MATURA
Jan Kochanowski Życie Urodził się w 1530 roku w Sycynie, w typowej dla tego czasu rodzinie szlacheckiej. Jego życiorys jest wzorcową biografią człowieka renesansu. Kochanowski studiował od czternastego roku życia przez lat piętnaście – najpierw w Krakowie, potem we Włoszech: w Bolonii i Padwie. Zarówno do studiów, jak i podróży, dzięki którym poznał sporą część Europy, potrzebował wsparcia mecenasów – zachowały się listy, w których poeta prosi np. księcia pruskiego o – jak byśmy to dzisiaj powiedzieli – sponsoring.
Czy warto uczyć się cytatów z lektur na pamięć? Oczywiście, że warto! Często zapamiętanie krótkiego cytatu pozwala przypomnieć sobie treść utworu lub jego najważniejszą myśl. Dlatego na przykład przed maturą łatwiej powtórzyć cytaty, niż kuć na pamięć streszczenia. Cytat literacki może także funkcjonować poza tekstem. Wtedy zwykle dotyczy treści ogólniejszych, pozwala wyrazić zdanie autora na jakiś temat. Przytoczenia – opatrzone komentarzem: „skomentuj podany cytat” albo „udowodnij podane twierdzenie” – często pojawiają
Rozprawka Główna cecha – uporządkowanie Rozprawka jest chyba najczęściej wykorzystywaną w szkole formą wypowiedzi. Pasuje także do realizacji tematów maturalnych. Ważną cechą tej formy wypowiedzi jest uporządkowanie materiału. To wcale nie takie łatwe! Trzeba umieć wyciągnąć z faktów odpowiednie wnioski, wybrać udowadniające je przykłady literackie i jeszcze to ze sobą odpowiednio połączyć. Wszystkie te umiejętności przydadzą się i na starej, i nowej maturze. Przypominamy teraz najbardziej znany schemat rozprawki (obowiązkowo trójdzielny!): wstęp, w którym zostaje sformułowana
Przegląd znanych i znaczących cytatów z twórczości Juliusza Słowackiego – z próbą interpretacji, uwag i skojarzeń. 1. Temat – przemijanie Cicho – zegarek słyszę idący – i serce… Czas i życie (Na szczycie piramid) Doskonały cytat do prac o tematyce filozoficznej, do rozważań o przemijaniu i niszczącej sile czasu. Powyższe wersy są niezwykle obrazowe, są skojarzeniem prostym, ale godnym mistrza: samotny na szczycie piramidy odczuwa ciszę taką, że słychać i
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora „Końca wieku dziewiętnastego”? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Umiejętność odpowiedzi na te pytania zapewni Ci punkty na egzaminie maturalnym. Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc… – oto nastroje,
Oto sześć złotych porad przed egzaminem pisemnym: Jeśli w temacie pracy pojawia się termin – zawsze objaśnij jego znaczenie. Jeśli w temacie występuje słowo obraz, wizja, portret – zawsze zestaw cechy pojęcia, którego dotyczą. Jeśli nie wiesz, jak zacząć – usytuuj lekturę w czasie i epoce lub przytoczoną scenę w utworze (choć to trochę banalny pomysł). Praca powinna być trójdzielna – wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Nigdy nie zapomnij o kilkuzdaniowym zakończeniu. Unikaj
Jan Kochanowski Cechy twórczości Renesansowy klasycyzm. Praktykuje gatunki antyku. Nawiązuje do Horacego w formie i treści. Liczne nawiązania do mitologii. Dba o kunsztowną budowę utworów. Buduje dzieła harmonijne. Operuje metaforą, epitetami, licznymi środkami stylistycznymi. Nurty, pojęcia stoicyzm humanizm epikureizm horacjanizm – idea złotego środka patriotyzm Możliwe tematy Renesansowa filozofia w wybranych pieśniach Obraz Boga w wierszach Kochanowskiego Koncepcja poety i poezji Piękno natury i wsi Jak poeta postrzega powinności obywatelskie?
Tego się naucz! Zapamiętaj najważniejsze fakty. Musisz umieć odpowiedzieć na pytanie: Jaką filozofię propagował w swych wierszach Horacy? Które utwory podejmują (jaki ?) ważny temat? Dlaczego ta twórczość jest ważna w kulturze późniejszych pokoleń ? I. Ody Horacego są próbą odpowiedzi na odwieczne pytanie: jak żyć? Znamy już niejedną próbę odpowiedzi na to pytanie. Z antycznego dorobku do którego mógł odwołać się Horacy kojarzy się natychmiast stoicyzm, epikureizm, czy choćby pomysły
Tematy, z którymi można powiązać Tango Sławomira Mrożka: wolność bunt totalitaryzm władza tradycja rodzina (i jej kryzys) rola inteligencji (i jej kryzys) sztuka i artysta (kryzys sztuki) wzorce romantyczne funkcja tańca w utworze literackim dramat absurdu, groteska Wzorce romantyczne Przykład tematu: Portrety bohaterów romantycznych w literaturze poromantycznych epok. Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury XIX i XX wieku. Podpowiadamy Na wstępie przypomnij literacki wzorzec osobowy, jaki wykreowała epoka romantyzmu. Możesz krótko odwołać się do modelu bajronicznego,
Jakie tematy porusza Folwark zwierzęcy? Totalitaryzm Rewolucja Aluzje historyczne Nowomowa Alegoria Parabola Parabola Przykład tematu prezentacji W jaki sposób powieść-parabola mówi o świecie. Odwołaj się do przykładów literackich. Podpowiadamy Na wstępie możesz zauważyć, że parabolizacja jest charakterystyczną tendencją literatury współczesnej. Przywołaj definicję paraboli. Powieść-parabola (przypowieść) ukazuje pewne prawdy i problemy wielkiej wagi, posługując się prostą fabułą, która jest jedynie pretekstem i przykładem. Utwór paraboliczny to utwór podwójny – jego zewnętrzna,
Szewcy to utwór, którego możesz wykorzystać w wielu tematach, na przykład: katastrofizm profetyzm rewolucja systemy totalitarne uprzedmiotowienie człowieka kryzys wartości portret współczesnego człowieka utwory – parabole awangarda teatralna teatr absurdu teatr ekspresjonistyczny groteska parodia sztuczne światy w literaturze ciekawe postacie kobiece, w tym kobiety fatalne komizm języka neologizmy aluzja literacka Katastrofizm Przykład tematu prezentacji Motywy katastroficzne w literaturze XX wieku. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy W tym przypadku konieczne
Ferdydurke to lektura niemal uniwersalna. Przyda się do bardzo wielu tematów, choćby takich jak: • wątki egzystencjalne w literaturze • szkoła • dwór szlachecki • tradycja, obyczaje • dojrzałość i niedojrzałość • gry pisarzy z czytelnikami • młodość, dojrzewanie • groteska • rozpad mitów Szkoła Przykład tematu prezentacji tematu Na podstawie wybranych tekstów kultury przedstaw najciekawsze portrety nauczycieli. Podpowiadamy. Porównaj ze sobą kilka wizerunków nauczycieli ukształtowanych według wzorców najczęściej spotykanych w różnych
Tematy, z jakimi można powiązać Trans-Atlantyk: • ojczyzna • Polska, Polacy • sarmatyzm • tradycja • groteska • mity narodowe • emigracja • pisarz, artysta Sarmatyzm Przykład tematu prezentacji Obraz polskiej szlachty w literaturze polskiej. Porównaj ze sobą różne ujęcia, odwołując się do konkretnych przykładów. Podpowiadamy Temat wdzięczny, a spectrum utworów do wykorzystania szerokie. Możesz odwołać się między innymi do: • Pamiętników Jana Chryzostoma Paska • Transakcji wojny chocimskiej
Proces stanowi znakomitą literaturę podmiotu do prezentacji tematów, takich jak: • śmierć • egzystencjalny lęk • świat jako labirynt • wina i kara • samotność • everyman • przemiany powieści Śmierć Przykład sformułowania tematu: Różne ujęcia tematu śmierci na przestrzeni wieków. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy Ujęcie Kafki przedstaw jako pokrewne wobec stanowiska egzystencjalistów. Śmierć jest nieuchronna, stanowi zagadkę, budzi niepokój i człowiek pozostaje wobec niej samotny. Nie ma
Przedwiośnie jest powieścią, którą możesz wykorzystać przy opracowywaniu następujących tematów: Obrazy rewolucji w literaturze. Młodość – czas beztroskiego pożegnania z dzieciństwem, czas krystalizowania osobowości. Postać matki w literaturze. Ojczyzna – arkadia czy obowiązek? Literackie utopie i antyutopie. Różne oblicza miłości. Polska i Polacy. Historia. Trudne wybory życiowe. Tułaczka. Rewolucja Przykład tematu prezentacji Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw i porównaj ze so‑bą różne obrazy rewolucji w literaturze XIX i XX wieku. Podpowiadamy Temat konkretny, z doborem materiału
Sklepy cynamonowe idealne do tematów o: • Motywie labiryntu • Motywie snu, wyobraźni • Dojrzewaniu • Powrotach do lat dzieciństwa • Motywie starości • Ojcu w literaturze • Związkach literatury z malarstwem • Prowincji • Motywach biblijnych • Związkach literatury z filozofią • Różnych sposobach konstruowania czasu i przestrzeni Motyw labiryntu Przykład sformułowania tematu Motyw labiryntu w literaturze. Ukaż na wybranych przykładach. Podpowiadamy Powiedz o labiryncie mitologicznym, w którym
Zbrodnię i karę można wykorzystać w tematach, kiedy mowa o: • etycznej tematyce literatury (dobru i złu) • problemie cierpienia • winie, karze, odkupieniu • wpływie miasta na psychikę człowieka • obecności motywów biblijnych w literaturze późniejszych epok • analizie zbrodni i jej konsekwencjach • ocalającej sile miłości • indywidualistach, ludziach wyobcowanych, żyjących w poczuciu własnej wyższości • powieści psychologicznej i polifonicznej • motywie śledztwa (pojawia się tu pierwowzór maski detektywa nieudacznika, który faktycznie
Tematy, z którymi można powiązać Mistrza i Małgorzatę Michaiła Bułhakowa: • dobro i zło • zdrada • religia • prawda i kłamstwo • miłość • fantastyka • szatan • totalitaryz • władza • miasto • pisarz • ewolucja powieści jako gatunku • powieści-parabole Miasto Przykład tematu: Topos miasta w literaturze. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy Temat sformułowany ogólnie daje Ci dużą swobodę w wyborze tekstów. Musisz przyjąć wyraźne kryterium wyboru przykładów. Jednym z
Ojciec Goriot to dzieło bardzo bogate w różnorodne wątki i motywy, do wykorzystania w olbrzymiej ilości tematów, a przede wszystkim: • kariera • stopniowa demoralizacja, zepsucie • obyczajowość • moralność • skąpiec • ojciec • córka • rodzina • kobieta • miasto Kariera Przykład tematu Awans społeczny w czasach kapitalizmu. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. Podpowiadamy Przykładów szukaj przede wszystkim w prozie XIX i XX wieku. To czas
Tematy, które korespondują z powieścią Dąbrowskiej: • Motyw polskiego dworu • Problem deklasacji szlachty • Literackie kreacje kobiet • Motyw przemijania • Tradycja szlachecka • Polska inteligencja • Motyw pracy • Piękno przyrody polskiej • Opowieść o dziejach polskiej rodziny • Motyw powstańczy • Motyw miłości • Motyw różnic społecznych, charakterystyki społeczeństwa polskiego Dwór polski Przykład tematu: Przedstaw różne obrazy polskiego dworu, odwołując się do wybranych utworów literackich z
