PRACA DOMOWA
Nurty w literaturze oświecenia klasycyzm Ignacy Krasicki (bajki, satyry, poematy heroikomiczne, powieść nowożytna) Franciszek Zabłocki (komedie) Adam Naruszewicz (satyry) Julian Ursyn Ursyn Niemcewicz (komedie) sentymentalizm Franciszek Karpiński Salezy Jezierski rokoko Stanisław Trembecki, Franciszek Węgierski Twórcy – patrioci i reformatorzy doby oświecenia Będą to przede wszystkim pisarze doby Sejmu Wielkiego: Stanisław Staszic – Przestrogi dla Polski, Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego Hugo Kołłątaj – Anonima listów kilka Franciszek Salezy Jezierski – Katechizm
Jaki jest według Ciebie człowiek sentymentalny? Podpowiedź Człowiek sentymentalny: postrzegany prywatnie, a nie społecznie, ma uczuciowy stosunek do życia i nie kieruje się tylko rozumem, nie chce podlegać układowi norm warunkującemu egzystencję w społeczeństwie, chce być w bliskim kontakcie z naturą, wrażliwy i subtelny, szczery w stosunku do innych ludzi, zdolny do poświęceń. Postawę sentymentalną charakteryzuje zdolność do wyższych uczuć, takich jak miłość czy przyjaźń. Ludzie zaczynają jednak wytwarzać sztucznie
Fircyk to obok żony modnej kluczowa postać całej literatury oświecenia, nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Przedstaw jego krótką charakterystykę. Podpowiedź O oryginalności dzieła Franciszek Zabłocki oparł swój utwór na komedii francuskiego komediopisarza, ale nie był to dokładny przekład. Zachował on tylko kompozycję dzieła oraz intrygę. Zmienił miejsce akcji – z Francji przeniósł ją do podwarszawskiej wsi, wprowadził polskie realia i obyczaje, nadał bohaterom swojskie imiona i tytuły. Typ bohatera Tekst
Podpowiedź La Fontaine był marzycielem. Przymierał głodem, był roztargniony do tego stopnia, że niekiedy zapominał, że miał żonę. Urząd leśniczego, jaki piastował, polegał głównie na tym, że gubił on się w lasach, gdzie znajdowano go śpiącego pośród roślin i zwierząt. Jego bajki są dramatem, który pozwala odczuć czytelnikowi również magiczność otaczającej go przyrody. La Fontaine potrafi wzruszać się nad losem „biedaczki” kuropatwy, co nie dostrzegła „drapieżnika o okrutnych szponach” lub „biedaczka” szczura zdradzonego
Już pierwszych dziesięć stron utworu dostarczy dowodów do woli. Powieść zaczyna się bardzo rzeczowo. Pierwsze zdania informują nas dokładnie o miejscu i czasie akcji: od razu wiemy, iż rzecz dzieje się w roku 1819, poznajemy adres pensjonatu pani Vauquer. Później następuje ni to komentarz, ni to zwrot do czytelnika, który można by uznać za swoisty manifest realizmu: „Dramat ten nie jest ani wymysłem, ani romansem. All is true, jest on tak prawdziwy, że
Opisz dowolny obraz Stanisława Wyspiańskiego. Czy wiesz coś o okolicznościach jego powstania? Obraz noszący tytuł Chochoły (format 70 x 109 cm) prawdopodobnie powstał w porze roztopów przedwiosennych w lutym 1899 r. Niektóre szczegóły sytuacyjne (na przykład: mur biegnący po lewej stronie, rodzaj lamp oświetlających Planty i ich rozstawienie) powodują, że intuicyjnie łączymy ten obraz z serią widoków Plant, malowaną przez Wyspiańskiego na przełomie lat 1894/95. Drugie skojarzenie to okolice mieszkania ciotki Wyspiańskiego Stankiewiczowej, skąd w lipcu 1898 r.
Tetmajer, Kasprowicz, Miciński. Który z poetów najsilniej do Ciebie przemawia? Umotywuj swój wybór, odwołując się do twórczości wszystkich trzech wymienionych poetów młodopolskich. Przykład realizacji Kazimierz-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Tadeusz Miciński. Spośród tej „trójcy” zawsze wybiorę Tetmajera. On najlepiej najdokładniej prezentuje w swych utworach obraz moje duszy, moje aktualne samopoczucie moje credo życiowe: „Nie wierzę w ich”. To jego wiersz najsilniej do mnie przemawiają, cóż, „fin de siecle”, mało tego, koniec tysiąclecia, wśród
Czasami może słyszysz wypowiedzianą o kimś opinię – „to człowiek renesansu”. Tak scharakteryzowana osoba posiada wszechstronne wykształcenie i wiele uzdolnień. Renesansowym ideałem był możliwie jak najpełniejszy rozwój jednostki – wielu artystom tej epoki udało zbliżyć się do postulowanego wzorca. Klasycznym przykładem renesansowego artysty był Leonardo da Vinci, kojarzony zazwyczaj ze swoimi najsłynniejszymi obrazami („Gioconda” i „Dama z łasiczką”), ale był on przecież nie tylko malarzem. Interesował się medycyną (jako jeden
Dokonaj podsumowania twórczości Juliusza Słowackiego, przyporządkowując do tematów odpowiednie utwory. 1. Ojczyzna – tematy wokół kwestii polskiej: ocena powstania listopadowego (Kordian) ocena narodu polskiego (Grób Agamemnona) tęsknota emigranta za ojczyzną (Hymn) losy patriotów polskich (Fantazy) misja poety – przywódcy narodu (Testament mój) powrót do słowiańskich źródeł (Król-Duch) 2. Złożoność ludzkiej natury: Kordian Balladyna 3. Poezja i jej rola: Kordian (Prolog, wizja poezji – urny narodowej) Testament mój (siła zdolna przemienić ludzi)
Co łączy III część Dziadów z częściami II i IV dramatu? Po pierwsze tytuł, ale to oczywiste. Te – bardzo w końcu różne – części spaja także postać bohatera. Pod koniec II części Dziadów pojawia się Widmo, które nic nie mówi, lecz wciąż patrzy na pasterkę. Być może, to już zapowiedź nieszczęśliwego Gustawa, który w IV części dramatu opowiada Księdzu o swoich cierpieniach miłosnych. Z kolei III część Dziadów rozpoczyna się od przemiany bohatera: „Umarł Gustaw
Gotyk to styl architektury i plastyki dojrzałego średniowiecza. Jako ciekawostkę możesz podać, że sama nazwa narodziła się we Włoszech w okresie odrodzenia (powołaj się na Słownik mitów i tradycji kultury Władysława Kopalińskiego) i początkowo była określeniem zdecydowanie pogardliwym („gotycki” znaczył tyle, co godny barbarzyńskich plemion Gotów, wynaturzony, monstrualny). Dopiero w romantyzmie uznano ogromne, mroczne katedry za natchnione arcydzieła (np. paryska katedra Notre Dame) i otoczono kultem. Od lat 60. XIX
Historia literatury przyjmuje podział na okresy literackie wyliczone niżej. Pamiętać należy, że nie następowały nagle, jak „odcięte” nożyczkami, lecz nowe zjawiska nadchodziły płynnie, czasem trwały dwa nurty równolegle, czasem polski etap zaczynał się, gdy europejski kończył. Z datami granicznymi zawsze jest kłopot. Czy przyjąć za koniec epoki wydarzenie historycze, czy np. debiuty młodego pokolenia? A zatem w literaturze pewne kwestie przyjmuje się umownie. Średniowiecze – od upadku Cesarstwa Rzymskiego –
Najwięcej tej krytyki znajdziemy w literaturze doby staropolskiej. Począwszy od renesansu – światłe umysły dostrzegały i krytykowały wady szlachty. Później także romantycy i pozytywiści, Młoda Polska i dwudziestolecie międzywojenne – w każdym z reprezentatywnych dzieł zamieszczano obraz szlachty. Lecz bądźmy sprawiedliwi – inne stany, np. duchowieństwo także obrywało swoje cięgi. Najmniej miał do powiedzenia chłop, lecz i on w prozie Żeromskiego wypada nieszczególnie. Poza tym jeśli odczytamy wady szlachty, jakie
Wieś polska dostarczyła literaturze sporo materiału – nie było epoki, której poezja lub proza nie opiewałyby dworku sielskiego, krajobrazu wiejskiego albo losu, obyczajów czy mentalności chłopa. To z pochwały wsi wyrosła sielanka, powstał także w naszej świadomości mit o uspokojeniu, ciszy, odpoczynku, który niesie wieś. Pytania o utwory dotyczące wsi – wizje sielankowe i realistyczne – znalazły odpowiedzi przy kolejnych epokach. Zestawmy więc teraz konspekt tytułów o wiejskiej tematyce, ich
Kobiet-poetek było na przestrzeni dziejów mniej niż piszących mężczyzn. Oto te, które się zapisały w historii literatury: Maria Konopnicka (pozytywizm) – liryki, wiersze-obrazki. Poetka – piewczyni nędzy ludu, niedoli chłopskich dzieci, uczuć patriotycznych i liryków miłosnych. Przykłady: Contra spem spero, Jaś nie doczekał, Kubek Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (międzywojnie) – córka znamienitego malarza Wojciecha Kossaka, sama także zdobyła sławę. Pisała wiersze – miniatury, świetnie operując skrótem i metaforą. Przedmiotem opisu w jej
Wesele pojawia się dość często na kartach polskiej prozy. Dzieje się tak dlatego, że jest to święto radosne – uwieńczenie miłości, śmiało więc może być pretekstem do zaprezentowania optymistycznych spojrzeń w przyszłość, nadziei na zgodę narodową i na powodzenie planów. Bywa też wesele opisane dla prezentacji obyczajów związanych z tym świętem, bywa też tematem parodii lub ukazywania przemian dziejowych. Oto rejestr utworów, w których „wesele” odgrywa ważną rolę, jest tematem
Holocaust jako temat w literaturze polskiej. Temat zagłady Żydów w literaturze polskiej został ukazany z kilku perspektyw. Przedstawiono: wyjątkowe bestialstwo terroru getta i obozów koncentracyjnych; stosunek Polaków do Żydów – współwinni czy tylko świadkowie zagłady?; różne postawy i zachowania ludzkie w obliczu tego zjawiska. Te problemy pojawiły się już w poezji tworzonej w czasie wojny i okupacji. Podejmuje je Władysław Broniewski w wierszu Ballady i romanse, w którym śmierć trzynastoletniej Ryfki rozstrzelanej przez
Ocalony To dramatyczny jest wiersz. Poeta skrótowo prezentuje rejestr swoich doświadczeń wojennych. Wiersz ma budowę klamrową: jego początek i koniec stanowi informacja: „Mam dwadzieścia cztery lata ocalałem prowadzony na rzeź. ” Wnętrze wiersza to obrazy z wojny: furgony porąbanych ludzi i kompletne przemieszanie wartości, którego dokonała wojna. Oto okazuje się, że pojęcia są tylko wyrazami: cnota, występek, prawda, piękno – wartość tych słów jest zmienna. Co jeszcze gorsze i jeszcze
Znajdź w Dziennikach Zofii Nałkowskiej cytat dotyczący pracy pisarki w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich i krótko go skomentuj. Oto wspomniany fragment, pochodzący z 13 V 1945 r.: Przez wszystkie dni w Gdańsku widziałam bez ustanku to podziemie z kadziami pełnymi ludzi umarłych. Niezmiernie wymyślny eksperyment wyrobu mydła z ludzkiego tłuszczu i grabiarskiej obróbki ludzkiej skóry. Do czegoś wygotowywano też kości i mięso. Zeznania takiego Zygmunta (Mazura), który to wykonywał – młody, chudy, delikatny, błękitnooki, nie mający pojęcia, czego od
Przeczytaj wiersz Zbigniewa Herberta Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy. Dlaczego Spinoza jest przegrany? Oto fragmenty wiersza: Baruch Spinoza z Amsterdamu zapragnął dosięgnąć Boga szlifując na strychu soczewki przebił nagle zasłonę i stanął twarzą w twarz (…) Ale Bóg nie chciał odpowiedzieć filozofowi na pytanie natury egzystencjalnej. Rzekł: „Pomówmy o Rzeczach Naprawdę Wielkich” i poradził samotnikowi: – dbaj o dochody jak twój kolega Kartezjusz – bądź przebiegły jak Erazm – poświęć traktat Ludwikowi XIV i
