Strona Główna
„Człowiek (…) jest trochę zagubiony w moralnym labiryncie współczesnego świata” (W. Myśliwski). Rozwiń tę myśl w oparciu o literaturę i o własne doświadczenia. Układ pracy: I Rozważania wstępne. II Pokusa kariery, pieniędzy, stanowiska (Granica). III Moralność wystawiona na próbę przez historię – Tadeusz Borowski: Pożegnanie z Marią, Czesław Miłosz: Campo di Fiori, Jan Józef Szczepański: Przed nieznanym trybunałem, Gustaw Herling-Grudziński: Inny świat. IV Metaforyczne ujęcie wyzwania moralnego i ludzkich reakcji w
Literatura, film, teatr – która z tych sztuk najbardziej odpowiada Twojej wrażliwości? Odwołaj się do przykładów dzieł z XX wieku. Co jest istotą tematu? Masz wyjaśnić, która z wymienionych dyscyplin sztuki najbardziej do Ciebie przemawia. Aby napisać dobre wypracowanie, nie wystarczy stwierdzenie: „najbardziej lubię kino” i streszczenie kilku ostatnio obejrzanych filmów. Musisz zadać sobie pytanie: „dlaczego interesuje mnie ta, a nie inna sztuka?” i zgromadzić argumenty uzasadniające Twoje zdanie. Jeśli zdecydowanie nie lubisz którejś
Jeśli przygotowujesz temat związany z diabłem, wyobrażeniami zła, Sądem Ostatecznym czy seksualnymi podtekstami w sztuce, szukaj materiału w tym tekście. Możesz również wykorzystać niektóre informacje jako ozdobnik do tak modnych tematów o moralności. Diabły zazwyczaj napawały ludzi przerażeniem. Właściwie nie wiadomo dlaczego, bo przecież, choć przeraża postać Lucyfera, liczne były też szeregi swojskich i chyba sympatycznych Bajorów, Czeczotów, Markotów, Skomrotów, Kusych i Węglików. Były to diabły o przezwiskach i mentalności rozpuszczonych, a często niedorozwiniętych umysłowo, wiejskich parobków. Nie grzeszyły
Gdzie wykorzystać wiedzę filozoficzną? Przy tematach obejmujących zagadnienia: Jednostka wobec zbiorowości. Różnorodne ujęcia zagadnienia utopii. Utopie i antyutopie w literaturze. Dialog twórców literatury z filozofami. Uprzedmiotowienie człowieka jako problem w literaturze i sztuce. Modele życia ludzkiego w literaturze. Mity w literaturze. Dydaktyzm w literaturze. Problemy życia społecznego i ich literacki wyraz. Państwo i władza jako temat wybranych utworów literackich. Literatura i jej związki z myślą filozoficzną. Utopia to w dosłownym tłumaczeniu z języka greckiego „miejsce, którego nie ma”. Nazwa pochodzi od tytułu dzieła angielskiego pisarza
Tabela 5. Kanony sztuki Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Kanony sztuki ANTYK Oto punkt wyjścia: starożytni ustalają pewne normy – decydują, co jest piękne i właściwe. Wielbią symetrię, harmonię, ład – czy to w konstrukcjach architektury, czy w odwzorowywaniu piękna ludzkiego ciała. Sztuka mimetyczna – to ta, która naśladuje
ŚREDNIOWIECZE Moralitet – gatunek dramatyczny, który rozwinął się w późnym średniowieczu (przełom wieków XV i XVI). Należące do niego utwory miały charakter dydaktyczno-filozoficzny i przedstawiały walkę upersonifikowanych (uosobionych) pojęć moralnych (Dobra, Cnoty, Wiary, Zła, Występku, Pychy) o duszę ludzką (tzw. psychomachia). Pojawiający się w nich człowiek pozbawiony był jakichkolwiek indywidualnych rysów psychicznych, stanowił symbol kondycji ludzkiej („człowieka w ogóle”), w pełni więc zasługiwał na angielskie określenie Everymana (Każdego). Misterium – gatunek średniowiecznego dramatu religijnego. Fabuła – wydarzenia
ŚREDNIOWIECZE Wiersz zdaniowy (średniowieczny) – w tym najstarszym polskim systemie wersyfikacyjnym wers pokrywał się ze zdaniem. Nie stosowano przerzutni (przenoszenia części zdania do następnego wersu), średniówka (przedział intonacyjny wewnątrz dłuższych wersów) była słabo zaznaczona. Klauzulę (koniec zdania lub jego członu) często podkreślały rymy współbrzmienia uzyskane przez powtarzanie takich samych form gramatycznych, np. „nosimy” – „prosimy”; „bożycze” – „człowiecze”. Chociaż nie przestrzegano jednakowej liczby sylab w wersach, już w najdawniejszych utworach możemy zaobserwować ciążenie
Architektura Tympanon – półkolista płaszczyzna wytworzona pomiędzy prostokątnym zakończeniem drzwi a ostatnim łukiem, zawsze ozdobiona rzeźbą. Rzeźba przedstawiała np. zesłanie Ducha Świętego, sceny Sądu Ostatecznego. Portal – ozdobne obramienie otworu wejściowego, na które składają się elementy architektoniczne i rzeźbiarskie. Średniowieczny portal monumentalny był dekorowany rzeźbą figuralną i dekoracyjną. Filar – w architekturze pionowa podpora, najczęściej wolno stojąca, o funkcji podobnej do kolumny, o przekroju wielobocznym, najczęściej czworobocznym. Jest jednym z najdawniejszych elementów dźwigających. Szczególnego znaczenia nabrał z chwilą
Przy jakich tematach przywołać malarstwo Chagalla: prowincja; oniryzm; związki malarstwa z literaturą; świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach Marca Chagalla (analiza porównawcza wybranych dzieł); czas i przestrzeń u Schulza. Który z pisarzy mógłby podpisać się pod tym obrazem? Lot nad miastem, scena jak ze snu, miasteczko małe, prowincjonalne, widziane oczyma artysty żydowskiego pochodzenia? Oczywiście – Bruno Schulz, autor Sklepów cynamonowych. A który z malarzy mógłby napisać te opowiadania rodzące się jak
Plan wypowiedzi • Wstęp 1. Definicja inteligenta. 2. Rodowód inteligencji. • Rozwinięcie 3. Trudne początki działalności inteligencji. 4. Ambitna rola wyznaczona inteligentowi przez historię. 5. Nowe wartości, związane z postępem, nauką, sprzyjające rozwojowi inteligencji. 6. Wyjaśnienie pojęcia etosu i charakterystyka etosu inteligenta. 7. Możliwości osiągnięcia sukcesu przez inteligenta w różnych epokach. 8. Przyczyny odejścia od etosu. 9. Demaskacja etosu inteligenta i jej funkcje. 10. Inteligent dawniej a dziś: – funkcje, możliwości, – rola w społeczeństwie. •
Ludzie-marionetki. Porównaj sposób ujęcia tego motywu w wierszu Jana Kochanowskiego O żywocie ludzkim i fragmencie Lalki Bolesława Prusa. 1) Fraszki to wszystko, cokolwiek myślemy, Fraszki to wszystko, cokolwiek czyniemy; Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy, Próżno tu człowiek ma co mieć na pieczy. Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława, Wszystko to minie jako polna trawa; Naśmiawszy się nam i naszym porządkom, Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom. Jan Kochanowski O żywocie ludzkim
Psychologia dostarcza twórcom reklam wielu wskazówek, jak najprecyzyjniej wpłynąć na postawy konsumenta. Przyjrzyjmy się kilku strategiom, które zostały wykorzystane w filmach reklamowych, goszczących już na naszych ekranach. Strategie wykorzystujące postać bohatera reklamy Zazwyczaj jako nadawcy przekazu (czyli główni bohaterowie reklamówki) występują osoby wiarygodne, atrakcyjne, a niekiedy sami konsumenci. Z badań przeprowadzonych w latach 90. wynika, że nadawca komunikatu uruchamia potrzebę identyfikacji u odbiorcy i w ten sposób zwiększa się efektywność perswazji. Identyfikacja może być oparta na
Od czego zacząć? Człowiek nosi w sobie potrzebę zdobycia głębokiej wiedzy o sobie samym, o otaczającym go świecie. Nurtują go też pytania o to, czy istnieje jakaś inna, wyższa, lepsza rzeczywistość. Jeżeli tę rzeczywistość nazywa Bogiem (jak czynili m.in. twórcy renesansowi), to pyta, jak wygląda oblicze Stwórcy: czy jest On Bogiem zemsty czy miłości, pojednania czy kary. Jaki jest stworzony przez Niego świat: czy jest to miejsce przyjazne i przytulne, czy nieprzyjemne i wrogie. I wreszcie on
Tolerancja i fanatyzm. Moralność. Wiara. Narodziny zła. Władza. Antysemityzm. Współczesność w kostiumie historycznym. Powieść-parabola. Najlepsza książka Szczypiorskiego. Wiosną roku 1458 miasto Arras nawiedzone zostało klęską zarazy i głodu. W ciągu miesiąca niemal piąta część obywateli straciła życie. W październiku roku 1461 z niewyjaśnionych przyczyn nastąpiło słynne Vauderie d’Arras. Były to okrutne prześladowania Żydów i czarownic, procesy o urojone herezje, a także wybuch łupiestwa i zbrodni. Po trzech tygodniach przyszło uspokojenie. W jakiś czas potem Dawid, biskup Utrechtu, bastard księcia burgundzkiego
Powieść Andrzeja Szczypiorskiego Początek to książka niezwykła. Jest bowiem efektem refleksji autora o Polsce i Polakach z okresu, gdy Szczypiorski był internowany w czasie stanu wojennego. Po 13 grudnia 1981 roku pisarz przebywał w Białołęce, a następnie w Jaworzu. Powieść, mimo że jej głównym tematem, obejmującym właściwy czas akcji, jest holocaust, w istocie jest próbą odpowiedzi na to, co się stało z Polską i Polakami po doświadczeniach dwóch totalitaryzmów. Główne wątki Oryginalna jest kompozycja książki, o zakłóconej klasycznej chronologii. Bohater, przedstawiając losy
Gdańsk, lata dwudzieste. W polsko-niemieckiej rodzinie Matzerathów przyszedł właśnie na świat pierworodny syn, Oskar. Dlaczego Grass określił te narodziny czymś „między cudem a ułudą”? Czy mały Oskar okaże się kimś wyjątkowym? Posłuchajmy, co ma do powiedzenia sam bohater, bo to on będzie narratorem powieści. Historia Oskara To niewiarygodne, ale Oskar pamięta moment swoich narodzin! Opowiada o nim z ogromnym przejęciem. Ujrzany świat od pierwszej chwili nie wzbudzał jego zaufania, ale powrót
Upalne letnie popołudnie. W przedziale pociągu jadącego z Hamburga do szwajcarskiego kurortu Davos siedzi samotny pasażer – Hans Castorp. Maleńka walizka wskazuje, że nie zamierza podróżować długo – jedzie w odwiedziny do przebywającego w sanatorium kuzyna tylko na trzy tygodnie. Dlaczego więc – wbrew wcześniejszym planom – pozostanie tam aż siedem lat? Czy sanatorium Berghof kryje jakąś tajemnicę? Sanatoryjny mikrokosmos W sanatorium panowały specyficzne, tylko jemu znane prawa. Wydawały się bezwzględne, gdyż pensjonariusze
1. Co rozumiesz pod pojęciem społeczności, społeczeństwa i zbiorowości? Człowiek jest istotą społeczną. Żyje wśród ludzi, pracuje, bawi się i uczy. Wszystkie największe dokonania ludzkości możliwe były tylko dzięki współpracy poszczególnych jednostek. Zespół ludzi skupionych przestrzennie na pewnym obszarze, oddzielonych od innych podobnych zespołów, określamy mianem zbiorowości. Zbiorowość staje się społecznością, kiedy wykształcają się w niej określonego rodzaju powiązania i zależności, scalające tę zbiorowość, takie jak np.: wspólne zwyczaje, wspólny
-bym, -byś, -by, -byśmy, -byście piszemy łącznie z osobowymi formami czasowników, użytymi w funkcji osobowej 1. pisałbym, pisalibyśmy 2. pisałbyś, pisalibyście 3. pisałby, pisałaby, pisałoby, pisaliby, pisałyby z osobowymi formami czasowników, użytymi w w funkcji bezosobowej należałoby się zastanowić, słuchałoby się z przyjemnością, wypadałoby złożyć wizytę, poszłoby się do lasu na grzyby z partykułami aniby, bodajbyś, czyby, czyżbyś, niechby, niechajby! gdzieżby, obym, oby! niżbym ze spójnikami gdy, że, a aby,
* – pytanie elementarne; ** – pytanie łatwe; *** – typowe pytanie egzaminacyjne (ani specjalnie łatwe, ani specjalnie trudne); **** – pytanie trudne; ***** – pytanie wyjątkowo trudne. **** 1. Wskaż szereg głosek, w którym znajdują się wyłącznie głoski wargowe nosowe i przedniojęzykowe zwarto-wybuchowe. 1. m, m’, t, d, t’, d’ 2. n, ń, t, d, t’, d’ 3. m, m’, p, b, p’, b’ 4. n, ń, p, b,
