Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce
Doktor Tomasz Judym, Cezary Baryka, Zenon Ziembiewicz – porównanie dróg życiowych i postaw Doktor Judym (Ludzie bezdomni) Na jego późniejszą postawę wpłynęło pochodzenie. Urodził się w domu szewca – pijaka. Wykształciła go ciotka. U niej też nie miał luksusów – spał w przedpokoju, uczył się w kuchni. Potem skończył medycynę i wyjechał na praktykę do Paryża. Sukces nie przewrócił mu w głowie, przeciwnie – uważał, że lekarz ma obowiązek pomagać najuboższym. Tuż po studiach przeżywał „etap
Tomasz Judym Pochodzenie społeczne Syn szewca pijaka. Życie w biedzie, przed nim trudna droga do osiągnięcia czegokolwiek. Wykształcenie Nauka u despotycznej ciotki, studia medyczne okupione wieloma wyrzeczeniami, praktyki w Paryżu. Ideały Marzenie o poprawie życia najuboższych – gratisowo leczy biednych, walczy o poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy robotników, chce oczyścić rzekę koło sanatorium w Cisach, pracuje wśród górników w Zagłębiu. Jest niepoprawnym społecznikiem, który wyrzeka się szczęścia osobistego. Cechy
Mityzacja świata w Sklepach cynamonowych Świat wykreowany Schulza jest jednocześnie przestrzenią ukształtowaną w głównej mierze przez mit i symbol. Oznacza to tym samym cofnięcie się w czas dzieciństwa i jego mitologii. Zabieg mityzacji, przypomnijmy, polega na nadawaniu szczególnych, religijnych znaczeń elementom świata przedstawionego. W ten sposób nabierają one symbolicznego wymiaru, stają się składnikami większej całości, pełnej głębokich, dostojnych sensów. Akcja Sklepów cynamonowych dzieje się jak gdyby w innym wymiarze, gdzieś
Kto we poezji dwudziestolecia eksponował kalectwo i ułomność człowieka? Bolesław Leśmian. Poeta zobrazował w ten sposób „heroiczny humanizm”, prawdziwe człowieczeństwo. Kalectwo, ułomność, cielesność służyły Leśmianowi do zupełnie innej filozofii niż turpistom – zresztą o ile oni czerpali z codzienności, i to jej śmieci, odpadów, rupieci, to Leśmian przecież tworzył poetycki świat baśni, ballady, izolował się od „niskiej” rzeczywistości. Kalectwo stało się ważne w Leśmianowskiej relacji Człowiek – Bóg, bo Leśmian
Przedstaw Przedwiośnie Stefana Żeromskiego jako powieść otwartych pytań. Zacznij: Powieść powstała w momencie, kiedy jeszcze formowało się państwo polskie. Wynika z obserwacji sytuacji społecznej i politycznej Polski. Rozwiń: Pytania zadawane w powieści dotyczą kwestii wyboru drogi życiowej przez Cezarego Barykę, głównego bohatera. Choć w ostatniej scenie dołącza do maszerujących na Belweder, nie oznacza to, że dokonał już wyboru drogi życiowej. Pytania dotyczą także polityki wewnętrznej i zewnętrznej, która zostanie wybrana przez władze kraju. Przełomową sytuację –
94. Na czym polega mitologizacja rzeczywistości w prozie Brunona Schulza? Najważniejsze dzieła Schulza (który był także świetnym grafikiem!) to Sklepy cynamonowe (ukazały się w 1933 r. dzięki poparciu Zofii Nałkowskiej) oraz Sanatorium pod Klepsydrą (1937). W obu dziełach mamy do czynienia ze światem jakby odrealnionym, niemal nierzeczywistym. Zwyczajny kalendarz czy miotła urastają tu do rangi przedmiotów-symboli o niezwykłej mocy i znaczeniu, zwyczajne wydarzenia urastają do rangi mitycznego zdarzenia. Również miejsca i czas ukazane są w niecodzienny
Skąd się wzięły? Znikomek i Srebroń, Migoń i Jawrzon, Dżananda lub Śnigrobek? „Idą z mroku, na oślep, spiesznie, kolejno”… Gdzie rzecz się odbywa? „W marzeniu moim. puste na przestrzał komnaty (…) Snu próżnia nagle się zaludnia”’. Kim są? A jak ty je widzisz? Znikomek W cienistym istnień bezładzie Znikomek błąka się skocznie Jedno ma oko błękitne, a drugie – piwne, więc raczej Nie widzi świata tak samo, lecz każdym okiem
Wiele jest pięknych, lubianych i często czytanych wierszy Leśmiana. Urszula Kochanowska, córka renesansowego wieszcza, poprosiła Boga, by stworzył jej w niebie dom z Czarnolasu. Bóg życzenie spełnił, lecz Urszulka doznała rozczarowania, gdy ją odwiedził, oczekiwała bowiem rodziców – i to spotkanie byłoby większym szczęściem. Czy nie jest prawdą, że kochamy „po ludzku” i nasze ziemskie szczęście jest nam najbliższe, bo to „boskie” jest dalekie i nieznane? Dusiołek natomiast powołuje do życia fantastyczną istotę – bowiem Dusiołek
Dlaczego utwór Broniewskiego pt. Poezja jest interpretowany jako spór o kształt poezji? Dlatego, że jest to wiersz-program, poetycki wyraz poglądów na temat kształtu i roli poezji, odpowiedź na pytanie: jaka powinna ona być? Broniewski konfrontuje ze sobą trzy tradycje literackie. Pierwsza to świat uczuć i symboli poezji romantycznej. „Ty przychodzisz jak noc majowa”. Do tego dochodzą: biel, szept, księżyc, jaśmin, deszcz i sen srebrny – czyli cały szereg romantycznych rekwizytów. Lecz poeta odrzuca
Poeci słynna grupa Skamander, Zaprzyjaźniona z nimi Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Poeci starsi – Bolesław Leśmian i Leopold Staff, Awangarda krakowska – Peiper, Przyboś (I awangarda), Awangarda lubelska – Józef Czechowicz (II awangarda), Indywidualiści – Władysław Broniewski, Konstanty Ildefons Gałczyński, W Wilnie, w Żagarach – młody Czesław Miłosz, Futuryści: Aleksander Wat, Anatol Stern, Stanisław Młodożeniec, Bruno Jasieński. W prozie Stefan Żeromski (Przedwiośnie), Zofia Nałkowska (Granica), Witold Gombrowicz (awangardowa Ferdydurke), Bruno Schulz (awangardowa
Polscy futuryści nawiązywali w swojej twórczości do założeń futuryzmu europejskiego. Marinetti (główny ideolog futuryzmu) głosił, iż „ryczący automobil jest piękniejszy od Nike z Samotraki”, a futuryści polscy słynne GGA – czyli „Gga gąsiora jest piękniejsze od śpiewu słowika”. Futuryści byli pierwszym awangardowym ugrupowaniem w polskiej poezji, główna ich działalność przypada na lata 1918-1921. W II Rzeczypospolitej istniały dwa ośrodki futuryzmu: Warszawa – tu działali Anatol Stern i Aleksander Wat Kraków – Stanisław Młodożeniec i Bruno
Czym była Druga Awangarda, kto był jej przedstawicielami i jakie miała założenia? Druga Awangarda to termin obejmujący awangardowe grupy poetyckie lat 30., które swoim programem nawiązywały do założeń Awangardy Krakowskiej. Najważniejsza wśród nich była awangarda lubelska – 1927-1939. Jej najwybitniejszym przedstawicielem był Józef Czechowicz. Awangarda lubelska przejęła od krakowskiej zasadę poetyckich skrótów i płynnego obrazowania. Natomiast założenia poezji Czechowicza brzmiały następująco: „Poezja jest muzyką”. Materiałem poezji mogą być skojarzenia, sen, psychiczne
Awangarda Krakowska ukształtowała się na początku lat 20. za sprawą działalności poetów skupionych wokół Tadeusza Peipera i wydawanego przez niego pisma Zwrotnica (w dwóch seriach 1922-1923 i 1926-1927). Peiper był teoretykiem grupy – po powrocie z Hiszpanii w 1921 roku wydał programowe książki pt. Nowe usta i Tędy. Członkowie Awangardy Krakowskiej to: Julian Przyboś, Adam Ważyk, Jan Brzękowski, Jalu Kurek. Ich program to idea nowej sztuki, którą określają: 3 x M – miasto, masa, maszyna –
Leopolda Staffa – poetę trzech pokoleń – pamiętamy doskonale z Młodej Polski. Wówczas przechodził fazę nietzscheanizmu, dekadentyzmu, postawę franciszkańską i umiłowanie wsi aż po tendencje klasyczne. W dwudziestoleciu międzywojennym miał już ustaloną opinię poety dużego formatu (uznawali go za swojego patrona skamandryci). Tworzy w tym okresie Leopold Staff poezję codzienności, pragnie wydobyć piękno z motywów powszednich i rodzimych. Przyjmuje jako jeden z motywów szarą codzienność miasta, lecz skupia swoją uwagę na temacie wsi, sławi wiejski pejzaż, prace
To było tak… – poeta jak przez lupę obserwuje i relacjonuje proces rozkwitania pąka kwiatu. Rozwija się on w całym uroczysto-radosnym nastroju oczekiwania w ogrodzie: ptakami kwiląc, przy skrzydlatym wietrzyku. Bohater wiersza – mały pączek, gdy już się dokwiecił, upierzył, zakwitł i doznał miłości – struchlał, poczuł „strach istnienia”, a matka – gałązka zadrżała z niepokoju. Poeta – patrząc na to wszystko – zerwał pąk „jak pierworodny owoc z drzewa”. A więc zgrzeszył. Lecz czy miłością, czy zabójstwem?
Wiersze polityczne tworzył Tuwim już w młodzieńczym okresie swojej twórczości. Takie są Rewizja i Pogrzeb prezydenta Narutowicza. Z wielkiego wyboru późniejszych zbiorów istotny wydaje się utwór pt. Do prostego człowieka. Tuwim występuje w nim jako rzecznik poglądów pacyfistycznych, żarliwy wróg wojny demaskujący jej mechanizm – odwieczną prawidłowość, że ideologia i propaganda wojny (sztandary, bohaterstwo) to fałsz i magia dla tłumów – a prawda o wojnie to śmierć jednych, a pieniądz i zysk, który mają z niej inni. Jest to wiersz apel,
Tak zwaną poezję kobiecą reprezentują w dwudziestoleciu międzywojennym przede wszystkim dwie panie, związane, choć nieformalnie, ze Skamandrem. W swej twórczości wykorzystują modernistyczne techniki poetyckie. One dwie nie zrywały z przeszłością. Pamiętniki, stare zdjęcia, biżuteria, kanapowe pieski, futerka, stroje – to podstawowe „rekwizyty” poetyckie Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. W jej utworach psychika kobiety skupiona jest na miłości – delikatnej, czułej, czasem nieszczęśliwej. Feministką, w dzisiejszym rozumieniu, poetka nie była. Wiele czytelniczek obrusza się zapewne, czytając czterowersowe miniatury (jej ulubiona
Jak to w dramatach Jerzego Szaniawskiego bywa, obserwujemy zdarzenie zawikłane i trudne do oceny. Jesteśmy świadkami takiej oto historii: miasteczko rodzinne kapitana Nuta, o którym wieść niesie, że zginął bohatersko, przygotowuje się do uroczystości na jego cześć. Ma to być uroczystość z wielką pompą – odsłonięcie pomnika bohaterskiego kapitana. Zaangażowani są w to miejscowi dygnitarze, młodzież, rozmaite grupy środowiskowe. Wszyscy dumni są z kapitana Nuta, legenda podawana z ust do ust i rozbudowywana – utrwala się i zatacza coraz
Jerzy Szaniawski to wybitny dramaturg dwudziestolecia międzywojennego, zresztą również epoki powojennej, tworzył bowiem nadal i to nie tylko dramaty, lecz również opowiadania i słuchowiska radiowe. Typ twórczości Szaniawskiego jest zupełnie różny od dramaturgii Witkacego. To dwa skrajnie odmienne światy, przede wszystkim dlatego, że podstawą koncepcji dramaturgii Szaniawskiego jest realizm – mamy tu do czynienia: z wartką, spójną akcją, bohaterami rzeczywistymi, logiką i konsekwencją zdarzeń, chronologią czasu. Każda sztuka to wypadki z życia wzięte – stają
Witkacy prawdopodobnie stworzył ten dramat po to, by pokazać wyższość swojej koncepcji Czystej Formy nad starym dramatem realistycznym. W małym dworku jest przecież parodią dramatu Rittnera W małym domku, dość popularnego w teatralnym repertuarze owych czasów. Witkacy wziął sobie Rittnerowską fabułę i umieścił ją w innym teatralnym świecie – zupełnie niezważającym na reguły realizmu, prawdopodobieństwo, niemożliwości, spójność akcji. Nowatorstwem sceny Witkacego jest fantastyka i groteska – a wszystko to nie