MATURA
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 10 Witold Gombrowicz, Dziewictwo Monarchia bardziej jest dziewicza niż republika, gdyż więcej w niej tajemnicy niż w gadatliwych członkach parlamentu. Monarcha, wywyższony, bezgrzeszny, nieskazitelny, nieodpowiedzialny, jest dziewicą, a w mniejszych rozmiarach – także i generał jest dziewicą. O, święta tajemnico bytu, o cudzie istnienia, nie ja, przyjmując twe dary, będę patrzył ci na ręce. Przeciwnie – tylko korne pochylenie
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 8 Andrzej Bursa Obrona żebractwa Uważa pan, że żebrakom nie należy dawać jałmużny… że większość z nich mogłaby pracować pracować… dobre mi sobie czyli gdyby ten owrzodziały z głową Tołstoja machał łopatą przy jakimś wykopie a ten starzec ze sztuczną raną warował przy magazynie łopat… a ta czarownica (czy był pan kiedyś dzieckiem) plewiła buraki byłbyś pan usatysfakcjonowany ależ
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 9 Zbigniew Herbert Książka Ta książka łagodnie mnie napomina nie pozwala abym zbyt szybko biegł w takt toczącej się frazy każe wrócić do początku wciąż zaczynać od nowa Od pół wieku [półwieku] tkwię po uszy w Księdze pierwszej rozdział trzeci wers VII i słyszę głos: nigdy nie poznasz Księgi dokładnie powtarzam literę po literze – ale mój zapał często
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 7 Michel Folco, Z woli boskiej i katowskiej Błogo wtulone w najbardziej zaciszny, najcieplejszy kąt ula, drzemały trutnie. Jeden z nich obudził się i poczuł głód. Ociężale wlókł się ku plastrowi, gdy zauważył nadzwyczaj dużo robotnic w ulu. (…) Już chciał je roztrącić bez ceregieli, gdy one – rzecz nie do pomyślenia – utworzyły front i rzuciły się na
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 6 Halina Poświatowska *** [tutaj leży Izold jasnowłosa] tutaj leży Izold jasnowłosa biała Izold o jasnym warkoczu bardzo jasno jest w szpitalu nocą świecą ogniki oczu (…) i wiem że się nieodwracalnie stanie nim obudzi okna nowy dzień na szpitalnym łóżku złota [złoty] cień i szept wiatru poza oknem – Tristanie Pytania: Jaka jest w wierszu sytuacja liryczna? O
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. FRAGMENT 5 Cyprian Kamil Norwid Pascha (Fraszka) Gdzie miłości tak mało, że się nie jednoczą, Tam trzeba w nienawiści trzeciego człowieka Połączyć się – tam w krwi się jednej pierwej broczą, Tam choć w ciosaniu krzyża i wbijaniu ćwieka W całość się zlać fatalnie kłótnie muszą wole. Stąd jest ofiara ciągła i Pascha na stole… Pytania: Znajdź w encyklopedii, co
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. FRAGMENT 3 Wisława Szymborska Recenzja z nie napisanego wiersza W pierwszych słowach utworu Autorka stwierdza, że Ziemia jest mała, Niebo natomiast duże do przesady, A gwiazd, cytuję, “więcej w nim niż trzeba”. (…) Autorkę gnębi myśl o życiu trawionym tak lekko, Jakby go było w zapasie bez dna. O wojnach, które – jej przekornym zdaniem – Przegrywane są zawsze po
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. FRAGMENT 4 Tadeusz Różewicz, Banan Siedzieliśmy w drwalce na torfie. Z dachu leciała srebrna deszczówka. Wbita w pień świeciła niebieskim ostrzem siekiera. Pachniało smołą i mokrym drzewem. Wyciągnąłem z kieszeni paczuszkę, rozwinąłem szorstki szary papier. Na papierze leżał banan. Banan ten kosztował trzydzieści groszy i nie odznaczał się specjalną urodą. Był blady, trochę przywiędły i zgnieciony. Złociste, wspaniałe banany, z
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. FRAGMENT 2 Jarosław Iwaszkiewicz Urania […] Uranio, muzo dnia ostatecznego Bogini końca, bogini trwałości Zniszczeń bogini i wszystkiego złego Stójże na straży domu i nicości. Weźmij mnie w swoje grzywy, ty szalona Wyszarp mi ręce, co już nie wyrosną Pogrzeb mnie, ratuj, daj swoje korony, Bym także był Uranią, nicością i sosną. Zadania: Jaka jest budowa metryczna tych dwóch strof?
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. FRAGMENT 1 Ewa Lipska Coś musiało się stać Dojrzały sady do zbierania jabłek. Coś musiało się stać. Spadkobiercy gatunku wzrok ćwiczą uważnie. Dzień z nocą ożeniony stał się nagle moim krewnym. I cała rodzina zarosłych trawników. Nie wyplewione gesty. Ktoś nakłania do ukłonów klony rozłożyste – aż śmiechy. Śmiechy na wagę złota. Na wagę złota bo zupełnie puste. Zadania: Z
Temat wypracowania maturalnego często odnosi się do postaci występującej w przytoczonym fragmencie. I byłby lubiany, gdyby nie straszące polecenia typu „określ kreację”, „prześledź proces degradacji”. Tymczasem chodzi o proste sprawy. Polecenia z tematu KREACJA O co chodzi? Pytają, w jaki sposób została przedstawiona postać. Jakimi metodami ją przedstawiono i jako kogo – innymi słowy, na kogo ją wykreowano. Zadaj pytanie W jaki sposób jest opisana – wygląd, zachowanie, czy wzbudza
I. Powtórz Jest garść zagadnień, które należy powtórzyć przed podejściem do testu czytania ze zrozumieniem. To terminy związane z najczęściej pojawiającymi się pytaniami, dotyczącymi struktury tekstu – nie wszystkie bowiem dotyczą treści. 1. Akapit wobec akapitu: Przykład pytania: Jaką funkcję przyjmuje akapit 3. wobec 1.? Potrzebna wiedza: To może być: Niezależność (są zupełnie o czym innym). Synteza (są zgodne, łączą się). Sprzeczność, kontrast (są przeciwne). Podważenie (3. podważa tezę 1.).
Czego się spodziewać? Tematy maturalne mogą Cię zaskoczyć, ale test czytania ze zrozumieniem – na pewno nie. Zasady sporządzania takiego testu są jasno określone. Tekst o długości około 1200 słów, publicystyczny lub popularnonaukowy, współczesny (czyli najwyżej sprzed kilku lat), o przejrzystej konstrukcji i ładnym (starannym) języku, 14–16 poleceń, zarówno otwartych, wymagających wpisania odpowiedzi, jak i zamkniętych (wówczas wybiera się zazwyczaj jedną z proponowanych możliwości). Pytania powinny dotyczyć trzech różnych poziomów:
Rzecz nie jest specjalnie skomplikowana: fragmenty dramatu interpretujemy podobnie jak poetyckie czy prozatorskie. I tu przecież mamy jakąś wypowiedź, nadawcę, odbiorcę, jakiś kontekst, który należy wziąć pod uwagę itp. Są jednak pewne szczegóły ważne przy omawianiu tego rodzaju literackiego – przed maturą warto je sobie przypomnieć! Na poziomie podstawowym – całkiem łatwo Dramat to szczególny rodzaj literacki – obejmuje utwory należące jednocześnie do literatury i sztuki teatru. Ta dwoistość nie ujawnia się
Jak porównywać teksty prozatorskie? (poziom podstawowy) Najlepszy układ pracy W modelach odpowiedzi najczęściej pojawia się taki schemat: ogólne przedstawienie obydwu tekstów (hipoteza interpretacyjna, przyczyny zestawienia ze sobą itp.), interpretacja I tekstu, interpretacja II tekstu, podsumowanie, w którym wyciąga się ostateczne wnioski z porównania tekstów. Ten układ jest schematyczny, mniej atrakcyjny niż równoległe analizowanie w obydwu fragmentach kolejnych aspektów problemu. Ale masz mało czasu, za kompozycję możesz dostać niewiele, a w układzie problemowym łatwiej zagubić ważne informacje.
Interpretacja? Wiersza – dopowie odruchowo chyba większość maturzystów. To jednak duże uproszczenie – interpretować można przecież każdy rodzaj tekstu literackiego: i lirykę, i epikę, i dramat. Tyle że za każdym razem należy zwrócić uwagę na inne elementy. Na poziomie podstawowym – zwłaszcza treść Proza (od łac. prosus – bezpośredni, prosty) traktowana jest przez pisarzy i czytelników zazwyczaj jako mowa naturalna, niejako „przezroczysta”. Nie spodziewamy się w niej bogactwa środków stylistycznych, lecz konkretnych informacji.
Na poziomie podstawowym – co autor chciał powiedzieć Interpretacja wiersza z pewnością wymaga pewnej pracy myślowej. Nie wszystkie sensy są widoczne na pierwszy rzut oka. Trzeba także dysponować pewną wiedzą, bo przecież utwór literacki nie powstaje w kulturowej pustce. Obowiązkiem solidnego interpretatora jest odwołanie się do odpowiednich kontekstów, zauważenie związków analizowanego dzieła z innymi tekstami literackimi, historią, kierunkami artystycznymi, filozofią czy z biografią autora. Warto także pamiętać, że nie ma czegoś takiego jak „jedyna
Wszystko, co powinieneś wiedzieć o cytowaniu W przypadku testów sprawdzających rozumienie czytanego tekstu sprawa jest jasna: trzeba odpowiadać własnymi słowami, chyba że polecenie wyraźnie każe coś zacytować. A co w przypadku wypracowania? Przytaczać fragmenty analizowanego tekstu czy tylko wyciągać wnioski? Odpowiedź jest prosta: lepiej przytaczać. Należy to jednak robić mądrze. Liczne zalety cytowania Kształt obecnych zadań maturalnych z pewnością ułatwia pracę piszącemu. Jeśli do polecenia mamy dołączone fragmenty tekstu czy tekstów, to wystarczy odrobina inteligencji,
Kompozycja wypracowania na maturze nie różni się zasadniczo od konstrukcji jakiejkolwiek innej pracy. Tu także wymaga się, aby była uporządkowana (co najłatwiej osiągnąć przez trójdzielność: wstęp, rozwinięcie, zakończenie), przejrzysta, logiczna i spójna. Nie zmienia się także podstawowa funkcja wstępu – jego zadaniem jest wprowadzenie w istotę tematu, zapowiedzenie treści, które zostaną dalej rozwinięte. BŁĘDY! Oto mały katalog tych najczęściej spotykanych błędów kompozycyjnych: Wstęp niezwiązany z poleceniem Często pojawiają się prace zaczynające
To jedna z najważniejszych powieści XX wieku. Świetnie nadaje się do rozważań maturalnych – warto się przyjrzeć możliwym sformułowaniom. Jakie mogą być tematy? Koncepcja losu ludzkiego zawarta w Dżumie – w odwołaniu do utworu i być może przytoczonego fragmentu innego utworu (np. Mitu Syzyfa lub bardziej znanej Lalki). Czym jest Dżuma? Odwołując się do fragmentu powieści (wypowiedź doktora Rieux) i znajomości utworu – zinterpretuj znaczenie tytułu. W jaki sposób doktor
