ŻiT Mickiewicz
Rok akademicki 1839/1840 spędził Mickiewicz w Szwajcarii, w Lozannie, jako profesor literatury łacińskiej. Okres ten zaowocował cyklem zwanym lirykami lozańskimi. Był to już okres „wieku męskiego” w życiu poety, czas zadumy nad własnym życiem, refleksji filozoficznych, prywatnych rozliczeń i podsumowań. Przykładem takiej właśnie liryki jest wiersz Polały się łzy… To utwór króciutki, zaledwie pięciowersowy, ujęty w klamrę wyznania poety: „polały się łzy me czyste, rzęsiste”. Każdy z trzech wewnętrznych wersów jest zwartą syntezą kolejnych etapów życia.
Etap towianizmu w życiu Mickiewicza przypada na lata 40., od spotkania z Andrzejem Towiańskim w roku 1841. Mickiewicz był zafascynowany jego tajemną, mistyczną nauką, przepowiednią odnowy Europy i wolności Polski. Jako gorący zwolennik tej teorii wstąpił do Koła Towiańczyków, głosił także wraz z Towiańskim ów specyficzny mesjanizm, który nakazywał cierpieć w milczeniu i czekać. Dziś można spotkać się z negatywną oceną tego okresu w życiu Mickiewicza. Wyjaśnijmy, że wieszcz uległ Towiańskiemu także dlatego, że miał on zbawienny wpływ na
Udowodnij, że Pan Tadeusz Mickiewicza spełnia wymagania gatunku, jakim jest epos. Często słyszy się, że Pan Tadeusz to epopeja narodowa lub epopeja szlachecka. Określenia tego używa się jednak nie tylko dla podkreślenia roli i wagi, jaką spełnia dzieło to w historii literatury polskiej. Bez wątpienia jest to jeden ze skarbów polskich zasobów, lecz zasługuje na miano eposu również ze względu na rygorystyczną kompozycję według zasad tego gatunku. Epos jest wielkim, rozbudowanym utworem
Wydarzenia w Panu Tadeuszu rozgrywają się w czasie historycznym, bo w latach 1811-1812, w dobie walk napoleońskich, które dla Mickiewicza piszącego w latach 1832-1834 były już historią. A zatem główne wydarzenie historyczne utworu to ekspansja Napoleona na Rosję, z udziałem wojsk polskich. Występują w utworze autentyczne postacie historyczne: generał Dąbrowski, Kniaziewicz, wspominani są Napoleon, Kościuszko (po nim imię otrzymał tytułowy bohater), Rejtan, książę Józef Poniatowski. Ta historia tworzy jednak teraźniejszość utworu.
Plan napisania Pana Tadeusza pojawił się w czasie pobytu poety w Wielkopolsce, w Poznańskiem, gdy dotarł tam na krótko przed zakończeniem powstania listopadowego. Pisał swoje „poema wiejskie” w Paryżu w latach 1832-1834. Wiele przyczyn musiało złożyć się na pragnienie stworzenia tego dzieła. Były to: wielka tęsknota za krajem dzieciństwa – Litwą, pragnienie przypomnienia i obudzenia nadziei, która towarzyszyła uczestnikom kampanii napoleońskiej, utrwalenie i rozsławienie obyczajów, życia wiejskiego, ideałów Polski szlacheckiej (dawnej świetności), myśl, by rozpropagować i przywołać piękno
Paryż. Rok 1832. Wielka Emigracja. Polacy na obczyźnie nie są wcale pogodzeni, wiodą spory polityczne, inną metodę walki głoszą członkowie Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, inną Hotel Lambert… W tej sytuacji istnieje wielka potrzeba idei i programu, który by ich połączył. Adam Mickiewicz pisze Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego w nadziei, że dzieło to spełni taki właśnie cel. Po klęsce powstania listopadowego wydaje się, że ofiara powstańców była nadaremna, a Polska już nigdy nie odzyska niepodległości.
Udowodnij, że Dziady Adama Mickiewicza są dramatem romantycznym. O ile dramat romantyczny jest najważniejszym gatunkiem epoki, o tyle Dziady są najsłynniejszym dramatem romantycznym. Czym charakteryzuje się ten gatunek? Oto cechy utworu: Zerwanie z klasyczną formułą trzech jedności: miejsca – akcja rozgrywa się w kaplicy cmentarnej, w celi więziennej, na Litwie, w Warszawie, w domu Senatora itd. „Skaczemy” za bohaterami, przemierzając różne przestrzenie – rzecz nie do przyjęcia dla klasyków; czasu – część II odbywa się
Wydaje się, że motyw miłości ojczyzny, cierpienia z powodu zaborów i ciągłej walki narodu polskiego o wolność – jest w III części Dziadów dominujący i realizowany w rozmaitych obrazach. Rzecz pierwsza – główny bohater, Gustaw, przeistacza się w Konrada. Z nieszczęśliwego kochanka przemienia się w bojownika o wolność, znajdujemy go teraz w celi więziennej, gdzie na ścianie zapisuje swoją metamorfozę: Umarł Gustaw – narodził się Konrad (Prolog) Druga sprawa – w scenie I (więziennej), która rozgrywa się w Wigilię Bożego Narodzenia – obserwujemy młodzież
IV część Dziadów rozgrywa się w domu księdza, nadal w noc Zaduszek. Plebanię odwiedza dziwny gość – Pustelnik. Rozmawia z księdzem przez trzy godziny: Godzina miłości – w tym czasie dowiadujemy się o tragedii miłosnej, którą przeżył bohater. Wspomina swoją miłość, ślub ukochanej z innym człowiekiem, porównuje swoje dzieje do losów postaci z Nowej Heloizy i Cierpień młodego Wertera. Pustelnik rozpatruje pojęcie śmierci i interpretuje ją na trzy sposoby: śmierć ciała, śmierć jednostki ludzkiej dla świata i rodzaj najgorszy
Przy tytule widnieje dopisek: „wiersz pisany w roku 1830”. Ta data ma swoją wymowę – to przecież rok wybuchu powstania listopadowego… Wprawdzie Mickiewicz napisał swój wiersz wcześniej, bo w lipcu 1830 r., w drodze do Genui, lecz ta data umieszczona przy tytule dziś podkreśla wymowę utworu. A jest to jeden z najpopularniejszych wierszy patriotycznych polskiej literatury, który w chwilach zagrożenia kraju, powstań, wojen, potrzeby walki od nowa staje się aktualny i prawdziwy. Jak wskazuje tytuł, utwór jest apostrofą
Literacka wizja odzyskania niepodległości w twórczości Adama Mickiewicza – ewolucja poglądów. Poglądy Mickiewicza ulegały przeobrażeniom – wpływ na ich ewolucję miała obserwacja bieżących wydarzeń. Pierwszy pomysł „wybicia się na niepodległość” przedstawił poeta w Konradzie Wallenrodzie. Patrząc na krwawe stłumienie powstania dekabrystów i widząc potęgę caratu, doszedł do wniosku, że silniejszego wroga można pokonać tylko sprytem i inteligencją. Poemat jest apoteozą spiskowych metod walki. Już samo motto utworu stanowi „podpowiedź” skutecznego sposobu walki! Mickiewicz
Pieśń – poezja – i ci, co ją tworzą, odgrywają niebagatelną rolę w życiu i w historii narodów. Popatrzmy na losy Konrada Wallenroda: gdy jako dziecko wychowywał się wśród Krzyżaków, stary pieśniarz Halban wzniecał w nim miłość do Litwy, za pomocą pieśni przybliżał mu obraz ojczyzny i wzbudzał uczucia patriotyczne. Powieść Wajdeloty kryła w sobie prawdę o dziejach narodu litewskiego i o życiu Konrada, przechowywała te informacje dla innych pokoleń. Gdy Konrad był już komturem krzyżackim i miał dokonać
Sformułowana już w starożytności definicja tragizmu mówi, że sytuacja tragiczna ma miejsce wówczas, gdy bohater stoi przed koniecznością dokonania wyboru między dwoma racjami, które są równorzędne, lecz każda decyzja bohatera będzie zła – przyniesie negatywne skutki. W takiej właśnie sytuacji znalazł się Konrad Wallenrod, gdy zbliżała się wojna z Krzyżakami. Musiał wybrać pomiędzy miłością do ojczyzny a miłością do Aldony. Wybrał Litwę – poświęcił swoje życie prywatne i miłość ukochanej kobiety. Z kolei gdyby wybrał dobro
Mickiewiczowski Konrad Wallenrod – jest postacią tajemniczą, poznajemy jego pogmatwane losy głównie dzięki Powieści Wajdeloty. Dzieje Konrada Wallenroda Rzecz miała miejsce w średniowieczu, za czasów walk krzyżacko-litewskich. Bohater – młody Litwin – jako dziecko został porwany przez Krzyżaków – miał w pamięci obrazy z napadu zakonu, krzyk matki dźwięczał mu w uszach. Wychowano go w zakonie na Krzyżaka. Lecz pewien stary Litwin – śpiewak Halban – nie dopuścił do wynarodowienia chłopca, powiedział mu prawdę o jego
Słynny utwór Mickiewicza powstał w 1820 r. W wierszu uznanym przez ówczesną młodzież za prawdziwy manifest polskiego romantyzmu znalazły się elementy typowo oświeceniowe, które pojawiają się i w warstwie ideowej, i na płaszczyźnie formalnej. Nawiązująca do antyku oda stanowiła jedną z ulubionych form wypowiedzi odchodzącej w przeszłość epoki. Tekst obfituje w tak lubiane w oświeceniu: abstrakcyjne pojęcia i obrazy (to chociażby wizja miłości zionącej ogniem), nawiązania do mitologii, wezwania do współdziałania, potępia też negowane wówczas zachowania aspołeczne („samoluby”)
Działalność w obu związkach jest charakterystycznym rysem studenckich czasów Adama Mickiewicza. 1817 rok– to data założenia tajnego związku filomatów. Filomata oznacza „miłośnik wiedzy”, tak więc filomaci stawiali sobie cele samokształcenia i szerzenia nauki, wkrótce jednak także dołączyli do swojego programu cele polityczne, wolnościowe. Należeli doń oprócz Mickiewicza m.in. Tomasz Zan, Jan Czeczot, Józef Jeżowski. Filomaci krzewili tradycję jeszcze oświeceniową, pierwsze pisane przez nich utwory były utrzymane w konwencji klasycznej. Związek filaretów został powołany przez
Jakie cechy eposu homeryckiego kontynuuje Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu, a co różni oba eposy? Podobieństwa eposów Pan Tadeusz – podobnie jak Iliada rozpoczyna się inwokacją – do Litwy i Matki Boskiej, a pamiętamy, że Homer zwracał się do Apollina. W obu przypadkach pada prośba o pomoc i natchnienie w tworzeniu dzieła. Mickiewicz zachowuje stałą liczbę sylab w wersach przez cały utwór (pisany trzynastozgłoskowcem), Homer pisał heksametrem. Polski wieszcz dba o realizm szczegółu – np. w opisie Soplicowa, stołu
Charakterystycznym owocem literatury romantycznej jest konstrukcja bohatera romantycznego. Typowość owej literackiej osobistości polega na tym, że jej biografia układa się w pewien schemat – powtarzalny (z niewielkimi zmianami) w najważniejszych dziełach romantyzmu. Żywot bohatera romantycznego podzielić można na trzy etapy: I. Młodość Jest to człowiek wrażliwy, najczęściej poeta, samotny, nierozumiany przez ludzi, wyobcowany i nieszczęśliwie zakochany. To typ Gustawa z IV części Dziadów. Owładnięty uczuciem, mało powiedzieć: nadwrażliwy, przewrażliwiony, odtrącony przez ukochaną, skrzywdzony przez
Miłość romantyczna to miłość wielka, oparta na wspólnocie dusz, zakończona rozstaniem przeznaczonych sobie kochanków. Adam Mickiewicz przyczynił się do utrwalenia takiego modelu. W wielu jego wierszach słychać echo miłości do Maryli Wereszczakówny, która została żoną Wawrzyńca Puttkamera. Marylę polska tradycja literacka uważa za Mickiewiczowską muzę, choć w jego życiu odegrały rolę także inne kobiety. W poezji miłosnej szukaj Portretu ukochanej – pięknej, nieosiągalnej, odległej – jak w wierszu Do *** Na
W pierwszej chwili pytanie budzi wątpliwość. Czy w ogóle można mówić o cechach klasycznych utworu? Można! Klasyczne cechy II części Dziadów Kompozycji całej inscenizacji: zachowane są: jedność miejsca (kaplica przy cmentarzu), akcji (wątek wywoływania duchów jest tu jedyny) i czasu (noc Zaduszek); obecność Chóru i Guślarza, który spełnia tu rolę przewodnika – to jak najbardziej klasyczny element; ilość osób, które prowadzą dialog, ogranicza się do dwóch, trzech. Ludowa hierarchia wartości stanowi punkt odniesienia w ocenie postępowania
