ŻiT Mickiewicz
Warto potraktować Sonety krymskie jako cykl. Wówczas od razu zauważymy spoiwo łączące wszystkie utwory – jest nim obecność samotnego podróżnika, który podąża wśród „krymskich cudowności”, rejestruje je i snuje refleksje. Nawet gdy nie ujawnia się bezpośrednio – to jego oczami obserwujemy modlitwę muezina i ślady dawnej świetności Bakczysaraju, to on siedzi „wsparty na Judahu skale”, to on samotny obserwuje spienione w czasie burzy morze. Samotny, romantyczny, pełen tęsknot i bólu, wrażliwy – to indywidualna,
W pierwszej chwili pytanie budzi wątpliwość. Czy w ogóle można mówić o cechach klasycznych utworu? Można! Klasyczne cechy II części Dziadów Kompozycji całej inscenizacji: zachowane są: jedność miejsca (kaplica przy cmentarzu), akcji (wątek wywoływania duchów jest tu jedyny) i czasu (noc Zaduszek); obecność Chóru i Guślarza, który spełnia tu rolę przewodnika – to jak najbardziej klasyczny element; ilość osób, które prowadzą dialog, ogranicza się do dwóch, trzech. Ludowa hierarchia wartości stanowi punkt odniesienia w ocenie postępowania
Te sprzeczne wątki pojawiają się w III części Dziadów wraz z dwoma kontrastującymi ze sobą bohaterami: główną postacią – „ponurego poety” – Konrada oraz księdza Piotra. Konrada z grupy więźniów wyróżnia uparte milczenie. Po pewnym czasie zaczyna jednak mówić. Jego pierwsze kwestie sugerują, że mamy do czynienia z pokornym chrześcijaninem, gdyż deklaruje się jako obrońca Matki Boskiej. Jednak jego postawa bardzo szybko się zmienia i ustępuje miejsca prawdziwie romantycznemu buntowi. Z minuty na minutę w Konradzie wzmaga
Dziady są utworem skomplikowanym, uporządkowanie i omówienie wymowy tego dramatu nie jest łatwe. Wydaje się, że najważniejsze są następujące warstwy znaczeń: Wymiar polityczny utworu. W tej warstwie Dziady są wielkim romantycznym wyrazem uczuć patriotycznych, cierpienia z powodu niewoli kraju, obrazem prześladowań i walki z zaborcą. Zawierają wzór patrioty-mesjasza, Prometeusza, którego potrzebuje Polska, podejmującego walkę nawet wbrew rozsądkowi. W tym wymiarze zawiera się także hasło mesjanizmu narodowego, które przedstawia Polskę jako Chrystusa Narodów. Wątek patriotyczny jest podkreślony
Jak Mickiewicz charakteryzuje szlachtę w Panu Tadeuszu? Mimo wad i licznych przywar portret szlachty zawarty w Panu Tadeuszu jest jednak sielankowy. Trudno znaleźć wśród szeregu świetnie zindywidualizowanych osób postać wyraźnie negatywną, antypatyczną lub odpychającą. Na przykład Stolnik Horeszko – niby pyszny, zadufany w sobie magnat, a jednak patriota, wróg zaborcy. Podobnie mściwy Gerwazy – okrutny, lecz wierny swojemu panu, także patriota, waleczny i odważny. Asesor i Rejent – dwa okazy kłótliwości są w swoich psich afektach sympatyczni
Bo ta właśnie ballada bezpośrednio prezentuje romantyczny punkt widzenia na sprawy tego świata – ukazuje, czym jest owa romantyczność – i ilustruje w pewnym sensie przebieg sporu romantyków z klasykami. O czym opowiada narrator? Oto na rynku małego miasteczka młoda dziewczyna Karusia zachowuje się jak szalona – rozpacza, wyciąga do kogoś ręce. Z jej słów wynika, że rozmawia ze zmarłym Jasieńkiem, swoim ukochanym. Widmo zmarłego wydaje się rzeczywiście obecne – „zimny, biały jak chusta”
Wielka Improwizacja rozgrywa się według zupełnie prostego scenariusza. Natchniony, owładnięty duchem tworzenia Konrad kieruje gorące słowa ku Bogu. Nie są to słowa modlitwy, lecz słowa poezji, nieuporządkowane, niepoddawane technicznej obróbce, lecz płynące z potrzeby serca, z natchnienia – czyli właśnie improwizowane. Słowa te to żądanie, cała improwizacja to pojedynek z Bogiem. Konrad pragnie „rządu dusz”, by móc wyzwolić i zbawić naród. Uważa, że uprawnia go do tego fakt, iż jest poetą – bowiem poezja
Ballady i romanse Czym są? Ballady i romanse to w pewnym sensie owoc sielskiego dzieciństwa na Litwie, gdzie poeta poznał wiele ludowych podań i legend. Pierwszy ważny, programowy, stanowiący swoiste credo poety zbiór – wywoła polemikę i stanie się początkiem nowej epoki. Pisząc go, Mickiewicz sięgał do zasłyszanych w dzieciństwie ludowych opowieści piastunki. Zostały wydane w 1822 roku, stanowią zbiór ballad Adama Mickiewicza. Ta data została uznana za początek polskiego
Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego formułują teorię Polski jako mesjasza narodów, a Polaków jako narodu wybranego. Paryż. Rok 1832. Wielka Emigracja. Polacy na obczyźnie nie są wcale pogodzeni… W tej sytuacji istnieje wielka potrzeba idei i programu, który by ich połączył. Adam Mickiewicz pisze Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego w nadziei, że dzieło to spełni taki właśnie cel. . Czym jest historia? Na to pytanie odpowiada Mickiewicz, że jest to teren, na którym
Liryki lozańskie to cykl wierszy napisanych podczas pobytu w Lozannie, w Szwajcarii w roku 1839, gdzie Mickiewicz pełnił funkcję profesora literatury. Wagę przykłada się do czterech krótkich utworów: Snuć miłość, Nad wodą wielką i czystą i Polały się łzy. Najważniejszy liryk – Polały się łzy, krótkie, zaledwie pięciowersowe podsumowanie życia poety. Wiersz jest uznany za arcydzieło, bo w lapidarnej formie udało się poecie zawrzeć cały życiorys i ogromny ładunek emocjonalny.
Miłość romantyczna to miłość wielka, oparta na wspólnocie dusz, zakończona rozstaniem przeznaczonych sobie kochanków. Adam Mickiewicz przyczynił się do utrwalenia takiego modelu. W wielu jego wierszach słychać echo miłości do Maryli Wereszczakówny, która została żoną Wawrzyńca Puttkamera. Marylę polska tradycja literacka uważa za Mickiewiczowską muzę, choć w jego życiu odegrały rolę także inne kobiety. W poezji miłosnej szukaj Portretu ukochanej – pięknej, nieosiągalnej, odległej – jak w wierszu Do *** Na
Adam Mickiewicz odgrywa kluczową rolę w kreacji polskiej poezji patriotycznej. Wpłynął na to czas historyczny – lata niewoli, którą bardzo boleśnie odczuwali poeci, zesłanie, emigracja, próby walk niepodległościowych. Do tej pory w polskiej literaturze mieliśmy do czynienia z liryką patriotyczną bardziej reformatorską niż emocjonalną – jak na przykład Pieśni Jana Kochanowskiego czy wiersze Wacława Potockiego. Na tle tym oryginalnie rysuje się Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego. Tymczasem w romantyzmie
Część II – jest inscenizacją starego, ludowego obyczaju – święta dziadów, które przypada w noc przed Zaduszkami, a polega na przywoływaniu duchów zmarłych, by pomóc im dostać się do nieba. W części II obserwujemy gromadę wieśniaków, prowadzącego obrzęd Guślarza i kolejne duchy, które pojawiają się i znikają. Są to dusze dzieci, okrutnego pana i dziewczyny. Pojawia się także Widmo, które milcząco podąża za Pasterką, lecz nie chce zniknąć nawet wobec zaklęć Guślarza. Część IV – przenosi
Łatwiej spojrzeć na werdykty moralne zawarte w II części Dziadów, jeśli uzmysłowimy sobie, że główną cechą romantyczną tego utworu jest ludowość. Sam obrzęd dziadów jest zwyczajem ludowym, lud wiejski jest zbiorowym bohaterem nocnej sceny – a zatem i ocenę moralną postaci odbieramy z punktu widzenia moralności ludowej. Akcja II części Dziadów przywołuje stary zwyczaj pogański – przywoływania duchów, które ujawniają swoje grzechy. Czasem ludzie mogą pomóc zjawom, czasem nie. Koncepcja uczciwego życia według teorii
Wśród tematów rozważanych w tej części Dziadów miłość wysuwa się na plan pierwszy, przestaje być konkretnym uczuciem Gustawa – staje się monstrualną, samoistną siłą, która kieruje ludźmi. Historia miłosna zawarta w dramacie sama w sobie jest dosyć typowa i z pewnością odzwierciedla dzieje samego Mickiewicza i Maryli Wereszczakówny. Po prostu: dwoje młodych ludzi o zgodnych ideałach i poglądach kochało się z wzajemnością. Różniło ich natomiast pochodzenie społeczne (magnateria a uboższa szlachta) i stan majątkowy. Gdy sprawa przybiera poważny charakter, rodzice
Charakterystycznym owocem literatury romantycznej jest konstrukcja bohatera romantycznego. Typowość owej literackiej osobistości polega na tym, że jej biografia układa się w pewien schemat – powtarzalny (z niewielkimi zmianami) w najważniejszych dziełach romantyzmu. Żywot bohatera romantycznego podzielić można na trzy etapy: I. Młodość Jest to człowiek wrażliwy, najczęściej poeta, samotny, nierozumiany przez ludzi, wyobcowany i nieszczęśliwie zakochany. To typ Gustawa z IV części Dziadów. Owładnięty uczuciem, mało powiedzieć: nadwrażliwy, przewrażliwiony, odtrącony przez ukochaną, skrzywdzony przez
Pan Tadeusz przenosi czytelnika na Litwę w lata 1811-1812, czyli w burzliwe lata epoki napoleońskiej, dokładnie w czas przygotowań Napoleona do wojny z Rosją. Z tą batalią wiązali Polacy nadzieję szczególną. Akcja rozgrywa się na niewielkiej przestrzeni – we dworze Sopliców i na zamku Horeszków. Główne postacie to gospodarz dworu – Sędzia Soplica, skromny duchowny – Ksiądz Robak, wierny sługa Protazy i goście mieszkający we dworze, w tym elegantka Telimena i będąca pod jej opieką Zosia Horeszkówna. Do dworku
Obyczajowość szlachty jest jedną z fundamentalnych warstw Pana Tadeusza. Mickiewicz najwyraźniej chciał utrwalić obyczaj szlachecki, zarówno w sferze obowiązków, jak i rozrywek, stąd mnóstwo opisów – zajęć gospodarskich, polowania, zajazdu, uczt, sejmików i wiele obyczajowych anegdot. Z Panem Tadeuszem kojarzą się następujące epizody obyczajowe: porządek ustawienia gości na spacerze (Gospodarstwo), porządek usadzenia za stołem biesiadników oraz kolejność podawania potraw (Gospodarstwo), grzybobranie i polowanie – wiejskie rozrywki (w tym przepis na świetny bigos), obyczaje szlachty zaściankowej np.
Czy Tadeusz Soplica? Jako bohater – reprezentant całego szlacheckiego stanu – tak, bo przecież to szlachta polska jest głównym zbiorowym bohaterem eposu. Ale tym samym Tadeusz Soplica nie jest indywidualnością – przecież nosi cechy całej grupy społecznej. Nie jest też najbardziej interesujący: owszem, patriota, rozsądny, uczciwy, poczciwy, ale… Właśnie. Może więc Jacek Soplica: jako bohater romantyczny, dla odmiany największa indywidualność spośród bohaterów? Ten jest interesujący, ale – jego dzieje są
Tytuł i temat Utwór bierze swój tytuł od imienia jednego z bohaterów – Tadeusza usynowionego przez Sędziego Soplicę. Tadeusz to przedstawiciel nowego społeczeństwa, człowiek o nowoczesnym spojrzeniu na rzeczywistość wyzbytym feudalnych obciążeń tak bliskich pokoleniu Sędziego. Imię otrzymał po Kościuszce. Tak jak on wyznaje demokratyczne idee, które potwierdza czynem – obejmując majątek, znosi pańszczyznę. Z tego też względu imię Tadeusza – postaci wcale nie pierwszoplanowej – zostało umiejscowione w tytule utworu: dla zaakcentowania faktu, że
