Wypracowania z literatury XX wieku
Interpretując wiersz Zbigniewa Herberta Powrót prokonsula, wypowiedz się na temat: jakie postawy może przyjąć człowiek wobec totalitaryzmu? Wyjaśnienie zadania Pewne ułatwienie może stanowić to, że sama konstrukcja tematu podpowiada tropy interpretacyjne. Dlatego warto zrobić choćby skrótowy konspekt pracy: poszukać w rzeczywistości Cesarstwa Rzymskiego, którą przywołuje poeta, ponadczasowych znamion władzy autorytarnej i totalitarnej. Wybierz także z wiersza różne opcje, jakie może przyjąć człowiek wobec władzy: wygnanie, zgoda, pozorna zgoda, wewnętrzna migracja. Wypadałoby przywołać także
Dokonaj interpretacji wiersza Zbigniewa Herberta U wrót doliny. Komentarz Wiersz Zbigniewa Herberta U wrót doliny to poetycki obraz Sądu Ostatecznego. W wierszu brakuje rymów i pięknych metafor, poetyckich epitetów i zwrotów retorycznych. Jego surowa narracja bliższa jest stylowi reportażowemu niż liryce, do jakiej zdołaliśmy przywyknąć. Dzieje się tak za sprawą narracji przeprowadzonej z pozycji niezaangażowanego, bezstronnego i trochę jakby ironizującego narratora. Jak zauważył Stanisław Barańczak, Herbert mówi o Apokalipsie językiem komentatorów sportowych. Trudno się dziwić. Literatura po
Jak ukazana została prawda w wierszu Stanisława Barańczaka pt. Spójrzmy prawdzie w oczy? Odpowiedz na podstawie przytoczonego tekstu. Stanisław Barańczak Spójrzmy prawdzie w oczy Spójrzmy prawdzie w oczy: w nieobecne oczy potrąconego przypadkowo przechodnia z podniesionym kołnierzem; w stężałe oczy wzniesione ku tablicy z odjazdami dalekobieżnych pociągów; w krótkowzroczne oczy wpatrzone z bliska w gazetowy petit; w oczy pośpiesznie obmywane rankiem z nieposłusznego snu, pośpiesznie ocierane za dnia z łez
Ideał „dobrego życia” w twórczości Jana Kochanowskiego i Leopolda Staffa. Omawiając zagadnienie, wykorzystaj analizę i interpretację wierszy Na dom w Czarnolesie Jana Kochanowskiego i Przedśpiew Leopolda Staffa. Jan Kochanowski Na dom w Czarnolesie Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmorowe mają I szczerym złotogłowiem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem uczciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą
Gotyk, renesans, barok, klasycyzm, secesja – cechy charakterystyczne, style i przykłady zabytków sztuki. Uwaga! To nie jest pytanie o „charakterystykę epok literackich”. Nie trzeba zatem podawać granic czasowych i cech całego średniowiecza, nie trzeba wymieniać dzieł literackich ani nazwisk pisarzy – jeśli już to raczej malarzy, rzeźbiarzy, architektów. Oto pokrótce fakty, które w odpowiedzi powinniście wymienić: Gotyk jeden z dwu głównych stylów w architekturze i sztuce średniowiecza. Dotyczy późnego średniowiecza, wypiera styl romański. Cechy: w architekturze: wertykalne,
Związki z myślą filozoficzną, literaturą i sztuką Europy na przykładzie dowolnej epoki w literaturze polskiej. Jaką epokę wybrać? Tę, którą znasz najlepiej, rzecz jasna. Dokładniej: taką, o której filozofii, sztuce i literaturze możesz powiedzieć najwięcej. Związki literatury polskiej z kulturą Europy Średniowiecze – pozwoli na „przyłożenie” filozofii św. Augustyna do Legendy o św. Aleksym, wizerunku danse macabre do Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, odnalezienie kultu Matki Boskiej w Bogurodzicy, w Lamencie świętokrzyskim. Warto zwrócić uwagę na szczupłość naszej
Refleksja nad kondycją człowieka zawarta w znanych Ci powieściach. Literatura podejmuje problemy społeczne, zagrzewa do walki, przekazuje mity lat dzieciństwa, staje się świadectwem czasu. Niekiedy, tak jak Noce i dnie, opowiada o zwykłych losach szarych ludzi. Dlaczego coś tak nijakiego staje się aż tematem literatury? Ze zwykłości bowiem i codzienności wyczytuje się prawdy uniwersalne, odkrywające prawidłowości człowieczego losu. Lalka to powieść wielopłaszczyznowa. Można ją odczytywać jako dzieło o polskim społeczeństwie końca XIX wieku, jako utwór
Uniwersalizm Europy w średniowieczu i dziś – próba porównania. Zgromadź jak najwięcej informacji o epoce średniowiecza, jej kulturze, literaturze, obyczajach. Zajrzyj również do podręcznika do historii. Zastanów się, czy dostrzegasz jakieś podobieństwa między Europą średniowieczną a dzisiejszą. Wstęp Co to jest uniwersalizm? To pewna jednorodność, jednolitość. O uniwersalizmie możemy mówić w różnych sferach: kulturowej, gospodarczej czy społecznej. Rozwinięcie – Argumenty Etos rycerski (nie mylić z eposem rycerskim – to gatunek
Ars poetica – porównaj, jakie zadania wyznaczają poezji autorzy przedstawionych niżej wierszy. Uwaga Zwróć uwagę na pozornie drobną, a tak naprawdę bardzo znaczącą różnicę między oboma utworami. Wnosi ją znak zapytania kończący tytuł wiersza Miłosza. Zastanów się, co on może sugerować: dystans poety do wszelkiego rodzaju sztuk poetyckich; dystans do tego szumnego pojęcia; dystans poety do własnych wywodów; do treści utworu; dystans do samego siebie. Każda odpowiedź może być prawdziwa. Najważniejsze,
Prawda w życiu ludzkim. Czy może okazać się siłą niszczącą? Zacznij Od refleksji na temat prawdy. Prawda jest wartością bezdyskusyjną, prawdomówność to dewiza moralistów. Nawet Biblia głosi, że „prawda wyzwala”. Ale też zna literatura przypadki, w których poznanie prawdy okazało się niszczące dla tych, którzy jej szukali. Należy do nich Edyp. Opisz sytuację Edypa dociekającego prawdy mimo ostrzeżeń Tejrezjasza. Zwróć uwagę, że do dociekań, kto zabił Lajosa, popycha go hybris – absolutna
Ferdydurke jako powieść o niedojrzałości – uzasadnij, że utwór można odczytać w ten właśnie sposób. Uwaga – do takiego tematu (w którym pojawia się magiczne słowo „uzasadnij” – czyli podaj argumenty) najodpowiedniejsza będzie forma rozprawki. Postaw tezę – tak, powieść można odczytać także w ten właśnie sposób. Czas na argumenty Człowiek, który jest „upupiany” przez społeczeństwo (dzieckiem lub zdziecinnialym dorosłym o wiele łatwiej pokierować niż dojrzałym człowiekiem…). Forma, „gęba” i „pupa” sprawiają, że człowiek zawsze
Ferdydurke a romantyzm. Jaka jest funkcja literatury romantyzmu w tej powieści? Oczywiście, musisz tu skupić się na fragmencie opisującym lekcję języka polskiego z profesorem Bladaczką. Ten „świetny pedagog” postawił tam niepodważalną, świętą tezę, że „Słowacki wielkim poetą był”. Wokół tego stwierdzenia kręci się cała nudna, obrzydliwie schematyczna lekcja. Jednym z jej celów było pokazanie, jak bardzo poezja Słowackiego zachwyca wszystkich, którzy się z nią zetknęli. Polonista nawet nie dopuszcza do świadomości myśli, że kogoś może
Czym jest patriotyzm? Odpowiedz w oparciu o literaturę romantyzmu, jaką poznałeś. „Patria” znaczy ojczyzna. Patriota, to człowiek, który kocha swoją ojczyznę, jest gotów walczyć o nią i zawsze poświęci dobro prywatne na rzecz swojego kraju. Literatura polska zawiera wiele przejawów patriotyzmu i ukazuje bohaterów – patriotów. Dzieje się tak pewnie dlatego, że historia naszego kraju obfitowała w wojny, zabory i powstania. W takich wypadkach najbardziej widać patriotyczne czyny i często
Wartość i sens poświęcenia się dla innych – rozważania w oparciu o znaną ci literaturę. Pierwszy był Prometeusz. Poświęcił się dla ludzkości, gdyż wykradł bogom ogień, za co został srogo ukarany. Potem wiele razy ktoś postępował na wzór mitu o Prometeuszu. Wielu twórców opisywało takich ludzi i takie czyny, chwaląc je i ukazując ich wartość. Pisarzem, który często podejmował temat poświęceń, był Stefan Żeromski. Nowela „Siłaczka” i powieść pt. „Ludzie
Wzorce osobowe (parenetyczne) różnych epok. Wzorzec osobowy Postać literacka skonstruowana tak, by czytelnik musiał się z nią solidaryzować i uznać za wzór godny naśladowania; świadomie uproszczona; najczęściej można ją spotkać w literaturze parenetycznej, dydaktycznej, tendencyjnej. Wzorzec osobowy to bohater wyposażony przez autora we wspaniałe cechy umysłu i charakteru, nierzadko obdarzony urodą. A wszystko po to, by przekonać czytelnika do ideologii czy filozofii, której pozostaje praktykującym wyznawcą, i dlatego jest taki… pozytywny. To ktoś, z kim odbiorca tekstu
„Zło rodzi zło” (nie tylko na przykładzie Makbeta) Uwaga! Nie daj się zwieść tematom wyglądającym na bardzo łatwe i jednoznaczne. Szukaj różnych aspektów problemu, różnych możliwości odczytania. Zadawaj pytania: Po co? Dlaczego? Co z tego wynika? Od czego to zależy? Pamiętaj, że czas poświęcony na wnikliwe przemyślenie tematu nie jest nigdy czasem straconym. Uwaga – pułapka! W pracy nie powinieneś się ograniczać jedynie do udowodnienia, że zło rodzi zło. Bez trudu znajdziesz bardzo
Motyw arkadii w literaturze – omów na wybranym przykładzie. Skąd wzięła się w literaturze arkadia, której motyw tak chętnie podejmowali poeci? Z mitologii greckiej. Arkadią była kraina wiecznej szczęśliwości zamieszkiwana przez rolników, pasterzy, rybaków, myśliwych żyjących według prostego kodeksu moralnego – w zgodzie z naturą. Motyw arkadii podjęty był już w starożytności przez: greckiego poetę Teokryta (autora pierwszych sielanek). rzymskiego poetę Wergiliusza (autora cyklu sielanek pt. Bukoliki – inaczej zwanych Eklogami. Później Wergiliusz na zamówienie cesarza
Związek literatury i malarstwa Tak postawione zagadnienie daje dość duże możliwości, bowiem związki literatury i malarstwa to mogą być: Dzieła malarskie, które przywoływane zostały w literaturze, pełnią funkcję symbolu, są inspiracja dla rozważań twórcy. Płótna utrwalające postacie i zdarzenia literackie (czasem, jak w przypadku Wyspiańskiego – obrazy do własnych dzieł). „Malarskość” dzieła literackiego i nasze z nim skojarzenia (jak choćby impresjonizm i poezja młodopolska). Pozostaje wymieniać i omawiać przykłady: I. Związki gdzie dzieło malarskie staje się punktem wyjścia, symbolem
W poszukiwaniu wykładni etycznej – poeci i inni twórcy. Zwłaszcza ci ,,inni twórcy” warci są uwagi, nie sposób bowiem wyłożyć w krótkiej wypowiedzi wszelkich poetyckich i prozatorskich pytań i manifestów dotyczących moralności ludzkiej. Nie zapomnij o Panu Cogito Herberta, o Traktacie moralnym Miłosza, o wielkiej próbie i wyzwaniu dla morale człowieka, jaką stwarza chwila grozy – a tu kłania się i Joseph Conrad i Albert Camus i Gustaw Herling-Grudziński. Można tę wypowiedź wzbogacić, przywołując następujące zjawiska i wypowiedzi: Jana Józefa Szczepańskiego
Różne rzeczywistości i ich odbicie w literaturze Gdyby przyszło Wam wypowiadać się na taki temat – prawdopodobnie ,,rozbity czasowo” na rzeczywistość międzywojenną, wojenną lub powojenną, współczesną – uświadomcie sobie, że: literatura zawsze jest odzwierciedleniem swoich czasów, odzwierciedla je wiernie lub deformując (tradycyjnie lub awangardowo) nie czyni tego tylko dla zarejestrowania obrazu, ale stawia liczne pytania. Jedno z nich brzmi: czy człowiek może kształtować rzeczywistość, czy też ona całkowicie kształtuje i urabia jego osobowość? Są
