GIMNAZJUM
Obyczaje na co dzień i od święta Gość w dom, Bóg w dom, to znane i stare przysłowie. Co oznacza? Obowiązek i tradycję serdecznego przyjęcia wszystkich gości. Tak, aby czuli się w naszym domu wyjątkowo. Prawie jak Bóg. W jaki sposób powinna objawiać się nasza gościnność? Poprzez odpowiednie przygotowanie mieszkania (sprzątamy), posiłku dla gościa, serdeczne potraktowanie (poświęcamy gościowi czas i uwagę, rozmawiamy z nim). Na co dzień Słowa na powitanie i pożegnanie (dzień dobry, witam, do zobaczenia,
Reguła gramatyczna mówi: nazwy miejscowe, zarówno te polskie, jak i obce, odmienia się tak, jak wyrazy pospolite tego samego rodzaju gramatycznego i o takim samym zakończeniu tematu. Warszawa odmienia się bowiem jak trawa, Bielsko jak zielsko, a Skarżysko jak rżysko. Proste? Tylko pozornie… Przy odmianie nazw niektórych miast pojawiają się bowiem pytania: i o rodzaj gramatyczny (trzeba wiedzieć, że Zakopane ma rodzaj nijaki, a nie np. żeński), i o twardość
Język językowi nierówny. Wprawdzie wszyscy mówimy w języku polskim, ale inaczej będzie opowiadał historię Giewontu góral, inaczej swoje przemówienie wygłosi prezydent, a jeszcze inaczej rozmawiasz z kolegami. Od czego to zależy? Od kilku czynników. Czy zauważyłeś, że jeśli chcesz coś powiedzieć i to samo napisać, zrobisz to na dwa różne sposoby? To jedna z pierwszych różnic. Język mówiony to najczęściej potoczna odmiana polszczyzny. Styl potoczny jest spontaniczny i przez to
Język polski „pożyczył” z innych języków wiele słów i całych zwrotów. Niektóre z nich są tak popularne, że rzadko kiedy zdajemy sobie sprawę, że tak naprawdę nie pochodzą z naszego języka. W jaki sposób takie wyrazy trafiają do języka? To oczywiste – są wynikiem kontaktów Polaków z innymi narodowościami – zresztą tak samo jest we wszystkich językach. Kontakty handlowe, towarzyskie, podróże, wspólne obyczaje i kultura, a nawet wojny sprawiały, że
Nowe wyrazy są tworzone za pomocą już istniejących formantów. Nie tylko tworzą one nowe wyrazy, ale i modyfikują ich znaczenie – formanty mają bowiem określone znaczenie. Wyrazy pochodne o wspólnym znaczeniu słowotwórczym, nadanym przez odpowiednie formanty tworzą kategorie znaczeniowe. Zapamiętaj najważniejsze z nich oraz formanty, które je tworzą. Nazwy zdrobniałe i pieszczotliwe Tworzą je formanty np. -ek -ka -ko -ik -yk • kot – kot-ek (mały kot) • ręka –
Czym są związki wyrazowe? To połączenia wyrazów. Ale nie takie zwyczajne. Jeden z nich musi być nadrzędny (określany), a drugi podrzędny (określający). O co chodzi? Zobacz, np.: Poznaj związek zgody! Mamy zdanie: Olka kupiła zielone jabłka. W związkach zgody wyraz podrzędny dostosowuje swoją formę gramatyczną do wyrazu nadrzędnego. Szukaj więc wyrazów, które gramatycznie zgadzają się ze sobą. Olka kupiła – wyrazy mają liczbę pojedynczą, są rodzaju żeńskiego zielone jabłka – liczba mnoga,
Czym różni się dziennik od pamiętnika? Dziennik pisany jest na bieżąco, na gorąco zapisywane są w nim chwile, systematycznie i bez dystansu czasowego. Jest podzielony na poszczególne zapisy z kalendarza. Nie jest komponowany, bo autor nie panuje nad całością, uzależniony jest od kalendarza i swego nastroju w danym dniu, choć wielu autorów dzienników próbuje kreować się na kogoś innego (tzw. autokreacja). Pamiętnik pisany jest z dystansu czasowego i daje większe możliwości kompozycyjne – ktoś po latach wspomina
Bajki Ignacego Krasickiego Bawić, ucząc albo uczyć, bawiąc To jedno z haseł oświecenia. Mówi się często – pisarz wychowuje, pisarz uczy, pisarz krytykuje wady. To ważne, ale jeszcze ważniejsze, jakie narzędzia wybiera i jak się nimi posługuje. Są formy literackie bardziej lub mniej sprzyjające celom twórcy. Bajka to forma bardzo stara i… bardzo prosta, ale – jak się okazuje – do wychowywania społeczeństwa bardzo dobra, wręcz idealna. Dlaczego tak często bohaterami bajek
Gdy nauczyciel prosi Cię o wrażenia z ferii, najchętniej napisałbyś jednym zdaniem – „Na feriach było fajnie”. A może napiszesz wypracowanie w formie dziennika lub pamiętnika? I dziennik, i pamiętnik są rodzajem osobistych notatek, w których zapisujemy informacje dla nas istotne, a jednocześnie takie, którymi nie chcemy dzielić się z innymi. Te dwie formy możemy wykorzystać podczas pisania wypracowań. Rzecz jasna, tylko wtedy, gdy w temacie otrzymamy informację – „forma dziennika lub pamiętnika” albo „forma dowolna”. Dziennik i pamiętnik najlepiej
1. W podanych wyrazach określ rodzaj upodobnienia: zabawka, babka, ważka, prośba. 2. Określ, czy podane zdania są prawdziwe czy fałszywe (P,F). A. Sylaba to zgłoska. B. Litera to zgłoska. C. Litera to sylaba. D. Liczba głosek w wyrazie równa się zawsze liczbie liter. 3. W podanych wyrazach podkreśl sylabę akcentowaną. matematyka widzieliśmy czytałbym gramatyka muzyka 4. Policz głoski i litery w podanych wyrazach. Wyraz Liczba głosek Liczba liter Chrzan
Czym jest akcent? To wyróżnienie jednej z sylab w wymawianym wyrazie lub jednego wyrazu w zdaniu. Jest to po prostu mocne zaznaczenie, nacisk na sylabę albo na wyraz w zdaniu. Jak wyróżniamy sylabę lub wyraz? Za pomocą intonacji, czyli zmiany wysokości głosu. Czym jest intonacja? To podnoszenie lub obniżanie tonu głosu przy wymawianiu wyrazów lub zdań. Po co jest intonacja? Dzięki intonacji odróżniamy zdania pytające od oznajmujących i rozkazujących. Intonacja pozwala zaznaczyć stosunek emocjonalny do
Jak dzielimy głoski? samogłoski spółgłoski Samogłoski Jest ich 8: a, ą, e, ę, o, i, u, y. Wszystkie samogłoski są dźwięczne. Przy wymawianiu samogłosek słyszymy tylko jedną głoskę, a narządy mowy w jamie ustnej są rozwarte. Samogłoska sama może tworzyć sylabę. Podział samogłosek ustne (a, e, o, i, u, y) nosowe (ą, ę) Zapamiętaj! Sylaba składa się z samogłoski lub samogłoski i jednej lub kilku spółgłosek, np. wan-na, zgu-bi-łem, fo-ne-ty-ka, U-la. Spółgłoski To
Co sobie wyobrażasz, słysząc słowo „pies”? Jamnika, boksera, a może po prostu kundelka? Każdy z nich jest psem, ale przecież nie każdy pies musi być jamnikiem – jest przecież tyle innych ras! Wszystko zależy od treści i zakresu danego wyrazu. Każdy wyraz coś nazywa – to oczywiste! Na jego znaczenie składa się treść i zakres. Wróćmy do naszego psa – każdy może go sobie inaczej wyobrazić, ale zawsze pies będzie
1. Byłem chory, więc nie poszedłem do kina, ale obejrzałem film w telewizji. W wypowiedzeniu użyto dwóch przecinków, aby wydzielić: A. zdania złożone współrzędnie: łączne i przeciwstawne, B. zdania złożone współrzędnie: wynikowe i przeciwstawne, C. imiesłowowy równoważnik zdania, D. zdania złożone współrzędnie: rozłączne i przeciwstawne. 2. Które z podanych przysłów jest wypowiedzeniem złożonym współrzędnie przeciwstawnym? A. Bez pracy nie ma kołaczy. B. Jaki początek, taki też i koniec bywa. C. Miłe złego początki, lecz koniec żałosny. D.
1. Od podanych wyrazów utwórz wskazane części mowy: czytać – rzeczownik – rzeczownik – ……………………………………….. ……………………………………….. ……………………………………….. grzeczny – rzeczownik – przysłówek – ……………………………………….. ……………………………………….. ……………………………………….. mądry – rzeczownik – przysłówek – ……………………………………….. ……………………………………….. ……………………………………….. pływać – czasownik – rzeczownik – ……………………………………….. ……………………………………….. ……………………………………….. pisać – czasownik – rzeczownik – ……………………………………….. ……………………………………….. ……………………………………….. 2. Wskaż wyrazy podstawowe dla wyrazów pochodnych: rybak – ……………………………………………………………. bielutki – ……………………………………………………………. śnieżynka – ……………………………………………………………. płotek
1. Zastąp słowa, które sprawiają, że zdanie jest niepoprawne stylistycznie. Wypowiedź mojego poprzednika była naprawdę cool. Odlotowe argumenty naprawdę mnie przekonały. 2. Która z form wyrazu „mama” użyta jest poprawnie? A. Zapytam mamą, czy mogę pojechać na wycieczkę. B. Zapytam mamę, czy mogę pojechać na wycieczkę. C. Zapytam mamie, czy mogę pojechać na wycieczkę. 3. Uzupełnij zdania poprawnymi formami nazwiska Matejko. Widziałem album z reprodukcjami obrazów Jana …………………….………. Dowiedziałem się, kim chciał
1. Napisz związki frazeologiczne o podanym znaczeniu. Skorzystaj z wymienionych wyrazów: oczy, gruda, kura, obłok, noga, kamień Iść bardzo wolno -………………………………………………………………………………………………………………………………. Fantazjować -……………………………………………………………………………………………………………………………………… Brzydko pisać – -…………………………………………………………………………………………………………………………………. Powiedzieć coś szczerze – -…………………………………………………………………………………………………………………… Coś się nie wiedzie – ……………………………………………………………………………………………………………………………. Zniknąć bez śladu – -……………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Znajdź błędy w podanych związkach frazeologicznych i podaj ich prawidłową formę. Wyjaśnij ich znaczenie. 1. Szukać z latarką 2. Mieć duszę w plecaku 3. Wpaść z
1. Jak rozumiesz następujące pojęcia? zaufanie – …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. złośliwość – ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. przyjaźń – …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. szacunek – ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Napisz pięć par antonimów. a) ………………………………………………… ……………………………………………………….. a) ………………………………………………… ……………………………………………………….. a) ………………………………………………… ……………………………………………………….. a) ………………………………………………… ……………………………………………………….. 3. Z poniższymi wyrazami ułóż zdania – tak, aby pokazać, że rozumiesz ich znaczenie: faul, infekcja, interwencja, spontaniczny, elokwentny, preferować 4. Podaj antonimy poniższych wyrazów, nie używając przedrostka -nie. zgoda – ……………………………………………………………….. bohaterstwo – ……………………………………………………… piękno
Tego typu pytania z gramatyki mogą pojawić się na teście humanistycznym! Tekst Skąd znamy cechy charakteru narodów, z którymi nigdy się osobiście nie zetknęliśmy? Skąd mamy tę wspólną wiedzę i przekonanie o jej prawdziwości? Szwajcar to według słownika języka polskiego ktoś, kto pochodzi ze Szwajcarii, a Szkot – ktoś, kto pochodzi ze Szkocji. (…) Znając jednak język polski, znamy również takie określenia jak: angielska flegma, szkocka porcja, szwajcarska dokładność. Ucząc się języka, uczymy się oczywiście
Tego typu pytania z gramatyki mogą pojawić się na teście humanistycznym! Ogród pana Błyszczyńskiego zielenieje na wymroczu, Gdzie się cud rozrasta w zgrozę i bezprawie. Sam go wywiódł z nicości błyszczydłami swych oczu I utrwalił na podśnionej drzewom trawie. Kiedy zmory są zajęte przyśpieszonym zmorowaniem Między mgłą a niebem, między mgłą a wodą – Zielna zjawa swe dłonie zbezcieleśnia ze łkaniem Nad paprocią – nad pokrzywą – nad lebiodą. W takiej
