Pieśń XXV Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary? Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary? Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie, I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie. Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszytko Twoje, Cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swoje. Wdzięcznym Cię tedy sercem, Panie, wyznawamy, Bo nad to przystojniejszej ofiary nie mamy. Tyś pan wszytkiego świata, Tyś niebo
Ważne informacje: Utwór jest parafrazą ody Do Mecenasa Horacego – tematem jest więc rola i nieśmiertelność poety. Pieśń XXIV zamyka zbiór – można się zatem spodziewać, że będzie swego rodzaju podsumowaniem snutych w całym cyklu rozważań. Cechy kompozycyjne: Utwór składa się z 6 zwrotek, a każda z nich z 4 trzynastozgłoskowych wersów (średniówka po 7. sylabie; 7+6). Rymy parzyste. Utwór przybiera postać mowy zwróconej do słuchaczy: teza (zwrotki 1. i 2.) – poeta nie umrze, tak
Autor Jan Kochanowski (1530-1584), nazywany ojcem literatury polskiej, urodził się w Sycynie pod Zwoleniem, w powiecie radomskim. Trzy lata studiował w Akademii Krakowskiej, potem kontynuował naukę na innych uczelniach: w Królewcu, a także w Padwie we Włoszech. W czasie swoich studiów wielokrotnie odbywał podróże zagraniczne, zwiedził m.in. Rzym, Neapol, Marsylię, Paryż. Po piętnastu latach studiów wrócił do ojczyzny. Studia te dały mu gruntowne wykształcenie: znał grekę i łacinę, poznał literaturę w obu tych językach, literaturę włoską i świat starożytny. 1559
Renesans wskrzesił duszę antyku. Nic więc dziwnego, że gatunki uprawiane przez starożytnych stały się ulubionymi formami twórców humanistycznych. Gatunki literackie przejęte przez renesans z antyku Tragedia Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego. Zachowuje zasadę trzech jedności i inne wymogi gatunku. Inaczej niż w klasycznej tragedii, brak tu wyraźnie zarysowanego konfliktu tragicznego. Kochanowski wykorzystuje temat mitologiczny (epizod z wojny trojańskiej), by opisać współczesną mu Rzeczpospolitą. Pieśń To najstarszy i najpowszechniejszy gatunek poezji lirycznej, pierwotnie związany z muzyką. Horacy
Jan Kochanowski (1530–1584) Nazywany Janem z Czarnolasu (gdzie mieszkał wraz z rodziną), ojcem poezji polskiej. Choć przed nim zdarzały się utwory pisane po polsku, dziś z podziwem patrzymy na bogactwo języka i środków poetyckich używanych przez Kochanowskiego, który na długi czas ustanowił wzorce poetyckie naśladowane przez innych artystów. Skojarz gatunki fraszki Ponad 300 krótkich utworów, które Kochanowski tworzył przez całe życie. Często dzieli się je na utwory z tzw. okresu dworskiego – gdy poeta
Do jakich toposów i motywów mitologicznych odwołuje się Kochanowski w Pieśni XXIV (”Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…”? Wstęp Przypomnij znaczenie słowa „topos” – jest to tzw. Motyw wędrujący, czyli motyw zaczerpnięty najczęściej z Biblii lub mitów greckich, który przewija się w literaturze i sztuce różnych epok i jest tam obecny w rozmaitych wariantach. Rozwinięcie – wskazówki interpretacyjne Najważniejsze są oczywiście dwa toposy horacjańskie, pieśń Kochanowskiego jest bowiem swoistą parafrazą
Tradycje pogańskie czy chrześcijańskie w cyklu Jana Kochanowskiego „Pieśń świętojańska o Sobótce”? Dlaczego chcemy szukać tradycji pogańskich w utworze, którego tytuł zawiera imię bohatera chrześcijańskiego? Przecież Jan Chrzciciel to święty uznany przez Kościół katolicki. To prawda, ale obrzęd zwany sobótką lub kupałą należy z całą pewnością do tradycji pogańskiej. Obchodziły go prastare, przedchrześcijańskie plemiona słowiańskie w noc tzw. letniego przesilenia, czyli z 23 na 24 czerwca (gdy Słońce wchodzi w znak Raka). Tej właśnie nocy
Tego się naucz! Musisz umieć odpowiedzieć na pytania: Jaką filozofię propagował Jan Kochanowski? Dlaczego jego Pieśni odgrywają tak dużą rolę w późniejszych epokach? Do jakich twórców i filozofów antycznych nawiązywał w swej twórczości? Jakie wartości propagował? Jacy byli jego mistrzowie? Zagadnienia i tematy do zapamiętania oparte na twórczości Jana Kochanowskiego filozofia życia, stoicyzm i epikureizm – pytanie jak żyć, jak osiągnąć spokój i szczęście; artysta i jego poezja – nieśmiertelność twórc; klasycyzm; Bóg – dobry Ojciec; patriotyzm, troska
Pieśni – filozofia życia Jana Kochanowskiego Zbiór Pieśni Jana Kochanowskiego ukazał się w 1586 roku już po śmierci poety. Składał się on z dwóch, liczących każda po dwadzieścia pięć pieśni ksiąg oraz dołączonej do nich Pieśni świętojańskiej o Sobótce. Utwory Kochanowskiego wydane zostały (w opracowaniu poety) w drukarni Łazarzowej, czyli Januszewskiej. Można pozwolić sobie na stwierdzenie, że w Pieśniach zawarł Kochanowski swój program poetycki i filozoficzny. Utwory zawarte w tomie
Wybierz z Pieśni IX jeden z aforyzmów (złotych myśli) i postaraj się wykazać jego słuszność (bądź fałsz). Nasza baza, czyli wiadomości z lekcji Bazą i punktem wyjściowym tej lekcji była Pieśń IX z Ksiąg wtórych Jana Kochanowskiego. W utworze tym Kochanowski zmiany w życiu człowieka, niespodzianki losu, który nazywa Fortuną, porównuje do zmian w przyrodzie. Człowiek jest częścią przyrody i dlatego jego życie podlega rytmicznym zmianom. Świat przyrody ma swoje odzwierciedlenie w życiu człowieka (rytm pór roku jest jak zmienność nastrojów,
Jan Kochanowski Pieśń V (Pieśń o spustoszeniu Podola) Wieczna sromota i nienagrodzona Szkoda, Polaku! Ziemia spustoszona Podolska leży, a pohaniec sprosny, Nad Niestrem siedząc, dzieli łup żałosny! (…) Cieszy mię ten rym: „Polak mądr po szkodzie”: Lecz jesli prawda i z tego nas zbodzie, Nową przypowieść Polak sobie kupi, Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi. Tematyka pieśni: polityczna, napaść Tatarów (nasłanych przez Turków) na Podole w 1575 roku.
Jaką filozofię zawarł Jan Kochanowski w pieśniach i fraszkach? Kochanowski w swojej twórczości łączył filozofię starożytnych: epikureizm i stoicyzm z chrześcijańską wiarą w Boga. Zaufaj Bogu! – Bóg był dla Kochanowskiego opiekunem człowieka, który dla niego stworzył wspaniały świat. Stwórca to Artysta i Mistrz, a stworzone przez niego dzieło jest doskonałe, dlatego człowiek powinien je pielęgnować. Szczęście daje człowiekowi spokojne życie w domu rodzinnym: „Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem ućciwym,
Przedstaw Pieśni Jana Kochanowskiego jako wyraz filozofii życia poety. Na początek – o poecie Jan Kochanowski, poeta doctus, przez sobie współczesnych nazywany „kochaniem wieku”, powszechnie uznany za najwybitniejszego poetę nie tylko Polski, ale i Słowiańszczyzny. Przejdź do konkretów Zbiór Pieśni Jana Kochanowskiego ukazał się w 1586 roku już po śmierci poety. Składał się on z dwóch, liczących każda po dwadzieścia pięć pieśni, ksiąg oraz dołączonej do nich Pieśni świętojańskiej o sobótce. Można pozwolić sobie
Jan Kochanowski Pieśń świętojańska o Sobótce Panna XII Wsi spokojna, wsi wesoła, Który głos twej chwale zdoła? Kto twe wczasy, kto pożytki Może wspomnieć za raz wszytki? Człowiek w twej pieczy uczciwie Bez wszelakiej lichwy żywię; Pobożne jego staranie I bezpieczne nabywanie. Inszy się ciągną przy dworze Albo żeglują przez morze, Gdzie człowieka wicher pędzi, A śmierć bliżej niż na piędzi. Najdziesz, kto w płat język dawa, A radę na funt przedawa,
Jan Kochanowski Pieśń IX Nie porzucaj nadzieje, Jakoć sie kolwiek dzieje: Bo nie już słońce ostatnie zachodzi, A po złej chwili piękny dzień przychodzi. Patrzaj teraz na lasy, Jako prze zimne czasy Wszystkę swą krasę drzewa utraciły, A śniegi pola wysoko przykryły. Po chwili wiosna przyjdzie, Ten śnieg z nienagła zyjdzie, A ziemia, skoro słońce jej zagrzeje, W rozliczne barwy znowu się odzieje. Nic wiecznego na świecie: Radość się z troską plecie,
Jan Kochanowski Pieśń X Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióry I tak wysoko postawił, że z góry Wszystek świat widzę, a sam, jako trzeba, Tykam się nieba? To li jest ogień on nieugaszony Złotego słońca, które, nieskończony Bieg bieżąc, wrotne od początku świata Prowadzi lata? To li jest on krąg odmiennej światłości, Wódz gwiazd roźlicznych i sprawca żyzności? Słyszę głos wdzięczny: prze Bóg, a na jawi, Czy mię sen bawi? Tu, widzę,
Co prawda pierwsza z nich jest dyscypliną naukową w pełnym tego słowa znaczeniu, druga zaś sztuką, ale bardzo często splatają się one ze sobą. Może czytałeś Ucztę albo Obronę Sokratesa Platona? Koniecznie wspomnij o tych utworach, gdyż są one nie tylko genialnymi dziełami filozoficznymi, ale również odznaczają się kunsztowną literacką formą. Za sprawą Platona dialog stał się sposobem prowadzenia dyskursu filozoficznego, a jego szczególną odmianę stanowił dialog sokratyczny. Pochwal się
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony Polecę precz, poeta, ze dwojej złożony Natury: ani ja już przebywać na ziemi Więcej będę; a więtszy nad zazdrość, ludnemi Miasty wzgardzę. On, w równym szczęściu urodzony, On ja, jako mię zowiesz, wielce ulubiony, Mój Myszkowski, nie umrę ani mię czarnymi Styks niewesoła zamknie odnogami swymi. Już mi skóra chropawa padnie na goleni, Już mi w ptaka białego wierzch się głowy mieni; Po palcach wszędy nowe piórka się
Pieśń XXV z Ksiąg wtórych, nazywaną Hymnem do Boga, krytycy literatury nazwali deklaracją renesansowego optymizmu – udowodnij, że mieli rację. Do takiego tematu bardzo dobra będzie forma rozprawki. Można to rozpoznać choćby po typowo rozprawkowym rozkaźniku „udowodnij”. Rozprawka to forma lekka, łatwa i (w miarę…) przyjemna, ale łatwo popaść w schemat. Pozwól sobie na trochę luzu – zacytuj, postaw pytanie retoryczne itd. Pieśń XXV Jana Kochanowskiego Ten hymn to jedna z najpiękniejszych
Problematyka obywatelska i krytyka Polaków w Pieśni o spustoszeniu Podola Jana Kochanowskiego. Wstęp I Nową przypowieść Polak sobie kupi, Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi – taka smutna i ironiczna puenta kończy „Pieśń o spustoszeniu Podola”. Co tak zirytowało poetę w rodakach, że doszedł do tak pesymistycznych wniosków? Wstęp II „Pieśń o spustoszeniu Podola” to utwór patriotyczny i polityczny zarazem. Ma on – między innymi – charakter poetyckiej odezwy wzywającej do opodatkowania się szlachty,