Posts From Zbyszek
Artysta jako bohater literacki. Strategie wstępu Kogo uważamy za artystę: Twórcę lub odtwórcę dzieła sztuki; człowieka obdarzonego talentem wyróżniającym go spośród innych. Kultura i potoczne wyobrażenia przypisują artyście nadwrażliwość i wyostrzone spojrzenie na świat i ludzi. Zwykle stosuje się do artysty inne normy moralne, zezwalając mu na większą swobodę obyczajową i przekraczanie pewnych granic etycznych, zwłaszcza jeśli ma to służyć sztuce (definicja słownikowa). Artysta – wdzięczny temat literacki – przykłady od czasów starożytnych do
Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Omów na wybranych przykładach bohaterów literackich. Albowiem miłość mocna jest jak śmierć, a namiętność mroczna jak świat podziemny. (Pieśń nad Pieśniami) I jedno wiemy tylko. I nic się nie zmienia. Śmierć chroni od miłości, a miłość od śmierci. (Jan Lechoń, Pytasz, co w moim życiu z wszystkich rzeczą główną…) Strategie wstępu Miłość i jej siła Miłość uznawana jest za uczucie, któremu trudno się oprzeć. I nie
Drzewo – świadek, uczestnik życia postaci literackich. Omów na wybranych przykładach. Strategie wstępu Definicja postaci literackiej Fikcyjna osoba występująca w świecie przedstawionym dzieła literackiego; w utworach dramatycznych i epickich (z wyjątkiem narracji w pierwszej osobie) zachowująca niezależność względem podmiotu literackiego, w utworach lirycznych często z nim tożsama. (Słownik terminów literackich) Uzasadnienie wyboru materiału Jest przebogaty. Ponieważ, moim zdaniem, różne funkcje drzew szczególnie wyraziście ujawniają się w poezji, ona też stoi w centrum moich zainteresowań. Postanowiłam przywołać jednak również
Między literaturą a sztukami plastycznymi. Przedstaw twórczość literacką i plastyczną wybranych artystów. Inne możliwe sformułowania tematu Malarz piszący czy pisarz malujący – uzasadnij na podstawie twórczości wybranego artysty. Rola słowa i obrazu plastycznego w twórczej ekspresji znanych artystów. Omów na wybranych przykładach. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Łączenie w twórczości jednego artysty różnych sposobów wypowiedzi – słownych i plastycznych Kolejność prezentowanych argumentów Zależy od Twojej własnej wizji prezentacji. Jeśli interesować Cię będzie rozwój wybranego przez
Świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach Marca Chagalla (porównaj wybrane dzieła). Strategie wstępu Co to jest prowincja? Niewielka miejscowość oddalona od centrum kraju. (definicja ze Słownika języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka). Słowo pochodzi od łacińskiego provincia – posiadłość rzymska poza granicami Italii. Prowincja w tradycji literackiej – przedstawiana zazwyczaj jako nudna, szara, gnuśna i nijaka. Przykłady: Józef Ignacy Kraszewski, Wielki świat małego miasteczka Jan Lam, Wielki świat Capowic Bolesław
Poezja współczesna wobec tradycji sztuki barokowej. Omów na wybranych przykładach. Inne możliwe sformułowania tematu Poezja i sztuka baroku – jej odbicie w twórczości współczesnych artystów. Odwołaj się do wybranych przykładów. Analizując wybrane wiersze współczesnych polskich poetów, ukaż wpływ sztuki baroku na ich twórczość. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Filozofia i światopogląd: sceptycyzm, mistycyzm, zainteresowania eschatologiczne, refleksja nad przemijaniem. Kolejność prezentowanych argumentów Sztuki plastyczne architektura – odejście od kanonów klasycznych, upodobanie
Różne sposoby funkcjonowania motywu winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. Człowiek jest jedynym stworzeniem obciążonym winą. (John Steinbeck) Wszyscy jesteśmy wyjątkowymi wypadkami. Wszyscy chcemy odwołać się do czegoś! Każdy żąda dla siebie niewinności za wszelką cenę, nawet jeśli dlatego miałby oskarżyć rodzaj ludzki i niebo. (Albert Camus) Wiem, że nic mnie nie usprawiedliwia, ponieważ sama sobie stoję na przeszkodzie. (Wisława Szymborska) Strategie wstępu Czym jest wina i jak
Folklor jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Omów na wybranych przykładach. Strategie wstępu Co to jest folklor? To całokształt kultury określonego kręgu społecznego, przede wszystkim chłopstwa, różniący się w sposób zasadniczy od kultury reprezentowanej przez wykształcone warstwy społeczne (definicja ze Słownika terminów literackich). Strategia rozwinięcia Folklor w literaturze staropolskiej – Jan Kochanowski, Pieśń świętojańska o sobótce. Ponieważ nie znamy utworów ludowych z epoki renesansu, trudno nam określić, na ile pieśni Panien wzorowane są
Rozmowy człowieka z Bogiem. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich. Z Tobą ja gadam, co królujesz w niebie, A razem gościsz w domku mego ducha. (Adam Mickiewicz – Rozmowa wieczorna) Strategie wstępu Jak można rozumieć rozmowy z Bogiem? Jako modlitwę (Ernest Bryll, Modlitwa dla Małgosi). Jako pytania stawiane Bogu (Wacław Oszajca, sądny dzień). Jako wiersze liryczne adresowane do Boga, np. hymny, psalmy (Jan Kochanowski, Czego chcesz od nas, Panie…). Jako
Literatura faktu. Dokonaj analizy i interpretacji tego zjawiska kulturowego XX wieku na wybranych przykładach. …prawda jedynie wystarczy Nam, co za prawdą gonim, D o n K i c h o t o m, Przeciwko smokom, jadom, kulom, grotom!… (Cyprian Kamil Norwid, Epos – nasza) Strategia wstępu Jakie utwory zaliczamy do literatury faktu, jaka jest ich geneza i cechy? Literatura faktu związana jest z dążeniami literatury okresu międzywojennego do autentyczności. (…) Z utworów
Bohaterowie literaccy różnych epok w poszukiwaniu szczęścia. Rozważ na wybranych przykładach. Szukamy szczęścia, my, Kaina plemię, Szukamy prawdy – to syzyfia praca! Prawda jak słońce spieszy ogrzać ziemię, Lecz ziemia z nami od niej się odwraca. (Andrzej Niemojewski, Elegia) Strategie wstępu Szczęście jako wartość, cel bohaterów literackich – los, fortuna, dola, zwłaszcza pomyślny los, pomyślność, powodzenie; zrządzenie losu sprawiające, że komuś się szczęści, powodzi. (Słownik języka polskiego) Szczęśliwi i nieszczęśliwi bohaterowie literaccy
Motywy biblijne jako tematy literatury i sztuki. Omów metody wykorzystania topiki biblijnej na podstawie wybranych dzieł z różnych epok i dziedzin sztuki. Inne możliwe sformułowania tematu: Antyk i Biblia. Ich wpływ na kształtowanie się kultury europejskiej. Rola Biblii w sztuce i kulturze poszczególnych epok. Wskaż podobieństwa i różnice pomiędzy epokami. W jaki sposób współczesna kinematografia nawiązuje do tekstów biblijnych? Odpowiedz, powołując się na kilka wybranych przykładów dzieł filmowych. Strategie wstępu Wariant 1 Prezentację możesz rozpocząć od
Rozważ problem obecności archetypów i toposów w komiksie i funkcje, jakie w tym gatunku pełnią wspomniane elementy. Odwołaj się do odpowiednich przykładów. Strategie wstępu Co to jest komiks? To typ publikacji rozrywkowej, historyjka obrazkowa (definicja słownikowa). Czym się charakteryzuje? Obrazki opatrzone są tekstem, stanowi on dialog, niekiedy krótki komentarz, najczęściej o charakterze sensacyjnym. Jakie pełni funkcje? Rozrywkowe, ale i dydaktyczne, czasem satyryczne, demaskatorskie. Strategie rozwinięcia Przykłady i podział komiksów – Tytus, Romek i A’Tomek, Batman, Spiderman, Dragon
Stereotypy kobiecości w literaturze dwóch różnych, odległych czasowo epok. Rozważ problem na wybranych przykładach. Strategie wstępu Co to jest stereotyp kobiecości? (jak rozumieć to pojęcie?) Funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do kobiet, utrwalony jednak przez tradycję i nieulegający zmianom; szablon (definicja słownikowa). Po co są stereotypy? Stereotypy pozwalają ocenić i zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość. Pokazują zmiany, jakie zaszły w świecie lub ich brak. Prezentują dobre i złe cechy
Porównaj różne ujęcia motywu wesela w literaturze i ich funkcje, odwołując się do wybranych utworów. Strategie wstępu Co to jest wesele? – przyjęcie z okazji czyjegoś ślubu i z nim związane zwyczaje, np. swatów, sprosin, przenosin, oczepin, poprawin. Długotrwała tradycja uroczystości weselnych i ich liczne obrazy w literaturze: w czasach prasłowiańskich znano gody weselne, opisane są liczne wesela monarchów, np. Bolesława Krzywoustego, Stefana Batorego z Anną Jagiellonką (Łukasz Gołębiowski Lud polski, jego zwyczaje, zabobony).
Poeta „syn tysiącleci”, czy „dziecię wieku”? Przedstaw różne rozstrzygnięcia tego dylematu w poezji XIX i XX wieku. Strategie wstępu Istotna rola poety w życiu narodu i różne jego wizerunki w XIX i XX w.: na przestrzeni wieków poeci pełnili role: „kochania wieku swego”, „poety serca”, „poety ruin i grobów”, „smutnego szatana”, „ poety trzech pokoleń”, „poety apokalipsy spełnionej”. Podobnie poeci XIX i XX wieku: Mickiewicz – wieszcz, piewca „małej ojczyzny”, Tetmajer – reprezentant cyganerii, Baczyński – obrońca ojczyzny, Miłosz
Utopie i antyutopie w literaturze – sposoby kreowania i ich funkcje. Omów na wybranych przykładach. Strategie wstępu Wyjaśnienie pojęć: utopia i antyutopia. Gdzie szukać takich rzeczywistości? – miejsce stworzone w wyobraźni, państwo idealne (definicja słownikowa). „Każda epoka tęskni za jakimś piękniejszym światem” – wyraził się Huizinga w Jesieni średniowiecza (ludzkie tęsknoty do sacrum i przebywanie w profanum). Strategie rozwinięcia Literackie przykłady utopii i antyutopii w różnych epokach: utopie – Don Kichot Cervantesa, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Krasickiego, Utopia Szymborskiej, antyutopie –
Wpływ miasta na psychikę bohatera. Rozważ problem na wybranych przykładach literackich. Strategie wstępu Miasto i jego rola dawniej i dziś (np. miasto-państwo) – w baśniach bohater pozytywny porzuca swoją rodzinną wioskę i wyrusza do miasta, gdzie czeka go lepsza przyszłość, np. tron królewski, podobnie mitologicznemu Edypowi miasto przyniosło koronę. U Kochanowskiego (Pieśń świętojańska o sobótce) miasto – źródło zagrożeń, podobnie u Rousseau (Nowa Heloiza), także u Balzaka (Ojciec Goriot). Z czasem nastąpiła świadoma migracja do miasta – po naukę
Różne ujęcia literackie motywu tańca i jego funkcje. Rozważ zagadnienie, odwołując się do przykładów utworów kilku wybranych epok literackich. Strategie wstępu Wyjaśnienie pojęcia i jego rytualny, sakralny charakter. Psalmista w Biblii mówi: „Chwalcie Boga śpiewem i tańcem”. Strategie rozwinięcia Taniec – częsty motyw w literaturze i sztuce o bardzo długiej tradycji (od czasów Biblii do współczesności). Pieśń świętojańska o sobótce Kochanowskiego, Dziady, Pan Tadeusz Mickiewicza, Wesele Wyspiańskiego, Tango Mrożka. Bogactwo symboliki motywu tańca. Funkcje tego motywu – sakralna
Różne ujęcia literackie rewolucji oraz ich funkcje. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów wybranych utworów. Strategie wstępu Co to jest rewolucja? – przewrót w życiu społeczeństwa (definicja słownikowa). Strategie rozwinięcia Przykłady różnych rewolucji i ich obrazy literackie. Nędznicy, Nie-Boska komedia, Przedwiośnie, Szewcy, Na śmierć rewolucjonisty. Odmienne ujęcia literackie rewolucji i różne funkcje przedstawień tego zjawiska. Nie-Boska komedia – ujęcie symboliczne. Funkcja – oddanie nastroju, podkreślenie uniwersalizmu zjawiska. Przedwiośnie – ujęcie realistyczno-historyczne. Funkcje –
