PRACA DOMOWA
Sztuka i literatura zmienia się, poszukuje nowych środków wyrazu, chce przemawiać do współczesnych pokoleń odbiorców. W jaki sposób eksperymentują pisarze i poeci? Twoje refleksje na temat nowatorskich zjawisk w literaturze. Temat dotyczy wieku XX, ale to nie znaczy, że nie możesz odwołać się do pojedynczych przykładów z innych epok. Eksperymenty w literaturze nie zaczęły się w wieku XX! Burzycielem literackich zasad był np. już William Szekspir. To on sprzeciwił się zasadzie trzech jedności (czasu, miejsca i akcji), łączył
Współczesny świat został zdominowany przez kulturę masową. To dobrze czy źle? Twoje refleksje na temat wspomnianego zjawiska na podstawie wybranych tekstów kultury. Temat ten wymaga samodzielnych przemyśleń, znajomości kultury współczesnej i trochę socjologii. Zyskasz na ocenie, jeśli stać Cię na subiektywizm i śmiałe oceny oraz kiedy własne refleksje poprzesz opiniami autorytetów, o kulturze masowej napisano już przecież całe tomy. Warto podać przykłady nie tylko ze świata literatury (także np. filmu, sztuki,
Czym broni się miniony wiek XX przed skrajnie negatywną oceną potomnych? Skorzystaj ze swoich doświadczeń czytelniczych i innych tekstów kultury. O kompozycji pracy: Najlepsza będzie rozprawka: Bronię XX wieku. Wówczas uporządkujesz argumenty – z zakresu historii, nauki, literatury. Nie należy w obronnej pracy pomijać milczeniem negatywnych stron stulecia – lepiej używać konstrukcji typu – to prawda, że to wiek zbrodni, ale i heroizmu. Prawda, że ubiegłe stulecie zdominowała kultura masowa, ale zwiększyła się
Być pisarzem – to szczególne posłannictwo czy zwykła rzecz, zawód jak każdy inny? Jak zmieniało się postrzeganie roli twórcy na przestrzeni dziejów, do której koncepcji Ty się przychylasz? Jeśli wybierasz ten temat: Możesz pójść najprostszą drogą i ułożyć chronologicznie materiał – koncepcje dotyczące roli pisarza w kolejnych wiekach. Prezentujesz je, popierasz przykładami, czasem cytatem. Do tego dołączasz swoje zdanie – jesteś, dajmy na to, zwolennikiem traktowania artystów jako zwykłych zjadaczy chleba, cenisz
Człowiek wobec kultury, cywilizacji, konwencji w ujęciach polskich twórców XX wieku. Witkacy, Gombrowicz, Mrożek – to podstawowe nazwiska, które trzeba będzie przywołać w tej odpowiedzi. Witkacy popełnił samobójstwo, 18 września 1939 roku, na wieść o wkroczeniu wojsk radzieckich w polskie granice. Czy – jak chce tradycja – uczynił to w obawie przed nadciągającą władzą totalitaryzmu? Przeczuwał zbrodnie, tragedie XX wieku, które zniweczą indywidualizm jednostki? W każdym razie przewidział wiele, czego
Najwybitniejsze adaptacje filmowe dzieł literatury polskiej. Takie pytanie proponowano (wśród wielu innych) kandydatom na polonistykę Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest ono przestrogą dla tych osób, które zamiast czytać – oglądają wielkie pozycje naszej literatury. Otóż nie wystarczy śledzenie akcji, warto zapamiętać reżysera, aktorów, i to, jak film ma się do swojego literackiego pierwowzoru (innymi słowy czytać jednak trzeba). Podpowiadam następujące tytuły do omówienia: Adaptacje filmowe dzieł literatury polskiej Lalka – film w
Jaką epokę wybrać? Tę, którą znasz najlepiej, rzecz jasna. Dokładniej: taką, o której filozofii, sztuce i literaturze możesz powiedzieć najwięcej. Średniowiecze – pozwoli na „przyłożenie” filozofii św. Augustyna do Legendy o św. Aleksym, wizerunku danse macabre do Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, odnalezienie kultu Matki Boskiej w Bogurodzicy, w Lamencie świętokrzyskim. Warto zwrócić uwagę na szczupłość naszej epiki rycerskiej w porównaniu z europejską (ale opowieść o Walcerzu Udałym istnieje w
Porównaj dwa sposoby ukazania toposu Arkadii na podstawie lektury fragmentu Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego i Na wsi Jana Twardowskiego. Jan Kochanowski Pieśń świętojańska o Sobótce Panna XII Wsi spokojna, wsi wesoła, Który głos twej chwale zdoła? Kto twe wczasy, kto pożytki Może wspomnieć za raz wszytki? Człowiek w twej pieczy uczciwie Bez wszelakiej lichwy żywie; Pobożne jego staranie I bezpieczne nabywanie. Inszy się ciągną przy dworze Albo żeglują przez
Inne możliwe sformułowania tematu: • Topos sławy poetyckiej i nieśmiertelności poety jako temat poezji różnych epok. Odwołaj się do wybranych przykładów. • „Non omnis moriar” na poważnie i ironicznie w poezji późniejszych epok. Różne sposoby ujęcia tematu nieśmiertelnej sławy poetyckiej w literaturze. Strategia wstępu Zacznij od wskazania źródła wybranego przez siebie toposu exegi monumentum – sławnej pieśni Horacego Do muzy Melpomeny znanej w polskim przekładzie jako Stawiłem sobie pomnik trwalszy
Epikureizm i stoicyzm – gwarancja szczęścia? Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej wierszy Horacego O co poeta prosi Apollona oraz Pieśni IX Nie porzucaj nadzieje Jana Kochanowskiego. Horacy O co poeta prosi Apollona O co poeta prosi Apollona, O co się modli, lejąc ze swej czary Świeży moszcz winny? O, nie o bogactwa Tłustej Sardynii. Nie pragnie trzody, co chodzi po polach Skwarnej Kalabrii. Nie pożąda łanów Nad rzeką Lirys, ani
Dedal czy Ikar? Która postawa jest ci bliższa? Rozważ na wybranych przykładach. Możesz pisać rozprawkę: klasyczną, opartą na schemacie teza, argumenty, wnioski – podkreślenie wybranej tezy lub którąś z bardziej „ambitnych”: pytanie, przemiennie argumenty i kontrargumenty, obranie tezy lub: hipoteza, argumenty i kontrargumenty, na końcu zaś znalezienie satysfakcjonującej odpowiedzi. szkolny esej: pozwoli Ci on (zupełnie jak Ikarowi) rozwinąć skrzydła. Nie stwórz jednak chaotycznej wyliczanki i uważaj, by Twoja próba eseju
Koncepcje ludzkiego losu w literaturze od starożytności do oświecenia. Zanim zaczniesz pisać Temat, z którym można się zetknąć przy każdej epoce literackiej – pytanie o ludzki los, jest problemem wyjątkowo uniwersalnym. Dlatego polecenie może wydawać się łatwe, ale – uwaga! – to łatwość pozorna. Nie chodzi w nim przecież o streszczanie utworów czy opisywanie losów kolejnych postaci. Temat wymaga umiejętności problematyzowania. Musisz samodzielnie wyszukać jakieś aspekty problemu, postawić pytania. Na przykład o to, jakie są
Na czym polega oryginalność satyry Żona modna Ignacego Krasickiego? Ignacy Krasicki w satyrze Żona modna potrafił znakomicie zachować umiar – nakreślił bardzo słodki, a jednocześnie niezwykle okrutny obraz kobiecej próżności, głupoty, egoizmu i tyranii. Krasicki przekazuje właściwie obrazek, scenę z życia codziennego, nie siląc się na karykaturę czy malownicze efekty. Przedstawia wszystko tak po prostu, a przez wydźwięk problemu jest jeszcze mocniejszy – bo tak jest i nic na to nie można zaradzić. Nieszczęsny małżonek
Twórcy oświecenia wobec spraw państwa i narodu. Zanim zaczniesz pisać Oto kilka podpowiedzi: Może nadasz swojej pracy jakiś tytuł? Albo poprzedzisz ją mottem? Odpowiednim cytatem mógłby być np. fragment Hymnu do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego: Święta miłości kochanej ojczyzny, czują cię tylko umysły poczciwe! […] Byle cię można wspomóc, byle wspierać, Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać. Nie bój się zrezygnować z rozprawki, jeśli tylko masz ciekawy pomysł na inną
Refleksje o świecie i naturze człowieka w utworach pisarzy oświecenia europejskiego. Istotą jest przedstawienie poglądów oświeceniowych twórców na temat człowieka i świata. Nie kładź więc nacisku na biografie pisarzy czy przedstawienie przygód bohaterów ich utworów! Na początek wybierz dzieła, które należałoby wykorzystać. Pamiętaj, że ich lista nie zależy tylko od ambicji Twojego nauczyciela! Samodzielnie poszukaj ciekawych tekstów spoza kanonu lektur. W twojej pracy muszą się znaleźć: Kandyd, czyli optymizm oraz Traktat
Tolerancja według słownika języka polskiego to uznanie czyichś poglądów, wierzeń, upodobań, czyjegoś postępowania, różniących się od własnych; wyrozumiałość. Tolerancja to problem współczesnego świata, ale poruszali go również filozofowie epoki oświecenia. Wiele miejsca poświęcił mu Wolter (Traktat o tolerancji). Wolter pisze, że tolerancja jest „udziałem ludzkości”. Według niego: Ludzie przychodzą na świat równi sobie. Wszyscy mamy jednakowe członki, wszyscy mamy rozum i wolę. (…) Jesteśmy wszyscy ulepieni ze słabości i błędów;
Wskaż podstawowe różnice między światopoglądem baroku i renesansu. Czy miało to odzwierciedlenie w literaturze? Renesans skupił się na sprawach doczesnych, społecznych, cywilizacyjnych. Wzrosło zainteresowanie świeckimi stronami życia, a osłabiło się średniowieczne nastawienie teocentryczne. Na rozwój kultury renesansu duży wpływ miała reformacja oraz pojawienie się nowego prądu umysłowego – humanizmu. Humanizm to uzmysłowienie sobie wartości własnej, jedynej, ludzkiej osobowości. W ten sposób człowiek nie wchodził w konflikt ze światem ani z samym sobą. Pojawiła się
„Człowiek jest trzciną najsłabszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą” (Blaise Pascal). Kondycja człowieka w filozofii i poezji baroku. Zanim zaczniesz pisać Co jest najważniejszym tematem literatury i filozofii? Człowiek. Omawiany temat wypracowania także każe o nim pisać. Słowo kondycja oznacza stan, położenie, warunki bytu. Problem ludzkiej kondycji może więc obejmować różnorodne elementy, np.: miejsce człowieka w świecie, stosunek do otaczającej rzeczywistości, relację człowiek – Bóg, sposób, w jaki ludzie postrzegają sami siebie (Jesteśmy słabi
Przedstaw wizję Boga w utworach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego na podstawie Sonetu IV (O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem). Sonet IV O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem Pokój szczęśliwość. Ale bojowanie Byt nasz podniebny. On srogi ciemności Hetman i świata łakome marności O nasze pilno czynią zepsowanie. Nie dosyć na tym, o nasz możny Panie! Ten nasz dom-ciało, dla zbiegłych lubości Niebacznie zajźrząc duchowi zwierzchności, Upaść na wieki
Porównaj wzorzec rycerza średniowiecznego i antycznego. Wzorce przedstawione w literaturze starożytnej i średniowiecznej łączy wiele podobieństw. W obydwu wypadkach bohaterowie to ludzie wyjątkowi – pochodzą z wysokich rodów (w antyku to niekiedy półbogowie), są silni, sprawni fizycznie, potrafią perfekcyjnie posługiwać się bronią. Łączą ich także podobne wartości – cenią przyjaźń, honor, odrzucają tchórzostwo. Podobne mają także wady – to porywczość, często kierowanie się bardziej emocjami niż rozsądkiem. Są jednak i różnice W średniowieczu nie byłoby mowy o wykorzystaniu
