I. Grecja Homera To podróż dwadzieścia osiem stuleci wstecz. Jeśli komuś mało, dorzucę pięć stuleci, docieramy do czasów archaicznych. Jak to się dzieje? Otóż Homer opowiadał o przeszłości Grecji – dla niego dzieje wojny trojańskiej i oblężenia Troi były wydarzeniem historycznym odległym jak dla nas… czasy Jagiellonów i bitwa pod Grunwaldem. Zaiste zmieniło się co nieco w dobrej Polsce od panowania Jagiellonów… W świecie Homera, choć nie tak szalała technika
Czym jest epos? Epos to pierwszy przez wiele lat najważniejszy gatunek epiki, dopiero w XVIII wieku zastąpi go powieść i powoli zaniknie. Jest to rozbudowany utwór – rytmiczny, wierszowany – wielki poemat o czynach bohaterów, który ukazuje ich dzieje na tle przełomowych wydarzeń, zmieniających życie danej społeczności. Źródłem eposu są mity i podania, np. Iliada wywodzi się z mitu o jabłku niezgody. Stworzył go Homer, tym samym raz na zawsze ustalił wzorzec gatunku.
Co wiesz o Homerze i jego dziełach? Homera uważa się za autora dwóch najważniejszych eposów – poematów epickich: Iliady i Odysei. O samym Homerze wiadomo niewiele. Legendy głoszą, że był ociemniałym śpiewakiem, recytatorem, który przejął i wykorzystał bogate dziedzictwo poezji heroicznej do swej twórczości. Zarówno Iliada jak i Odyseja zostały spisane i przetrwały do naszych czasów. Tekst przeszedł jednak pewne modyfikacje poczynione początkowo przez kolejnych recytatorów-śpiewaków, a później przez kopistów. Eposy przeznaczone były do opowiadania-śpiewania i formę pisaną zyskały
Pierwsze dzieła literatury greckiej powstały około VIII w. p.n.e. Wcześniejsze źródła pisane, zachowane na glinianych tabliczkach z okresu cywilizacji kreteńskiej, świadczą jedynie o wydatkach i sprawach gospodarczych pałacu w Knossos. Prawdziwą literaturę, co prawda mówioną, przekazywaną ustnie, stworzył dopiero niewidomy aojda, czyli pieśniarz, Homer. Dwa przypisywane mu poematy epickie: Iliada i Odyseja – stały się najważniejszymi tekstami kultury zarówno dla samych Greków, jak i dla całej późniejszej cywilizacji europejskiej. Iliada i Odyseja to eposy bohaterskie: poematy narracyjne
Odyseja może być przywołana przy tematach o: motywie wędrówki i powrotu w literaturze (zestaw z powieścią drogi – dość rozpowszechnioną w XVIII wieku, z podróżnikami romantycznymi, z powieścią awangardową, jak Sklepy cynamonowe Brunona Schulza albo z Buszującym w zbożu Jerome Salinpera) buncie człowieka przeciw bogom, przeznaczeniu, żywiołom (zestaw z mitem prometejskim, dziejami Edypa, bohaterem romantycznym) morzu i wędrówkach morskich w literaturze (zestaw z marinistyczną prozą Josepha Conrada) obrazach małżeństwa i
Przedstaw treść Odysei. Odyseusz po dziesięciu latach tułaczki po wojnie trojańskiej gości u nimfy Kalipso. Zeus każe jej, by zezwoliła podróżnikowi na opuszczenie wyspy. Bohater buduje tratwę i wyrusza na wędrówkę. Dociera do krainy Feaków, których władcy opowiada swą historię. Tu zaczyna się opowieść Odyseusza. O czym opowiada? Zaczyna od wyruszenia w drogę powrotną do domu spod Troi. Król Itaki wypłynął wtedy dwunastoma statkami w kierunku rodzinnej wyspy. Nie było mu dane
Motyw literacki – POWRÓT Kierunki powrotów: DO ŻRÓDEŁ I NATURY DO KRAINY DZIECIŃSTWA DO DOMU I RODZINY DO WIARY DO PRZESZŁOŚCI DO DOMU DO RZECZYWISTOŚCI Motyw powrotu do domu i rodziny Tego literackiego powrotu do domu nie da się porównać z powrotem żadnego innego bohatera. Opuszczając Troję, Odyseusz liczył, że najdalej po dwóch tygodniach powróci do Itaki – stało się jednak inaczej. Aż dziesięć lat trwała jego tułaczka, której poświęcony jest
Odyseusz bohater Odysei Jedna z najpopularniejszych postaci cyklu trojańskiego – bohater Iliady i Odysei. Ta ostatnia zawdzięcza mu swój tytuł, opisuje bowiem przygody Odysa w drodze powrotnej spod Troi do ojczystej Itaki. Imię: greckie – Odyseusz lub Odys, łacińskie – Ulisses. Imiona rodziców: Antikleja i Laertes Stan cywilny: żonaty Żona: Penelopa. Kim jest? Królem Itaki, małej, skalistej wysepki na Morzu Jońskim. Synowie: z Penelopą Telemach; z Kirke Telegonos. Znaki szczególne: szrama na udzie (gdy jako młody chłopak
KWESTIA HOMERYCKA – tak nazywa się spór uczonych, toczony przez stulecia, a dotyczący autorstwa Iliady i Odysei. W XVII w. zakwestionowano istnienie Homera, a powstała hipoteza, iż oba eposy są wytworem wędrownych śpiewaków, później, że był to „przekaz ustny” spisany dopiero w VI wieku p.n.e., a w XIX wieku uczeni spierali się czy oba eposy napisał jeden twórca, czy miały one różnych autorów. Starożytni byli pewni co do istnienia Homera
Odyseja Homera Dlaczego to ważne dzieło? Drugi z kolei epos w naszej kulturze – jest jeszcze barwniejszą niż Iliada opowieścią o przygodach antycznego bohatera Odyseusza. Iliada była eposem, w którym wojna, walka, honor rycerza odgrywały pierwszoplanową rolę. Odyseja skupia się na człowieku – mocy ludzkiego rozumu, sile, jaką jest inteligencja. Odyseusz jest reprezentantem człowieka, buntuje się przeciw nakazom bogów czy losu, chce sam decydować o sobie. W późniejszej kulturze postać
Na czym polega wartość Odysei? Odyseja zdobyła dużą popularność ze względu na barwną fabułę pełną fantastycznych mrożących krew w żyłach przygód oraz baśniowych i lirycznych motywów. W Odysei dużo się dzieje – trudno się nudzić, śledząc losy Odysa i jego drużyny. Przygody Odyseusza sprawiają, że odbiorca znajduje się w świecie baśni, mitu, fantazji – nie zauważa, że podróżuje po bardzo realnych przestrzeniach, takich jak wybory moralne, granice ludzkiej walki z
W jaki sposób świat bogów i ludzi przenika się w mitologii i literaturze? W mitologii i literaturze antycznej światy bogów i ludzi przenikają się, to znaczy akcja toczy się równolegle w świecie ludzi i bogów, postanowienia i kaprysy mieszkańców Olimpu mają wpływ na życie śmiertelników. Niektórzy bohaterowie doświadczają szczególnego wsparcia lub opieki poszczególnych bogów. W Iliadzie oprócz zwykłych śmiertelników w wojnie biorą udział także bogowie podzieleni tak jak obozy nieprzyjaciół i patronujący wrogim wojskom.
Kim jest Odyseusz (Odys)? synem Laertesa, królem Itaki, jednym z najdzielniejszych i najsławniejszych wodzów walczących po stronie Greków, bohaterem wojny trojańskiej, mężem Penelopy i ojcem Telemacha. W jakim innym utworze, poza Odyseją, występuje Odys? W Iliadzie Homera opowiadającej o wojnie trojańskiej. Jakimi cechami odznacza się bohater w Odysei? Jest mężny, odważny i silny, ale także znany ze sprytu, przebiegłości i mądrości. Jest on uosobieniem sprytu, podstępu i przemyślności, które często okazują się bronią skuteczniejszą niż potęga wojskowa. Odys
Odyseja Odyseusz jest uosobieniem sprytu i przemyślności, które często okazują się bronią skuteczniejszą niż potęga wojskowa. To najsłynniejszy z wodzów wojny trojańskiej, który umiał pokonać krytyczne momenty inteligencją i odwagą. Powrót Odyseusza do domu – dziesięcioletnia wędrówka, pełna przygód i niezwykłości (m.in. romans z czarodziejką Kirke, która zamieniała ludzi w zwierzęta, i z nimfą Kalipso, która kusiła Odysa nieśmiertelnością, spotkanie z Eolem, bogiem wiatrów, zejście do Hadesu) – jest nie
Pierwszy epik, autor Iliady i Odysei, najprawdopodobniej pochodził z greckiej wyspy Chios. Imię – Homer (ślepiec) – sugeruje, iż był niewidomy, tego jednak nie wiemy na pewno. Homer jest postacią dość tajemniczą, niektórzy badacze w ogóle kwestionują jego istnienie. Najnowsze wyniki badań przeczyłyby jednak obrazoburczemu pomysłowi, iż Homera w ogóle nie było! Według analiz komputerowych Iliadę i Odyseję stworzył je ten sam człowiek. Opiewał wojnę sprzed czterystu lat! Odrysował w swoich poematach świat starożytnej, archaicznej Grecji,
Łańcuch eposów: Iliada • Odyseja • Eneida Iliada, Odyseja, Eneida – to eposy starożytne – wzorcowe dla późniejszych pokoleń. Możemy je nazwać klasycznymi. Ustalają wzorcowy schemat, opiewają dzieje i czyny starożytnych bohaterów, są wspólnym dziedzictwem kulturowym Europy. Iliadę i Odyseję stworzył Homer. Iliada dotyczy Troi (Ilionu) i wojny trojańskiej. Odyseja opowiada o powrocie Odyseusza do domu – dziesięcioletniej tułaczce po morzach. Pojawiają się wątpliwości, czy rzeczywiście Homer był autorem obu dzieł – to słynna
Oprócz Iliady – jakie wielkie eposy stworzyły kultury starożytne? Odyseja Homera (VIII w. p.n.e.) Eneida Wergiliusza (Rzym – I w. p.n.e.) Poemat o Gilgameszu (Babilonia – ok. 2000 lat p.n.e.) Odyseja Homera – opowiada o wędrówce jednego z najprzemyślniejszych Greków – Odyseusza, zwanego z rzymska Ulissesem. 10 lat wracał spod Troi do rodzimej Itaki. Liczne przygody i fortele Odyseusza przejdą do historii, ale jego doświadczenia i przystanki nie są tylko
Zasadnicze różnice w sposobie pojmowania i opisywania rzeczywistości między Iliadą a Odyseją, zupełnie różne zobrazowanie postaci Odysa – jednego z głównych bohaterów obu utworów (jego charakteru, poglądów, poczynań i wypowiedzi), a także drobne, choć wyraźne odmienności w strukturze tzw. porównań homeryckich – jednego z najbardziej charakterystycznych elementów twórczości Homera, powodowały, że od wielu wieków badacze zastanawiają się nad faktycznym autorstwem Iliady i Odysei. Francuscy badacze w wieku XVII wpadli na pomysł, że eposy wywodzą się z twórczości wędrownych śpiewaków. Potem twierdzono,
Dlaczego to ważne dzieła? Iliada i Odyseja to pierwsze epickie utwory naszej cywilizacji – Iliada jest pierwszym znanym zapisem literackim, czyli najstarszą lekturą. Pokazują świat starożytny, poglądy ludzi tamtych czasów, ich ideały, obyczajowość. Poruszają zagadnienia uniwersalne, nieprzemijające – jak temat przyjaźni, wojny, miłości, prawości, zdrady. Kształtują typ bohatera – rycerza starożytnego. Od nich bierze początek rodzaj literacki zwany epiką. Eposy Homera dają początek gatunkom epickim – pisanym na wzór starożytnych
Uporządkowanie przygód Odyseusza Przed zdobyciem Troi: Odkrywa Achillesa, ukrytego przez Tetydę wśród dwórek. Przewodzi poselstwu usiłującemu wymóc na Trojanach oddanie Heleny Trojańskiej (wątek wykorzystany przez Jana Kochanowskiego w Odprawie posłów greckich). Zdobywa Troję, wprowadzając do miasta posąg drewnianego konia z ukrytymi w środku żołnierzami. Po wojnie (treść Odysei) Odwiedza przylądek Libijski Lotofagów – tu mieszkańcy częstują przybyszy lotosem, czyli owocem, powodującym zapomnienie o ojczyźnie. Kilku towarzyszy Odysa kosztuje specjału, lecz wódz siłą odciąga ich