Posts From Zbyszek

Zbigniew Herbert – Powrót prokon­sula (pytania i odpowiedzi)

Powrót prokonsula Zbigniewa Herberta to neoklasycystyczny w formie utwór o rzymskim dostojniku, w paraboliczny sposób podejmujący temat totalitarnej tyranii i ludzkich postaw względem niej. Z czym kojarzy Ci się tytuł wiersza? Jest jak gdyby tytułem rozdziału kroniki historycznej, określa główny motyw literacki utworu, sugeruje nie tylko konkretne zdarzenie historyczne, ale wkracza w znaczenia paraboliczne. Osadza wiersz w ukochanych przez Herberta realiach starożytnych (Cesarstwo Rzymskie). Czy dostrzegasz główną ideę utworu? Jest nią sugerowana przez Herberta niemożliwość pogodzenia racji

Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy – Zbigniew Herbert

Zbigniew Herbert – Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy. Czym są „Rzeczy Naprawdę Wielkie”? Zbigniew Herbert Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy Baruch Spinoza z Amsterdamu zapragnął dosięgnąć Boga szlifując na strychu soczewki przebił nagle zasłonę i stanął twarzą w twarz mówił długo (a gdy tak mówił rozszerzał się umysł jego i dusza jego) zadawał pytania na temat natury człowieka – Bóg gładził roztargniony brodę – pytał o pierwszą przyczynę

Scharakteryzuj poezję księdza Jana Twardowskiego

Scharakteryzuj poezję księdza Jana Twardowskiego. Twórczość księdza Jana Twardowskiego należy do poezji o tematyce religijnej, lecz jest to propozycja oryginalna, propagująca model wiary radosnej, bliskiej człowiekowi i, co dodać należy, w dzisiejszych czasach modna i popularna. Jeśli szukać źródeł czy odwołań koncepcji ks. Twardowskiego, to odpowiednią wydaje się filozofia św. Franciszka z Asyżu, który tak samo w centrum ludzkich wartości stawiał miłość i radość życia. Ksiądz Twardowski debiutował jeszcze przed

Funkcje nawiązań do Biblii i mitologii w twórczości Zbigniewa Herberta

Funkcje nawiązań do Biblii i mitologii w twórczości Zbigniewa Herberta. Komentarz do tematu Nie jest najłatwiejszy. Warto zwrócić uwagę na to, że nie chodzi jedynie o omówienie motywów biblijnych i mitologicznych u Herberta. Także o wskazanie funkcji tych motywów!   Wstęp – ogólne refleksje o twórczości poety Utwory Zbigniewa Herberta mają charakter intelektualny: Poeta w swych wierszach snuje rozważania natury filozoficznej, historycznej, moralnej. Herbert rozmiłowany jest w tradycji, w kulturze europejskiej, szczególnie starożytnej. Dlatego, aby zrozumieć twórczość Herberta,

Edyp jako władca. Na podstawie fragmentu lektury i znajomości mitu omów, jakim władcą był Twoim zdaniem Edyp.

Edyp jako władca. Na podstawie fragmentu lektury i znajomości mitu omów, jakim władcą był Twoim zdaniem Edyp. Za co punkty: Koniecznie zauważ, w jaki sposób zwracają się do Edypa podwładni: O czym świadczą takie określenia? Np.: Choć więc my ciebie nie równamy bogom  (…) ciebie pierwszym mienimy wśród ludzi. Przypomnij sobie, w jaki sposób Edyp został władcą Teb? Uwolnił miasto od Sfinksa, ponieważ rozwiązał zagadkę, której rozwiązania nikt inny nie

Topos matki cierpiącej w kulturze średniowiecza i poezji polskiej XX wieku

Topos matki cierpiącej w kulturze średniowiecza i poezji polskiej XX wieku. W kulturze średniowiecza, kształtowanej przede wszystkim przez Biblię i tradycję chrześcijańską, uosobieniem matki kochającej i cierpiącej jest Maria, Matka Chrystusa. Od XIV w. motyw piety rozpowszechnia się w plastyce (malarstwie, rzeźbie). Pietà (z włoskiego – miłosierdzie) to wyobrażenie Madonny z ciałem Chrystusa na kolanach. Znajdujemy ten motyw na freskach Giotta, obrazie Belliniego… W XV i XVI w. sięgało po ten temat wielu wybitnych twórców. Najbardziej

W jaki sposób Baczyński ukazuje kontrast pomiędzy dzieciństwem a młodością czasów „apokalipsy spełnionej”?

W jaki sposób Baczyński ukazuje kontrast pomiędzy dzieciństwem a młodością czasów „apokalipsy spełnionej”? Baczyński, obok np. Gajcego i Borowskiego, należał do pokolenia Kolumbów. To pierwsze pokolenie urodzone i wychowane w wolnej Polsce było przygotowane na kreowanie nowej rzeczywistości, na budowanie odrodzonej ojczyzny. Wojna stała się dla tych młodych ludzi dramatycznym przeżyciem pokoleniowym. Dlatego Baczyński buduje rzeczywistość liryczną wiersza Westchnienie na zasadzie kontrastu, przeciwstawienia – między szczęśliwym, pełnym marzeń dzieciństwem a okrutną teraźniejszością, w której dominuje

Andrzej Bursa obala romantyczny mit poety. Ale czy do końca?

Co składa się na romantyczny mit poety? Romantyczny poeta pełni rolę Tyrteusza swoich czasów – wzywa do walki, pokazuje jej sposoby, uczy patriotyzmu, budzi sumienia, a własną twórczość traktuje jako narodowe posłannictwo. Poeta jest wodzem albo pragnie nim być. Wynika to z jego przekonania o własnych wyjątkowych, bywa, że wręcz nadludzkich możliwościach. Przekonanie to zresztą niekiedy graniczy z pychą. Przypomnij sobie Konrada, Kordiana czy hrabiego Henryka. Poeta to czasem Prometeusz swojej epoki poświęcający się za

Leopold Staff – List z jesieni

List z jesieni Czekam listu od ciebie… Tam Południa słońce I morze mówi z tobą… U mnie długa słota, Samotność, jesień, chmury i drzewa więdnące… Dziś pogoda… lecz słońce chore – jak tęsknota… Nim wyślesz, włóż list w trawę wonną albo w kwiaty, Bo tu żadne nie kwitną już… Niech go przepoi Spokój, woń słońca, szczęście twej bliży i szaty – Albo go noś godzinę w fałdach sukni swojej… A

Cyprian Norwid – Moja piosnka [II]

Cyprian Norwid Moja piosnka [II] Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba Podnoszą z ziemi przez uszanowanie Dla darów  Nieba… Tęskno mi, Panie… Do kraju tego, gdzie winą jest dużą Popsować gniazdo na gruszy bocianie, Bo wszystkim służą… Tęskno mi, Panie… Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony Są – jak odwieczne Chrystusa wyznanie: „Bądź pochwalony!” Tęskno mi, Panie… Tęskno mi jeszcze i do rzeczy innej, Której już nie wiem, gdzie leży mieszkanie, Równie niewinnej… Tęskno

Wisława ­Szymborska – Radość pisania

Wisława ­Szymborska Radość pisania  Dokąd biegnie ta napisana sarna przez napisany las? Czy z napisanej wody pić, która jej pyszczek odbije jak kalka? Dlaczego łeb podnosi, czy coś słyszy? Na pożyczonych z prawdy czterech nóżkach wsparta spod moich palców uchem strzyże. Cisza – ten wyraz też szeleści po papierze I rozgarnia spowodowane słowem „las” gałęzie. Nad białą kartką czają się do skoku litery, które mogą ułożyć się źle, zdania osaczające,

Dziady cz. III na maturze

Geneza: III część Dziadów napisał Mickiewicz po upadku powstania listopadowego. Są one próba rehabilitacji poety za to, że nie wziął udziału w powstaniu. Od miejsca powstania nazywa się tę część Dziadami drezdeńskimi, w odróżnieniu od wileńsko-kowieńskich (cz. II i IV) Czas i miejsce akcji: listopad 1823, Wilno, ale też okolice Lwowa i Warszawa oraz Petersburg Najważniejsze wydarzenia: Przemiana Gustawa w Konrada Monolog Konrada (Wielka improwizacja) Widzenie księdza Piotra Bal u Senatora Bohaterowie: Gustaw-Konrad – zbuntowany, romantyczny bohater,

Jan Twardowski – Pożegnanie wiejskiej parafii

Jan Twardowski Pożegnanie wiejskiej parafii Pożegnać wikariatkę na niewielkim piętrze zabrać Biblię w tłumoczek kazania gorętsze a sad sobie zostanie z gęsiami i płotem strasząc konie proboszcza kasztanów bełkotem Niechaj memu następcy kwiatem w brewiarz spada wart bo lepszy ode mnie i mądrzej spowiada Jeszcze skryję się w kościół. Nie chciej tu mnie widzieć, bo ksiądz płacząc sam siebie jak grzechu się wstydzi Tylko spojrzeć. Ten święty z pospolitą głową

Wesele na maturze

Wesele na maturze Geneza i tytuł dramatu Wesele po raz pierwszy zostało wystawione 16 marca 1901 roku na scenie krakowskiego Teatru Miejskiego. Łączyło się ze skandalem towarzyskim, gdyż na widowni zasiedli ci, którzy stali się pierwowzorami bohaterów dramatu. Nawet niektóre zdarzenia czy rozmowy oparte były na rzeczywistych. Tytułowe wesele odbyło się kilka miesięcy wcześniej, 20 listopada 1900 roku w podkrakowskich Bronowicach. Poeta Lucjan Rydel (w dramacie Pan Młody) ożenił się

Chłopi Reymonta na maturze

Tego się naucz! Powinieneś wiedzieć, kto jest kim w Chłopach. Maciej Boryna – bogaty gospodarz, który twardą ręką sprawuje rządy w rodzinie i gospodarstwie. Uparty, nieustępliwy, apodyktyczny, ale oddany pracy i szczerze kochający ziemię. Antek Boryna – pierworodny syn Macieja – jak ojciec porywczy i uparty. Ale i namiętny… Hanka Borynowa – żona Antka, awansowała w hierarchii wsi przez małżeństwo z synem najbogatszego gospodarza. Pracowita, zapobiegliwa i zazdrosna. Jagna – piękna

Zbigniew Herbert – Substancja

Zbigniew Herbert  Substancja Ani w głowach które gasi ostry cień proporców ani w piersiach otwartych poniechanych na rżysku ani w dłoniach dźwigających zimne berło i jabłko ani w sercu dzwonu ani pod stopami katedry nie zawiera się wszystko To tylko pierwsza strofa dłuższego utworu o tym, co stanowi substancję narodu i kwintesencję życia, co przetrwa, co zginie w obliczu kataklizmów historii. Ale nawet ten fragment pozwala spróbować swoich sił: to

Zbigniew Herbert matura

Tego się naucz! Przede wszystkim zastanów się, czy znasz definicje pojęć: klasycyzm, klasyk, klasycysta (czym różni się klasyk od klasycysty?), neoklasycysta. I czy umiesz je odpowiednio zastosować? To ważne, gdyż za znajomość tych terminów otrzymasz kilka cennych punktów. Kolejne zagadnienie to reinterpretacja mitów; znaczenia pojęcia reinterpretacja można się co prawda domyślać, lecz dla pewności warto sprawdzić jego znaczenie. Na pewno dostałbyś punkty także za wytłumaczenie pochodzenia nazwiska słynnego cyklu Herberta –

Wisława Szymborska – Schyłek wieku

Wisława Szymborska Schyłek wieku Miał być lepszy od zeszłych nasz XX wiek. Już tego dowieść nie zdąży, lata ma policzone, krok chwiejny, oddech krótki. Już zbyt wiele się stało, co się stać nie miało, a to, co miało nadejść, nie nadeszło. Miało się mieć ku wiośnie i szczęściu, między innymi. Strach miał opuścić góry i doliny. Prawda szybciej od kłamstwa miała dobiegać do celu. Miało się kilka nieszczęść nie przydarzyć

Formy wypowiedzi (esej, reportaż, felieton)

Esej szkic filozoficzny, naukowy, krytyczny czy moralistyczny, zazwyczaj pisany prozą, cechuje go swobodna kompozycja: nie kończy się jednoznaczną oceną problemu (wywód otwarty), nie ma zamiaru wyczerpać tematu, eksponuje subiektywny punkt widzenia, wymaga od autora erudycji (oczytania, wszechstronnej wiedzy), przedstawia problem w sposób kunsztowny, z dbałością o piękno języka (występują środki stylistyczne, konkretne przykłady, elementy retoryczne itp.). Co mają ze sobą wspólnego jabłko i Gioconda, wieża Eiffla i swastyka? Pozornie nic. A przecież są owocem nieoczekiwanych skojarzeń.

Kto jest nadawcą, kto odbiorcą wypowiedzi?

Często takie właśnie pytania padają w teście. Jak na nie odpowiedzieć? Jak szukać w tekście nadawcy i odbiorcy? Przede wszystkim zwracajmy uwagę na zaimki i formy czasownika! Nadawca – to zazwyczaj autor omawianego tekstu. Może się ujawniać poprzez formy 1. osoby liczby pojedynczej czasowników: „chcę, widziałem, zrobię”, a także poprzez zaimki „ja”, „mnie” itd. Nadawca może się wypowiadać w imieniu całej zbiorowości (lub nadawcą będzie grupa) – wówczas wystąpią zaimki „my”, „nasze”, a także czasowniki w 1. osobie