Tag "romantyzm w Polsce"
Przywołaj kluczowe pojęcia polskiego romantyzmu i wyjaśnij ich znaczenie. Kluczowe pojęcia dla rozumienia specyfiki polskiego romantyzmu to: wieszcz, mesjanizm, prometeizm i tyrteizm. Wieszcz Szczególna koncepcja poety, który wykreowany jest na duchowego przywódcę narodu, przewidującego przyszłe dzieje Polski. To typ artysty natchnionego, wznoszącego się ponad tłumy. Taka koncepcja poety znalazła swoje odzwierciedlenie w Wielkiej Improwizacji w Dziadach Adama Mickiewicza. Mianem wieszcza określa się tradycyjnie trzech wielkich poetów polskiego romantyzmu: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego.
Co oznacza określenie „polski dramat romantyczny”? Polski dramat romantyczny to specyficzny rodzaj dramatu, jaki wytworzył się na ziemiach polskich w dobie romantyzmu. Dramat romantyczny był w polskim romantyzmie gatunkiem dominującym, w którym polscy romantycy wypowiedzieli rzeczy niezwykle cenne i ważne dla polskiej kultury. Powstawał on w latach 1832-1835, a jego głównymi twórcami byli: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki i Zygmunt Krasiński. Najważniejsze zaś dzieła to: Dziady (1832), Kordian (1834) oraz Nie-Boska komedia (1835). Co charakteryzuje ten rodzaj dramatu?
Poglądy historiozoficzne w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego. Najpierw wyjaśnij pojęcie historiozofii (oznacza filozofię dziejów), potem – jako kontekst – wymień utwory, w których polscy wieszczowie romantyczni wyrazili swoje poglądy na prawa rządzące losami świata (Adam Mickiewicz – w III części Dziadów, Juliusz Słowacki – w Kordianie). Zaznacz, że każdy z nich poszukiwał przyczyn wydarzeń historycznych w świecie nadprzyrodzonym – te siły pojawiają się we wszystkich wymienionych utworach. Omawiając Nie-Boską komedię
Hołd złożony wybitnym jednostkom w liryce Cypriana Kamila Norwida. Cyprian Kamil Norwid był przedstawicielem ostatniego pokolenia romantyków, dwadzieścia lat młodszym od Adama Mickiewicza czy Aleksandra Fredry. Obok rozważań o człowieku i jego sytuacji w świecie, roli sztuki i artysty, historii – kult wybitnych jednostek i ich miejsce w społeczeństwie należą do tematów najczęściej podejmowanych przez Cypriana Kamila Norwida w jego twórczości. Coś ty Atenom zrobił Sokratesie – najważniejszy wiersz Wiersz Coś ty Atenom zrobił Sokratesie jest utworem, który
Jak Mickiewicz przedstawia w Dziadów części III Rosję i Rosjan? Mickiewicz, skazany w 1824 r. na opuszczenie Litwy i osiedlenie się w głębi Rosji, dobrze poznał kraj zaborcy. Swoje refleksje na ten temat zawarł w tak zwanym Ustępie do III części Dziadów. Nie znajdziemy tam wyłącznie potępienia! Zły jest despotyzm carski. Lud rosyjski cierpi podobnie jak zniewoleni Polacy. Nowosilcow, jako przykład carskiego urzędnika, jest cyniczny, gardzi ludźmi, myśli wyłącznie o własnej karierze i przypodobaniu się carowi – i właśnie dlatego rozpoczyna
Wymień tematy świadczące o specyfice polskiego romantyzmu. Romantyzm polski tym różni się od europejskiego, że oprócz tematów charakterystycznych dla tego prądu literackiego, szczególnie wiele miejsca poświęca wątkom patriotycznym i historycznej sytuacji Polski. Polski bohater romantyczny zwykle z kochanka przeistacza się w obrońcę ojczyzny, walka o własne uczucie przeradza się tu w walkę o dobro wspólne. Charakterystyczne wątki to: Mesjanizm Temat charakterystyczny dla romantyzmu polskiego. Literatura romantyczna wykreowała mit jednostki poświęcającej się za innych walce o daną ideę. Koncepcja
Dobro Aniołowie (m.in. Anioł Stróż) Duchy po prawej stronie Pokora księdza Piotra Polska młodzież cierpiąca w więzieniach i na Syberii Patriotyzm części polskiego społeczeństwa („wewnętrzny ogień”) Zło Diabły Duchy po lewej stronie Pycha Konrada Carscy urzędnicy, w tym Nowosilcow Polacy nietroszczący się o ojczyznę, kolaboranci i karierowicze (zewnętrzna skorupa „sucha i plugawa”) Konkretne wydarzenia historyczne (1823 r.) podniósł Mickiewicz do rangi ponadczasowego ścierania się dobra i zła. Przedstawił prześladowanie polskich patriotów w kategoriach
Podpowiedź Wszystkie części łączy osoba bohatera romantycznego: Widmo – Pustelnik – Gustaw – Konrad. Również motyw etyczny – ciągłej walki dobra ze złem – przyświeca wszystkim częściom utworu, w każdej części pojawia się także spór klasyczno-romantyczny: uczucie przeciw wiedzy, serce przeciw rozumowi, młodość przeciw starości, miłość przeciw mądrości. Poza tym części dramatu bardzo różnią się od siebie. Część II – ogniskuje się wokół obrzędu dziadów. Dominują w niej spirytualizm, mistycyzm, obejmuje jedną
Przedstaw cechy powieści poetyckiej na przykładzie Konrada Wallenroda. Zacznij Adam Mickiewicz, pisząc Konrada Wallenroda, wzorował się na tradycji angielskiej powieści poetyckiej. Wcześniej przetłumaczył najbardziej znaną powieść poetycką George’a Byrona Giaur. Pisarze romantyczni odkryli bogactwo zależności międzyludzkich i skomplikowanie natury ludzkiej, a powieści poetyckie – złożone, niejednoznaczne pod względem zarówno formy, jak i przekazywanych treści – pozwalały im wyrazić całą tę wiedzę. . Rozwinięcie Konrad Wallenrod spełnia wszystkie podstawowe wymagania powieści poetyckiej, gatunku powstałego w okresie
Kordian Juliusza Słowackiego jako sąd nad powstaniem listopadowym. Zacznij ogólnie: Dyskusje nad przyczynami upadku powstania listopadowego były jednym z głównych tematów polskiej literatury, powstającej po klęsce powstańców. Różni autorzy wyrażali swoje poglądy na ten temat. Na przykład Adam Mickiewicz interpretował ten fakt historyczny w kategoriach mesjanistycznych – jako ofiarę narodu polskiego, która pozwoli na jego późniejsze zmartwychwstanie. Juliusz Słowacki, tworząc literacką rekonstrukcję spisku z 1829 roku – Kordiana – przedstawił swoje poglądy na
Jaka jest wymowa wiersza Władysława Syrokomli pt. Lalka? Lalka, czyli „gawęda dziecinna”, jest utworem, w którym wypowiada się mała dziewczynka. Widzimy wdzięczny obrazek: panienka aniołek bawi się lalką, poucza ją i tłumaczy jej zawiłości tego świata. Gdy jednak przysłuchamy się tej „dziecinnej” wypowiedzi, zauważymy, że tematem głównym jest problem społeczny, nierówność panów i chłopów, hierarchia społeczeństwa – tyle że widziana oczami dziewczynki. Oglądamy dziewiętnastowieczną rzeczywistość, tak jak widzi ją dziecko,
Na podstawie wybranych przez siebie utworów określ tematykę poezji romantyzmu krajowego. Maraton Kornela Ujejskiego to wiersz zawierający portret rozgoryczonego poety Tyrteusza, który nie może tworzyć poezji „dźwięcznej, słodkiej dla ucha”, lecz musi wyrażać cierpienie narodu, podburzać do walki, wzniecać nienawiść do wroga i pielęgnować pamięć bohaterów. Symbole poezji aktualnej, odpowiadającej czasom to: brzęk łańcucha, zbroja, szyderstwo, nienawiść i groby. Wiersz jest apostrofą – Kornel Ujejski kieruje go do grona odbiorców, którzy chcieliby
Hrabia Henryk Hrabia Henryk, występujący w dramacie Zygmunta Krasińskiego również jako Mąż, jest nietypowym i bardzo interesującym przykładem bohatera romantycznego. Od innych postaci romantycznych wiele go różni. Jego portret jest wszechstronny, postać to wieloznaczna, ale niepozbawiona silnego charakteru, mimo naznaczenia tragizmem. Znaczenie postaci To ważny bohater romantyczny, skupiający w sobie i cechy typowe dla epoki, i mniej dla niej charakterystyczne. Nie jest, jak inni wielcy bohaterowie romantyczni, naznaczony wielką ideą. Po metamorfozie, jaką przeszedł, Henryk
Wallenrod Konrad Wallenrod to najważniejsza powieść poetycka Adama Mickiewicza. Mówi się, że powstała pod wpływem znajomości poety z dekabrystami – rosyjskimi spiskowcami – planującymi zabić cara. Podstawową bronią każdego spiskowca jest zaś kłamstwo i skrytobójstwo, czyli rzeczy najbardziej uwłaczające honorowi. Romantyków uwiodła zasada mówiąca, że cel uświęca środki – w imię dobra ojczyzny i narodu gotowi byli poświęcić siebie, swoje życie i honor. Jeśli wroga nie można było pokonać w otwartej walce, to należało go zajść
Mesjanizm mistyczny a historyczny. Wstęp I „Umęczony naród” czy „zmartwychwstanie Polski” – takie religijne odniesienia do wyrażenia uczuć patriotycznych tkwią w naszej literaturze, a nawet w języku potocznym są od dawna rozpowszechnione. To właśnie romantyczna literatura spopularyzowała te zwroty. Przekonanie o posłannictwie Polski wobec innych narodów było w romantyzmie bardzo potrzebne i popularne – pozwalało znaleźć sens i odrobinę otuchy w czasie niepowodzeń i klęsk, które spadały na Polskę. Wstęp II Jak poradzić sobie po klęsce powstania listopadowego?
Czy można uznać, że tragizm wynika ze świadomości tego, że nie ma rady na sprzeczności życia? Odpowiedz, analizując dwa przykłady literackie. Wstęp I Tragizm nieodłącznie wpisany jest w ludzką kondycję – tak samo jak pozostałe wielkie uczucia. Zakłada przeciwieństwo dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać słusznego wyboru. Bohater z góry skazany jest więc na przegraną, a każde posunięcie zbliża go nieuchronnie do finalnej katastrofy. Wstęp II Słowo „tragizm” przywodzi na myśl
Wallenrod – rycerz, patriota, mąż. Na czym polega jego tragizm? Wstęp I Co jest ważniejsze – własne szczęście, rodzina, kochająca osoba przy boku czy też spokojna, bezpieczna i szczęśliwa ojczyzna? Konrad Wallenrod „szczęścia nie znalazł w domu, bo go nie było w ojczyźnie”. Ten romantyczny bohater został postawiony przed tragicznym wyborem: własne szczęście albo natychmiastowa pomoc upadającej Litwie, która nie ma szans w otwartej walce zbrojnej z zakonem. Jakkolwiek się zachowa, i tak poniesie klęskę. A to
Rola poezji w życiu narodu według Konrada Wallenroda. Wstęp I Poezja i ci, co ją tworzą, odgrywają niebagatelną rolę w życiu i historii narodów. Wystarczy popatrzeć na losy Konrada Wallenroda – gdy jako dziecko wychowywał się wśród Krzyżaków, to stary pieśniarz Halban rozbudzał w nim miłość do ojczyzny, za pomocą pieśni przybliżał mu obraz Litwy i wzbudzał patriotyczne uczucia. Wstęp II W epoce romantyzmu wskrzeszono starożytny mit poezji tyrtejskiej – zagrzewającej do walki, dającej siłę
Wykaż, że Ballady i romanse Mickiewicza są realizacją programu romantyków. Wstęp Data wydania „Ballad i romansów” – 1822 r., uznawana jest za początek romantyzmu w Polsce. Ten tomik zawiera utwory typowe dla wczesnej fazy romantyzmu w Polsce. Co w rozwinięciu? Ballady i romanse stanowiły praktyczną realizację haseł głoszonych przez romantyków i były ważnym „argumentem” w sporze klasyków z romantykami. Według klasyków ten tomik zawierał same bzdury i wołał o pomstę do nieba… Nie respektował bowiem ducha Poetyki Arystotelesa ani zbioru reguł
Fascynacja średniowieczem w literaturze romantyzmu. Odwołaj się do znanych Ci utworów. Wstęp I Romantyzm przynosi odrodzenie zainteresowania epoką średniowiecza, rycerskimi opowieściami, kultem Matki Boskiej i w ogóle kobiety, a przede wszystkim tajemniczością epoki, powrotem do baśniowości i fantastyki średniowiecznych legend. Wstęp II Po kilku wiekach, kiedy to średniowiecze zostało odrzucone i uznane za epokę ciemną i niewnoszącą nic do kultury, wieki średnie budziły zainteresowanie twórców w dobie romantyzmu. Romantycy upodobali sobie tę epokę, stała się ona
