Strona Główna
Skojarz starożytne formy władzy! Starożytny Egipt – monarchia Faraon = król Mezopotamia – monarchia Rządzą królowie-kapłani Starożytna Grecja w Atenach – demokracja w Sparcie – oligarchia Starożytny Rzym czasy cesarstwa – rządy cesarza czasy republiki – władza należy do ogółu obywateli. . Starożytny Egipt Skojarz ustrój starożytnego Egiptu z monarchią! Zapamiętaj – władzę w Egipcie sprawował jednoosobowo faraon. Faraon, czyli król, decydował o wszystkim – ustalał prawo, był sędzią, najwyższym kapłanem i dowódcą
Sprawowanie władzy Co to znaczy sprawować władzę? Sprawować władzę to znaczy mieć takie środki i uprawnienia, które powodują, że ludzie jej poddani zmuszeni są ją respektować, czyli postępować tak, jak tego oczekuje rządzący. Władza musi także dysponować siłą, która zapewni kontrolę wykonywania jej poleceń. Bez spełnienia tego warunku nie może być mowy o rzeczywistym sprawowaniu władzy. O władcach… O władcach sądzono, że są to osoby obdarzone szczególną łaską i opieką bogów. W starożytnym Egipcie
Zapamiętaj! Przywileje to akty wydawane przez króla, nadające poszczególnym osobom lub całym stanom określone uprawnienia. Zapamiętaj najważniejsze przywileje! Przywilej budziński – 1355 r. Przywilej koszycki – 1374 r. Przywilej piotrkowski – 1388 r. Przywilej czerwiński – 1422 r. Przywilej jedlneński – 1430 r. Przywilej krakowski – 1433 r. Przywileje cerekwicko-nieszawskie – 1454 r. Przywilej piotrkowski – 1496 r. Konstytucja nihil novi – 1505 r. To jest ważne! Polska szlachta zdobyła w okresie późnego średniowiecza takie prawa, które umożliwiły jej
Zapamiętaj! Koronacja to dokonywany publicznie akt przekazania monarsze insygniów królewskich. Zwykle koronacja połączona była z ceremonią kościelną, podczas której wysoki duchowny namaszczał władcę olejami świętymi. Insygnia królewskie – symboliczne, zewnętrzne oznaki jakiejś godności, urzędu, władzy. Zapamiętaj insygnia królewskie! Berło Korona Jabłko królewskie Zapamiętaj ważne polskie koronacje! Bolesław Chrobry – 1025 r. Bolesław Śmiały – 1076 r. Władysław Łokietek – 1320 r. Kazimierz Wielki – 1333 r. Władysław Jagiełło – 1386 r. Henryk Walezy – 1573 r. Stefan
Człowiek renesansu Ludźmi renesansu, umysłami renesansowymi nazywamy wszechstronnych naukowców czy artystów, ale tacy zdarzają się dziś, w czasach wąskiej specjalizacji, coraz rzadziej. Kogo byśmy tu wymienili? Może, na przykład, Alberta Einsteina – nieprzeciętnego fizyka wszech czasów. A spośród polskich humanistów – profesor Marię Janion, która interesuje się zarówno literaturą polskiego i zachodniego romantyzmu, jak i innymi epokami literackimi, choćby współczesną czy dwudziestoleciem międzywojennym. Mianem Leonarda da Vinci określamy geniusza o szerokich
Mieszko I (ok. 960-992) Zjednoczył pod swoim panowaniem plemiona słowiańskie stanowiące przez wieki trzon państwa polskiego. 964-965 r.: walki z Pomorzanami i uzależnienie ich ziem. Przyjął chrzest (966 r.). To wydarzenie o olbrzymim znaczeniu dziejowym: Polska stała się jednym z krajów cywilizowanej Europy, do naszego państwa zaczęło napływać duchowieństwo, przynosząc ze sobą znajomość pisma (języka łacińskiego). Z czasem powstawały pierwsze polskie roczniki i kroniki, w których zapisywano najważniejsze wydarzenia z dziejów kraju; rozwijało się budownictwo (sztuka romańska), czerpiąc wzory z krajów
To ludzie wyprawili się na nieznane morza, w poszukiwaniu przygód, przypraw korzennych, zdobyczy. Odnaleźli nowe lądy. To człowiek wynalazł druk. To człowiek wzniecił pożar reformacji i zaprojektował Kaplicę Sykstyńską. Średniowiecze było anonimowe. Renesans jest epoką znakomitości. Geniuszy jest tu tak wielu, że trzeba wybierać, by powiedzieć choć dwa słowa o tym, który pisał nowatorskie dzieło, rzeźbił lub malował albo przemierzał oceany. Renesansowy umysł lub „człowiek renesansowy” to termin, który nie tylko do dziś
Dane personalne Imiona: Stanisław Antoni, jako król przybrał imię August Personalia rodziców: Stanisław Poniatowski, kasztelan krakowski i dyplomata; Konstancja z Czartoryskich Data urodzenia: 17.01.1732 Miejsce urodzenia: Wołczyn Zawód: stolnik litewski, król Polski w latach 1764-1795 Zmarł: 12.02.1798 w Petersburgu Uwaga! Stanisław August Poniatowski był ostatnim królem wolnej Rzeczypospolitej, ale nie ostatnim królem zasiadającym na polskim tronie. W okresie zaborów na królów koronowali się carowie rosyjscy – Aleksander I i Mikołaj I. Światowiec i dyplomata Stanisław Poniatowski odebrał
Dane osobowe August II, zwany Mocnym, z dynastii Wettinów Imiona: Fryderyk August Personalia rodziców: Jan Jerzy III, elektor saski, i Anna Zofia z duńskiej rodziny królewskiej Data urodzenia: 12.05.1670 Stan cywilny: żonaty – z Krystyną Eberhardyną (większość życia w separacji) Dzieci: m.in. Fryderyk August, późniejszy król Polski Zawód: elektor saski od 1694 r., król Polski 1697-1706 i 1709-1733 Zmarł: 2.02.1733 Długie bezkrólewie Po śmierci Jana III Sobieskiego bezkrólewie trwało ponad rok. W tym czasie targowano się, kto zasiądzie
Dane osobowe Imiona: Fryderyk August Personalia rodziców: August II i Krystyna Eberhardyna Data urodzenia: 7.10.1696 Stan cywilny: żonaty – z arcyksiężniczką Marią Józefą z rodu Habsburgów Dzieci: czternaścioro (7 chłopców i 7 dziewczynek) Zawód: elektor saski i król Polski od 1733 r. Zmarł: 5.10.1763
Dane osobowe Imiona: Stanisław Bogusław Personalia rodziców: Rafał Leszczyński, starosta generalny wielkopolski i podskarbi wielki koronny i Anna z Jabłonowskich, córka hetmana wielkiego koronnego Stanisława Data urodzenia: 20.10.1677 Stan cywilny: żonaty z Katarzyną Opalińską (córką kasztelana poznańskiego) Dzieci: m.in. Maria Leszczyńska, od 1725 r. żona króla Francji Ludwika XV Zawód: król Polski w 1704-1709 i 1733-1736, od 1737 r. władca Lotaryngii Zmarł: 23.02.1766 Zmiany na tronie Wojewoda poznański Stanisław Leszczyński zawdzięczał wyniesienie na tron osobistej znajomości
Dane osobowe Imię: Jan Ojciec: Jakub Sobieski, mąż stanu i dyplomata Matka: Teofila Sobieska z Daniłowiczów Data urodzenia: 17.08.1629 Wykonywane zawody: żołnierz, poseł, marszałek wielki koronny (od 1665), hetman polny koronny (od 1666), hetman wielki koronny (od 1668), król Polski (1676-1696) Koronowany: 2.02.1676 Żona: Maria Kazimiera d’Arquien zwana Marysieńką Dzieci: m.in. Teresa Kunegunda Sobieska, żona elektora bawarskiego Maksymiliana II Emanuela i matka cesarza Karola VII; Jakub Ludwik Sobieski, kandydat do korony polskiej po
Dane personalne Personalia rodziców: Konstancja Habsburżanka i Zygmunt III Waza Urodzony: 22.03.1609 Stan cywilny: żonaty – Ludwika Maria Gonzaga, wdowa po Władysławie IV Zawód: król Polski (1648-1668) Zmarł: 16.12.1672 w Nevers Przyczyna śmierci: zapalenie płuc Pochowany: na Wawelu w Krakowie, serce pozostało w Paryżu Elekcyjne przepychanki Gdy umierał król Władysław IV, na Ukrainie rozpoczynało się powstanie kozackie. Trzeba było szybko wybrać nowego władcę. Kandydatami do korony byli dwaj młodsi, przyrodni bracia Władysława: Jan Kazimierz,
Dane personalne Ojciec: Zygmunt III Waza, król Polski Matka: Anna Habsburżanka Stan cywilny: dwukrotnie żonaty – z Cecylią Renatą (córką cesarza Ferdynanda II), a po jej śmierci z Ludwiką Marią Gonzagą de Nevers (córką Karola I, księcia mantuańskiego) Urodzony: 9.06.1595 Koronowany: 6.02.1633 Zmarł: 20.05.1648 W tym czasie w Europie Wojna trzydziestoletnia Kiedy Władysław IV sprawował rządy w Polsce, Rzeszę Niemiecką niszczyła straszliwa wojna (1618-1648). Jej wybuch spowodowały konflikty polityczne i religijne. Przeciwko cesarzom z rodu Habsburgów i książętom
Dane personalne Rodzice: Jan III, król Szwecji, i Katarzyna Jagiellonka Urodzony: 20.06.1566 Stan cywilny: dwukrotnie żonaty – Anna i Konstancja Habsburżanki Zawód: król Polski od 1587 r., król Szwecji w latach 1592-1598 Dzieci: czworo, m.in. Władysław i Jan Kazimierz, królowie Polski Zmarł: 30.04.1632 Pochowany: na Wawelu w Krakowie Niezgodna elekcja Po niespodziewanej śmierci Stefana Batorego – nowa elekcja. Kandydaci: przedstawiciele rodu Habsburgów – arcyksiążę Maksymilian i jego brat, arcyksiążę Ernest, synowie cesarza Maksymiliana II, car Fiodor
Dane personalne Imię: Stefan Ojciec: Stefan, wojewoda Siedmiogrodu Matka: Katarzyna Telegdi Obywatelstwo: węgierskie, a po koronacji – również polskie Data urodzin: 1533 Koronowany: 01.05.1576 Stan cywilny: żonaty (odważył się wziąć ślub z Anną Jagiellonką) Data śmierci: 12.12.1586 Przyczyna śmierci: prawdopodobnie niewydolność nerek (wersja o otruciu króla jest mało wiarygodna) Pochowany: katedra w Krakowie Elekcyjne spory Po ucieczce Henryka Walezego z Polski (1574) przed szlachtą i magnaterią stanął ponownie problem wyboru króla. Nową elekcję przeprowadzono już po
Dane personalne Imiona nadane na chrzcie: Aleksander, Edward. Imię z bierzmowania: Henryk. Nazwisko rodowe: Walezy (de Valois). Personalia rodziców: Henryk II (król Francji) i Katarzyna Medycejska. Data urodzin: 19 września 1551 r. Zawód: król Polski (przez 4 miesiące), król Francji jako Henryk III (przez 15 lat). Koronowany na króla Polski: 21 lutego 1574 r. Zmarł: 2 sierpnia 1589 r. Przyczyna śmierci: zamordowany przez dominikanina Jacques’a Clémenta. Pochowany: bazylika w Saint-Denis pod Paryżem. Wolna elekcja Wyboru
Dane personalne Imiona: Zygmunt August Urodzony: 1 lipca 1520 r. w Krakowie Personalia rodziców: Zygmunt I zwany Starym i Bona Sforza. Zawód: król Polski i wielki książę litewski Koronowany: jako niespełna…10-letni chłopiec 20 lutego 1530 r. (faktyczne rządy objął po śmierci ojca w 1548 r.). Stan cywilny: trzykrotnie żonaty (z Elżbietą, córką Ferdynanda I Habsburga, z Barbarą Radziwiłłówną i z Katarzyną – drugą córką Ferdynanda I Habsburga). Dzieci: brak. Wygląd: po matce odziedziczył śniadą cerę. Twarz miał lekko pociągłą,
Dane personalne Imię: Zygmunt Przydomek: Stary (nadany, by nie pomylić starego króla z jego młodym synem) Personalia rodziców: Kazimierz Jagiellończyk i Elżbieta Habsburżanka Data urodzin: 1 stycznia 1467 r. Wykształcenie: wychowywany i nauczany przez Jana Długosza, obeznany w historii i prawie Stan cywilny: dwukrotnie żonaty 1. Z Barbarą z węgierskiego rodu Zapolya (młodszą od niego o 28 lat. Stanowili małżeństwo bardzo udane. Mieli dwie córki Jadwigę – ur. w 1513 r. i Annę – ur. w 1515 r. Niedługo po drugim porodzie królowa
Dane personalne Personalia rodziców: Zofia Holszańska i Władysław Jagiełło Urodzony: 30 XI 1427 roku w Krakowie Znak zodiaku: Strzelec Stan cywilny: żonaty (od roku 1454 z Elżbietą Rakuszanką – córką Albrechta II Habsburga) Zawód: wielki książę litewski (od roku 1440), król Polski (lata 1447 – 1492) Koronowany: 25 VI 1447 roku Dzieci: sześciu synów, m.in. późniejsi królowie Polski Jan Olbracht (ur. 27 XII 1459), Aleksander Jagiellończyk (ur. 5 VIII 1461), Zygmunt Stary (ur.
