PRACA DOMOWA
Andrzej Szczypiorski powiedział: Człowiek nie wybiera sytuacji, ale musi jej sprostać. Jak rozumiesz te słowa? Omawiając temat, odwołaj się do samodzielnie wybranych utworów literackich. Te słowa zawierają bardzo prostą myśl: chodzi o to, by niezależnie od warunków i sytuacji nie zatracić swojego człowieczeństwa, obronić – wbrew okolicznościom – wartości humanistyczne, ocalić własną godność i nieść pomoc innym. Podobną prawdę wyraziła wcześniej Maria Dąbrowska, pisząc: Warunki są tylko warunkami, a człowiek
Jakie masz wyobrażenie o XIX-wiecznej wsi polskiej? Komu je zawdzięczasz, jakim utworom zaufałeś? Można przywołać Chłopów Władysława Reymonta. Wybór bezpieczny, bo poparty literacką Nagrodą Nobla, któż więc zaprzeczy, że pisarzowi można ufać. Zwłaszcza że autor splótł realizm z wątkiem naturalizmu, impresjonizmu i, jak wiemy, bardzo swoją powieść przeżywał („trzy dni tańczyłem na weselu” – miał powiedzieć zmęczony po opisaniu wesela Boryny). Wprawdzie Reymont używa też mitologizacji, nie podaje konkretnej daty, ale możemy
Lalka Bolesława Prusa jako powieść metafizyczna Największe dzieło realistyczne, nowatorska jak na XIX wiek proza, powieść – zwierciadło ówczesnej Warszawy ma być jeszcze metafizyczna? Owszem, istnieje taka interpretacja. Trochę gryzie się z faktem, że przecież realizm, praktycyzm, pozytywizm – a przecież metafizyka była raczej domeną romantyzmu. To sfera tematów dotyczących spraw niezbadanych, życia i śmierci, zaświatów, zjawisk niewyjaśnionych, umotywowanych co najwyżej wyobraźnią, intuicją, przeczuciem. Metafizyka stawia pytanie o sens istnienia
Motyw buntu i pokory w III części Dziadów. Na czym polega romantyczny bunt? To tak silne poczucie własnej potęgi i mocy, że owładnięty nimi, pełen wiary w siebie człowiek uważa się za równego Bogu. Chce – w imię dobra ogółu – zmieniać ustalony porządek świata; mało tego – czuje się na siłach, by podjąć walkę z niesprawiedliwym i zbyt we własnym mniemaniu surowym dla ludzi Stwórcą. W III części Dziadów romantycznym buntownikiem jest ponury
Tango Sławomira Mrożka – uniwersalna problematyka ukryta pod maską groteski. Żeby napisać dobrą pracę na ten temat (albo odpowiedzieć na pytanie), trzeba dokładnie rozumieć obydwa pojawiające się w nim terminy. Problematyka uniwersalna to problemy wspólne i czytelne dla wszystkich ludzi, w jakimś stopniu ich wszystkich dotyczące, ponadczasowe. W odróżnieniu od problematyki współczesnej nie koncentruje się wokół wydarzeń bieżących, lecz porusza tematy głębsze, nieprzemijające. Może skupiać się na zagadnieniach: egzystencjalnych (życia i śmierci), dylematach moralnych (np.
Interpretacja porównawcza wierszy Adama Asnyka i Kazimierza Przerwy-Tetmajera zatytułowanych – Morskie Oko. Adam Asnyk Morskie Oko (fragmenty) Ponad płaszczami borów, ściśnięte zaporą Ścian olbrzymich, co w kolo ze sobą się zwarty, Ciemne wody rozlewa posępne jezioro, Odzwierciedlając w tonie głazów świat zamarły, Stoczone z szczytów bryly, mchu pokryte korą, Po brzegach rumowisko swoje rozpostarty; Na nim pogięte, krzywe kosodrzewu karty Gdzieniegdzie nagą pustkę w wianki swe ubiorą. Granitowe opoki, wyniesione
Interpretacja porównawcza utworów Adama Asnyka Jednego serca! Tak mało, tak mało… i Kazimierza Przerwy-Tetmajera Lubię, kiedy kobieta… Adam Asnyk *** (Jednego serca! Tak mało, tak mało…) Jednego serca! Tak mało, tak mało, Jednego serca trzeba mi na ziemi! Co by przy moim miłością zadrżało, A byłbym cichym pomiędzy cichemi. Jednych ust trzeba! Skąd bym wieczność całą Pił napój szczęścia ustami mojemi, I oczu dwoje, gdzie bym patrzał śmiało, Widząc się
Przedstaw obraz Boga w utworach twórców renesansowych, w Sonetach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i ujęciu późniejszych autorów. Bóg jest wartością niezwykle ważną w hierarchii pisarzy obu epok – choć postrzeganą inaczej. To jakby opozycja harmonii i niepokoju, spokojnego, ufnego humanizmu i humanizmu heroicznego. W liryce Jana Kochanowskiego Bóg jest Stwórcą, Mistrzem, Architektem konstrukcji tak misternej i skomplikowanej jak wszechświat. Struktura taka daje podstawy do zaufania, poczucia bezpieczeństwa, wiary w ład i
Sonet i petrarkizm – gdzie się zrodziły i kiedy? Tak jak Dantemu zawdzięczamy wizję piekła i sceny dantejskie, nowelę Boccaccio – tak Francesco Petrarka rozpropagował w europejskiej literaturze sonet i charakterystyczne ujęcie miłości w poezji. Ale nie wymyślił sonetu – pochodzenie tego gatunku jest średniowieczne, praktykowali je trubadurowie. Petrarka jednak ukonstytuował sonet włoski ostatecznie: znamy go jako utwór złożony z czterech strof. Dwie pierwsze są czterowersowe i mają charakter opisowy.
Wymień znane Ci nawiązania do eposu homeryckiego w późniejszych epokach. Wstęp Co to jest epos homerycki? Epos, nazywany też epopeją albo poematem heroicznym, był aż do czasów powstania powieści podstawowym i dominującym gatunkiem epickim. Najstarszymi eposami są dzieła literatury starożytnego Wschodu: babiloński Gilgamesz z III wieku p.n.e., indyjskie Mahabharata z IV wieku p.n.e. i Ramajana z II wieku p.n.e. Najbardziej znanymi eposami są natomiast utwory powstałe w starożytnej Grecji – napisane przez Homera w VIII wieku p.n.e.
Przykład: Małżeństwo Makbet Rastignac Julian Sorel Zenon Ziembiewicz Sformułowania tematów: Blaski i cienie kariery. Rozważania na temat kolei życia wybranych bohaterów literackich i Twoje refleksje dotyczące tej kwestii. Trud wierności sobie. Słowa te uczyń mottem rozważań o postawach wybranych bohaterów literackich wiernych swym ideałom. Być albo mieć to alternatywa, przed którą staje każdy człowiek. Scharakteryzuj bohaterów literackich, którzy realizowali powyżej przedstawione modele życia. Kim są karierowicze? W zdecydowanie złym znaczeniu tego
Teatr absurdu To jeden z głównych kierunków we współczesnym dramacie, jego główne źródła oddziaływania to groteska i paradoks. Cechy teatru absurdu: Podstawą jest prawie realistycznie zarysowana akcja (np. Tango Sławomira Mrożka, Białe małżeństwo Tadeusza Różewicza), która w miarę rozwoju akcji „potwornieje”, „wynaturza się” lub po prostu zaskakuje. Działania bohaterów pozbawione są motywacji psychologicznej. Postacie określane są przez groteskowe lub makabreskowe sytuacje (np. Kartoteka Tadeusza Różewicza). Brak ciągłości i logiki akcji
Czego szukamy? Zainteresowania człowiekiem, pokazywania go jako istoty godnej i dumnej. Uznania życia za wartość wspaniałą i niepowtarzalną. Zainteresowania antykiem i filozofią starożytnych. Powyższe „oznaki humanizmu” bardzo łatwo znaleźć w Europie XVI wieku. A już najłatwiej – we Włoszech. Oto rejestr dowodów: Włochy – jeszcze XIV wiek, a już Dante Alighieri pisze wielkie dzieło Boską Komedię po włosku. Jej centrum, podmiotem działań czyni siebie – człowieka. Zachwyca się antykiem, za przewodnika bierze sobie Wergiliusza. To wielki
Praca domowa Wypisz z tekstu dwie, trzy wypowiedzi króla o bitwach i wojnach i spróbuj określić, jakich wojen dotyczą. Czy możecie sobie choćby wyobrazić dwieście tysięcy jazdy? Wyprowadzono tam w pole największe wojska, jakie gdziekolwiek walczyły w naszym stuleciu. Ja zaś tę bitwę o życie rozstrzygnąłem artylerią. Być może w tej wypowiedzi chodzi o Beresteczko (trudna nazwa do wymówienia dla Francuza). Tu król popisał się wspaniałym zwycięstwem nad Tatarami i
Praca domowa Które punkty akcji uważasz za kulminacyjne, kluczowe? scenę, w której bracia Barbary żądają od króla odstąpienia siostry scenę potajemnego ślubu króla z Barbarą scenę sejmu piotrkowskiego scenę koronacji Barbary scenę śmierci Barbary Przytocz fragmenty ukazujące Zygmunta Augusta i Barbarę razem. Skomentuj je. Za nimi – Radziwiłłówna, cała w perłach i gronostajach, król wiódł ją za rękę krok przed sobą. (…) – Panowie rada i bojary, pozdrawiam was! A
Praca domowa Wskaż i przytocz cytaty nawiązujące do „Biblii”. On, Almach, wstąpił był do klasztoru, żeby być sługą, dobrowolnie podlegać – jak Jezus. Bo spostrzegł, że jako pustelnik nadto zależał od własnej woli – jak Adam w Raju, gdzie też napotkał szatana. Kiedyś w Jerozolimie szedł tak z tłumem po bruku między domami, drogą krzyżową na Golgotę. I teraz wydało mu się, że wnet ujrzą Krzyż. Chrystus przybity, a ludzie
Wypracowania „Nie czuję się zobowiązany przystosować sumienie do praw królestwa”… Czy podobnych słów mogłaby użyć Antygona? Porównaj postawę postaci antycznej i sir Tomasza More’a. We wstępie Antygona a sir Tomasz More. Postacie z innych epok, światów, religii. Warto podać ciąg dalszy wypowiedzi More’a: „Gdy prawa te stoją w sprzeczności z całym chrześcijańskim światem”… Tych słów, oczywiście, Antygona użyć by nie mogła. Ale jeśli chodzi o sens – nie przystosuję sumienia,
Praca domowa Zacytuj trzy fragmenty opowiadania, które dowodzą, że narracja prowadzona jest mową pozornie zależną z punktu widzenia bohatera. Wieczorem pomyślał: a przecież to mnie właśnie zdarzyło stworzyć świat. Wyspę Utopię z miastem Amaurote. Zdziwił się nieco swoim młodym chęciom. Kiedy zrozumiał, że obudził się i gdzie jest, wydało mu się to dziwniejsze niż sen. Śnił długo i rozmaicie, zaledwie pamiętał o czym. Ale dobrze pamiętał ostatek: to marzenie przedranne,
Jakich bohaterów możemy nazwać bohaterami faustowskimi? Przywołaj znane Ci lektury; możesz także skorzystać ze „Słownika mitów i tradycji kultury” Władysława Kopalińskiego. Bohater faustowski We wstępie Definicja faustyzmu. Termin pochodzi od nazwiska głównego bohatera dzieła – półlegendarnego uczonego, starego profesora Fausta. Faustyzm to odwieczna chęć człowieka, aby być wiecznie młodym i pełnym sił, protest przeciwko przemijaniu oraz chęć zgłębienia tajników wiedzy dotyczącej życia i śmierci, chęć zgłębiania coraz to nowych obszarów, nawet tych,
Wskaż podobieństwa i różnice między Faustem a typowym bohaterem romantycznym. Podobieństwa Faust, podobnie jak bohaterowie romantyczni, jest wielką indywidualnością, wybitną jednostką. Nie jest zwykłym zjadaczem chleba. Metamorfoza – to charakterystyczna cecha bohatera romantycznego. W II części dramatu Faust przechodzi wielką przemianę duchową: pragnie szczęścia ludzkości, na kawałku ziemi wydartej morzu pragnie stworzyć państwo, w którym wszyscy ludzie będą szczęśliwi. Upersonifikowana Troska odbiera mu wzrok i zaczynają go nękać dokuczliwe choroby. Jest szczęśliwy,
