PRACA DOMOWA
Jakie znasz literackie i kulturowe portrety kobiety? Odwołaj się do wybranych wizerunków postaci kobiecych w tekstach kultury. Starożytność Antyk przynosi wizerunek bardzo niezwykłej dziewczyny, jaką jest Antygona – główna bohaterka dramatu Sofoklesa. Wbrew temu, jakie były lansowane wówczas wzorce, Antygona jest odważna, bezkompromisowa, nie waha się poświęcić życia w imię wartości przez siebie wyznawanych. Jej działanie skonfrontowane jest z postawą Ismeny, którą charakteryzują jej własne słowa, komentujące planowany czyn siostry: Zginiemy marnie,
Trzeba zawsze starać się osiągnąć niemożliwość, możliwość w ogóle nie jest interesująca. Które ze znanych Ci postaci literackich realizowały marzycielską ideę Karola Szymanowskiego? Marzenia o człowieku niczym nieograniczonym, przekraczającym ludzkie granice: Faust Johanna Wolfganga Goethego – doktor Johannes Faust, alchemik, pragnie poznać tajemnice życia i śmierci. Postanawia zaprzedać swoje życie diabłu, aby dotknąć istoty bytu, poznać tajemnicę świata, niedostępną dla innych ludzi. Oda do młodości Adama Mickiewicza – to pean na cześć nieograniczonych
Podpowiedzi Zwróć uwagę na heroiczność decyzji Aleksego: wyrzeka się bogactwa, rozdaje majątek, porzuca rodzinę, ślubuje czystość, dobrowolnie cierpi głód, nędzę, ukrywa swe imię (anonimowość), znosi upokorzenia i niewygody. Poszukaj motywacji działań Aleksego (ewangeliczny nakaz ubóstwa, chęć doskonalenia duszy przez cierpienia ciała, chęć zbliżenia się do Boga i doznania łaski). Określ system wartości Aleksego, zgodny z hierarchią ludzi średniowiecza: pogarda dla ciała, rozwój wewnętrzny pojmowany jako skrajna asceza, czystość warta więcej niż życie małżeńskie,
Co sprawia, że śmierć Rolanda upodobniona jest do śmierci Chrystusa? Wesprzyj odpowiedź cytatami. Miejsce – podobnie jak Chrystus Roland umiera na wzgórzu, pod sosną, która symbolizuje krzyż. „Biegnie rycerz pędem na szczyt góry, położył się na zielonej murawie. Hrabia Roland leży pod sosną”. Męka – autor podkreśla męczeństwo śmierci: „Hrabia Roland ma zakrwawione usta. Skroń mu pękła. (…) Uszami mózg mu się wylewa”. Poświęcenie się Bogu – Roland modli się,
Sens i rola natury w literaturze. Na przykładzie wybranych dwóch epok wskaż, jak różnie pojmowali temat przyrody twórcy. Komentarz Temat pozornie łatwy, nie wychodzi poza kanon lektur szkolnych. Czytajmy jednak uważnie polecenie! Uwaga, nie wystarczy wymienić i omówić utworów, trzeba samodzielnie wyciągać wnioski, wskazywać podobieństwa i różnice między literaturą obu epok, umieć pokazywać funkcje przyrody w utworach. Natura jest istotnym motywem literatury właściwie wszystkich epok. Wybierając dwie epoki zgodnie z zaleceniem tematu, warto
Najsłynniejsi autorzy bestsellerów tzw. literatury sensacyjnej: Alistair MacLean Najbardziej znane powieści: Tylko dla orłów, Działa Nawarony, HMS Ulisses. mistrz powieści przygodowo-sensacyjnej; bardzo często odwołuje się do charakterystycznego dla siebie motywu fabularnego: jego bohaterem jest zwykle bohaterski samotnik, wielokrotnie ranny i stający w obliczu śmierci, toczący rozliczne „prywatne” wojny ze złem, który w finale musi zawsze udaremnić skomplikowany spisek lub pokonać czarne charaktery; stosuje zwykle narrację pierwszoosobową; pisze językiem prostym – jeśli nawet stosuje
Czy żyjemy w świecie wirtualnych złudzeń? Twoje refleksje na temat współczesnych mediów. Temat dość trudny, nie wymaga wielkiej literackiej wiedzy, ale – pomyśl, jak urozmaicić własne refleksje spostrzeżeniami socjologów lub psychologów, odwołaniami do filmu czy choćby odległymi skojarzeniami literackimi albo filozoficznymi. Unikaj banałów! Przywołaj nawet odległe skojarzenia literackie! Dzisiejsi mieszkańcy medialnego świata żyjący w „wirtualnej rzeczywistości” telewizji czy Internetu mają swoich literackich poprzedników! Don Kichot Cervantesa – dla tytułowego bohatera codzienną
„Tolerancja – to nie obojętność ani akceptacja. To inne słowo na miłość. Nie możemy zapominać o minionym wieku, który pokazuje wyraźnie, jak wiele musimy się jeszcze w sprawie tolerancji nauczyć”. Skomentuj słowa ks. prof. Mieczysława Malińskiego. Trudno nie zgodzić się ze słowami księdza Malińskiego, bo wiek XX ma na sumieniu wiele grzechów wynikających z nietolerancji, która zaowocowała wielkimi, ogólnoświatowymi tragediami, a przede wszystkim – brakiem szacunku dla godności człowieka. Uwaga Skup się
„Niezdolni do życia w świecie takim, jaki jest” (Izabella Cywińska). Twoje refleksje na temat marzycieli, idealistów i „wrażliwców” w odwołaniu do wybranych przykładów filmowych i literackich. Uwaga! W temacie nie pojawia się bezpośrednio polecenie: „oceń” lub „wyraź sąd”, ale tak właśnie musisz zrobić! Dlatego oprócz przywołania konkretnych przykładów, nie zapomnij o krytycznym, indywidualnym spojrzeniu na bohaterów. Zastanów się więc: Czy idealizm i wrażliwość musi oznaczać samotność? Czy zamknięcie w świecie własnych złudzeń słusznie
Czy dobro i szczęście muszą się wykluczać? Odwołaj się do postaw wybranych bohaterów literackich. Prawe życie – zgodnie z utrwalonym w naszej kulturze sposobem myślenia – przynosi szczęście, ponieważ: oznacza pogardę dla wartości doczesnych i przemijających: Pieśń o dobrej sławie Jana Kochanowskiego – „dobrą sławę” zapewnia przede wszystkim zabieganie o „dobro wspólne” i popularyzowanie „między ludźmi dobrych obyczajów”; pozwala oswoić lęk przed śmiercią: Legenda o świętym Aleksym – cnotliwe życie Aleksego kończy śmierć w osamotnieniu i skrajnej nędzy, która
Analiza i interpretacja wiersza Wisławy Szymborskiej pt. Radość pisania. Jak rozumiesz tytuł? W czym tkwi radość pisania? Czy tylko w samej radości twórczej? Czy może podpowiedź tkwi w ostatnim wersie utworu? Co znaczy „zemsta ręki śmiertelnej”? Jeśli myślisz, że radość pisania przeistacza się w radość tworzenia nowych światów – to dobrze. Rozpoznaj pierwszy obraz zarejestrowany w utworze poetki. Las, sarna u wodopoju, cisza zakłócona nagłym dźwiękiem – sygnałem niebezpieczeństwa. Czy kojarzysz tę scenę z idyllą lub wizją
Przy takim temacie nie unikniesz wyjaśnienia, czym jest kicz – i w jaki sposób przejawia się w sztuce. Pamiętaj jednak, że określenie „kiczowaty” ma wydźwięk negatywny, dlatego należy używać go ostrożnie. Bezpieczniej jest mówić o utworach, które zawierają w sobie elementy estetyki kiczu. A co się na nią składa? Schematyczna konstrukcja postaci: papierowe, czarno-białe charaktery, stereotypowe wizerunki mężczyzn (silnych i odważnych) oraz kobiet (pięknych i wrażliwych), schematyczne typy bohaterów – kobieta wamp, tajemniczy złoczyńca (np. w filmach sensacyjnych), zła
„Należy uwierzyć, że w tym powszednim krzątaniu są też jakieś rzeczy wiekuiste, powszechne” (Maria Dąbrowska). Odwołując się do wybranych przykładów z literatury oraz własnych doświadczeń, podziel się spostrzeżeniami na temat znaczenia codzienności w życiu człowieka. O kim pisać? Najpierw możesz wymienić tych, którzy codzienności nie znoszą: Codzienność często uznawana jest za zło konieczne, za coś gorszego niż na przykład bohaterskie czyny, wielkie odkrycia itp. Dlatego wiele postaci literackich ucieka od codzienności:
Film coraz częściej żywi się literaturą. To dobrze – czy źle? Twoje refleksje na temat wybranych adaptacji filmowych. Pamiętaj, że temat wymaga od Ciebie własnego zdania. Nie bój się stanowczych stwierdzeń, które adaptacje Ci się podobają, a które nie – jeśli tylko potrafisz swoje zdanie dobrze uargumentować. Pytanie zawarte w temacie jest podchwytliwe (uwazaj na stwierdzenia: „adaptacje zabijają literaturę”) – nie można jednoznacznie ocenić, że zjawisko filmowania książek jest złe lub dobre.
Tragizm bohaterów tragedii antycznych i tragizm w dramatach Szekspira – ukaż podobieństwa oraz różnice, odwołując się do wybranych tekstów kultury. Jak zacząć? Przykładowy wstęp 1. Zaakcentuj różnice w ukazywaniu tragizmu, podkreśl uniwersalność dramatów Szekspira i ich odmienność od greckich tragedii. Niezwykłość teatru Williama Szekspira związana jest między innymi z tym, że wielu sztuk należących do dorobku artysty nie da się jednoznacznie zakwalifikować ani jako tragedie, ani jako komedie. Szekspir świadomie zerwał z konwencjami wypracowanymi w teatrze greckim
Przedstaw kreacje bohaterów romantycznych. Przykładowe sformułowania tematu: Bohaterowie bajroniczni i werterowscy – ukaż wybrane przykłady w literaturze romantycznej. Ewolucja polskiego bohatera romantycznego – od kochanka kobiety do kochanka ojczyzny. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. Bohater romantyczny – kto to taki? Przedstaw cechy wybranych bohaterów romantycznych i zastanów się, czy tylko w romantyzmie spotykasz taki sposób kreowania postaci? Odwołaj się do wybranych tekstów kultury. Czy patriotyzm polskich bohaterów romantycznych jest wartością godną kontynuowania współcześnie?
Referat jest to tekst przeznaczony zwykle do publicznego wygłoszenia, prezentujący wiedzę na określony temat – poglądy autora referatu lub cudze. Jest to zatem tekst informacyjny. Może mieć charakter twórczy (wówczas zbliża się do pracy naukowej) lub sprawozdawczy (kiedy na przykład dotyczy konkretnej książki. W referacie autor posługuje się takimi formami, jak: streszczenie, opowiadanie, charakterystyka, opis, logiczna argumentacja. Liczy się intencja autora. Wypowiedź może być jedynie zbiorem suchych informacji, a może
Jak uwspółcześniać historie o bohaterach antycznych i romantycznych Współczesne wersje lektur czy dziejów postaci. Ma to swój sens: wyłapujesz to, co nieprzemijalne! Zadaj sobie pytania: Co musisz pozostawić z oryginalnych historii? Czego absolutnie nie wolno Ci zmieniać? A co wręcz powinieneś? Minipodręcznik „uwspółcześniania” Dokładnie przeanalizuj pierwowzór. Sprawdź, „kto z kim i dlaczego”. Skup się na tym, co stanowi o odrębności danego problemu lub bohatera – o tym, że Hiob jest Hiobem, a nie – dajmy na to –
Ponadczasowe, nieprzemijalne postawy i uczucia ludzkie w Biblii i literaturze antyku. Pisania dużo, wszystkiego ogarnąć się nie da. Zrób sobie konspekt: Wstęp, w którym nakreślę skalę problemu; Dobór zagadnień: napiszę o postawie buntu, miłości, cierpieniu i władzy. Przy każdym: kto jest przykładem, jak go oceniam; Zakończenie – czy wybrane przeze mnie postawy i uczucia są rzeczywiście aktualne? Dowody ze współczesności. Jak może wyglądać wstęp? „Czyż brakowało grobów w Egipcie, że nas tu przyprowadziłeś, abyśmy
Przykładowe tematy: „Na czym polega ponadczasowość mitów?” „Rycerz antyczny – charakterystyka i ocena”. „Wyjaśnienie zagadki śmierci w kulturze starożytnych”. „Ludzie jak bogowie, bogowie jak ludzie – czy słuszne jest to twierdzenie w świetle literatury antycznej?” „Mit ikaryjski przestrogą czy pochwałą młodzieńczego idealizmu”. „Czy dla nas – ludzi XXI wieku – cenne są ideały starożytnych?” Jak zacząć? Uczony Gadamer, znakomity badacz języka i kultury, napisał, że mity to „pramyśli ludzkości”. I tak jest. Choćby mity
