Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce
Teoria Czystej Formy jest słynną Witkiewiczowską koncepcją, która odnosi się przede wszystkim do teatru. Teatr Czystej Formy musi uwolnić się od balastu treści, zrzucić z siebie odwieczne dążenie do naśladownictwa życia, czyli piętno iluzjonizmu. „Zbliżenie teatru do życia” i wszelkie naturalistyczne imitacje rzeczywistości na scenie są według Witkacego potwornością. Teatr musi odrodzić się dzięki formie – Czystej Formie, ma być deformacją rzeczywistego świata, bez akcji dramatu w tradycyjnym rozumieniu, bez żadnego wczuwania się
Granica jest powieścią o problematyce społecznej, gdyż podejmuje temat różnicy między poszczególnymi warstwami społecznymi, prezentuje ich charakterystykę. Na obraz środowisk społecznych składają się: Środowisko urzędniczo-mieszczańskie (Elżbieta, Zenon, Kolichowska). Ziemiaństwo w Boleborzy (rodzice Zenona). Wielkie ziemiaństwo (Tczewscy). Biedota – służba, chłopi, świat miejskich suteren. Powyższy przekrój środowisk społecznych autorka charakteryzuje w swojej powieści. Środowisko urzędniczo-mieszczańskie stwarza pozór uczciwości i sprawiedliwości, operuje argumentem „koniecznego zła”, lecz prawdą o nim jest: uzależnienie, egoizm i karierowiczostwo. Ziemiaństwo pokroju ojca Zenona
Streszczenie Granicy mogłoby sugerować, że jest to schematyczny, banalny romans na prowincji. Oto młody inteligent Zenon Ziembiewicz, który ma ożenić się i żeni się z panną Elżbietą Biecką, jednocześnie romansuje z dziewczyną ze wsi – Justyną Bogutówną. Efektem związku jest ciąża, którą Justyna na życzenie Zenona usuwa. Elżbieta, świadoma sytuacji, pomaga dziewczynie finansowo. Zenon robi karierę, jednak – mimo wyznawanych w młodości ideałów – jako prezydent miasta rozkazuje strzelać do demonstrujących robotników. Z kolei Justyna
Stefan Żeromski wśród partii opisowych powieści zamieścił także opis przedwiośnia – szarości i nędzy tej pory roku, która skupia zimowe pozostałości, jest chłodna i brzydka, lecz zapowiada wiosnę – najpiękniejszą i najbardziej żywotną z pór roku. Tytuł powieści brzmi: Przedwiośnie. Domyślamy się zatem, że słowo to jest symbolem, posiada ukrytą wartość znaczeniową. I tak jest – jest to sfera zagadnień politycznych. Oto pisarz ogląda sytuację wyzwolonej ojczyzny i jest rozczarowany jej nieprawidłowościami, krytykuje zaobserwowane wady. Lecz
Przywołajmy trzy podstawowe tytuły dzieł tego autora, aby udowodnić, że oprócz swego bezpośredniego znaczenia mają wartość symboliczną. Symboliczne znaczenie tytułów powieści Żeromskiego Syzyfowe prace – bezpośredni rodowód tytułu pochodzi z mitologii greckiej, dokładnie z mitu o Syzyfie, który to został skazany na ciągłe wtaczanie głazu na szczyt góry, a gdy już osiągał cel… głaz spadał znów na dół. A zatem przenośnie syzyfowe prace – to działania jałowe, które się nigdy nie powiodą. Lecz w ujęciu Żeromskiego
Słynne są trzy koncepcje naprawy kraju zawarte w powieści Żeromskiego, która ma przede wszystkim wymiar polityczny. Rzeczywistość młodego państwa rozczarowała wielu, którzy czekali na odzyskanie niepodległości. Do grona krytyków należał także Żeromski. Oto trzy programy zaprezentowane w powieści: Wizja szklanych domów. Tę idealistyczną koncepcję głosił ojciec Cezarego – stary Baryka. Opowiadał o Polsce jako o krainie dobrobytu, w której robotnicy mieszkają w estetycznych, higienicznych, ciepłych – szklanych domach. Tę szklaną arkadię zamieścił Żeromski w powieści nie bez
Bolesław Leśmian był absolutną indywidualnością epoki, twórcą o oryginalnej filozofii i poetyce. Debiutował w 1912 r. (więc jeszcze w Młodej Polsce), lecz cała jego dojrzała twórczość zawiera się w dwudziestoleciu międzywojennym. Mieszkał na prowincji, w Hrubieszowie, i nie związał się z żadną z grup poetyckich, zresztą poezja jego wyrasta z poprzedniej epoki, a izolacja jest cechą charakterystyczną tego poety. Oto tytuły tomików, które wydał Leśmian: 1920 – Łąka, 1936 – Napój cienisty, 1938 – Dziejba leśna – było to już wydanie pośmiertne,
Zaprezentuj nowe hasła polskiej poezji międzywojennej oraz wydarzenia, które określiły atmosferę epoki. Nowe oblicze poezji oraz młodzieńczą i nastrojowo-radosną atmosferę nowej epoki łatwo zrozumieć, gdy uświadomimy sobie, że jest to poezja kraju, który odzyskał niepodległość po ponadstuletniej niewoli. Rok 1918 zadecydował o tym, że nowa poezja będzie inna – bo inne są realia historyczne. Drugim czynnikiem kształtującym wymiar i temat poezji stał się gwałtowny rozwój techniki. Oto młodzi poeci zapragnęli położyć kres tematyce
Członkowie grupy Skamander różnili się między sobą i ich twórczość budzi zupełnie odmienne skojarzenia. Kazimierz Wierzyński – to witalizm, energia „tryskająca z wierszy”. Jarosław Iwaszkiewicz – podąża w kierunku estetyzmu i klasycznej formy poezji. Antoni Słonimski – z kolei prezentuje bunt, demonstruje swoje ciągłe niepogodzenie się ze światem. Oto utwory z międzywojnia, które charakteryzują tych poetów: Kazimierz Wierzyński – słynny wiersz Zielono mam w głowie… z tomu Wiosna i wino. Jest to typowa poetycka wykładnia pojęcia młodości jako programu
W małym dworku jest parodią dramatu Rittnera W małym domku, dość popularnego w teatralnym repertuarze owych czasów. Witkacy przejął Rittnerowską fabułę i umieścił ją w innym teatralnym świecie – zupełnie nie zważając na reguły realizmu, prawdopodobieństwo, niemożliwości, spójność akcji. Prawdopodobnie stworzył ten dramat po to, by wykazać wyższość swojej teorii Czystej Formy nad starym dramatem realistycznym. Nowatorstwem sceny Witkacego jest fantastyka i groteska – a wszystko to nie tylko po to, by zaszokować odbiorców, a skompromitować Rittnera
Witkacy – bo tak się nazwał w odróżnieniu od ojca, także literata i krytyka literackiego Stanisława Witkiewicza – ogarnął swoją twórczością wiele dziedzin. Witkacy to malarz, powieściopisarz, krytyk literacki, poeta i nade wszystko dramaturg i reformator teatru. Jest twórcą filozoficznej teorii Czystej Formy – którą stosował przede wszystkim do teatru i dramatu. Wychowywał się w intelektualnym środowisku, jako ośmiolatek już czytywał dzieła Szekspira i tworzył własne. Cudowne dziecko wyrosło na zdolnego i obdarzonego poczuciem humoru artystę. W 1911 r. zadebiutował
Trzy może najistotniejsze: Prolog, Erotyk, Szczęście to ośmiowersowe liryczne wiersze, które zdradzają typowy dla Iwaszkiewicza estetyzm, wielką dbałość o kunsztowną formę przy zdawałoby się błahych tematach. Taki kontrast – lekki ulotny temat, drobny obiekt opisu i artyzm kompozycji – eksponuje kunszt poetycki, przy czym błahy temat bynajmniej nie wyklucza refleksji filozoficznej. Popatrzmy na utwory: Prolog – to niejako wyjaśnienie genezy zbioru. Poeta tłumaczy, skąd wzięły się Oktostychy, poruszając zarazem kwestię, skąd
Wyjaśnij konstrukcję i problematykę Szewców Stanisława Ignacego Witkiewicza. Czytelnika przyzwyczajonego do tradycyjnego dramatu szokuje już sama prezentacja postaci. Popatrzmy na nazwiska: prokurator Scurvy (zwany czasem pieszczotliwie Skurviątkiem) i księżna Zbereźnicka czy Sajetan Tempe. Przedstawienie osób w rodzaju: „morowe szewskie chłopy”, twarz „jakby z czerwonego salcesonu” (to o Scurvym), „błękitne jak guziki od majtek oczy”, pomijając, że może być krytykowane z punktu widzenia estetyki, przestaje być zwykłym didaskalium, wkracza w obręb dramatu. Obserwujemy w Szewcach dziwnych przedstawicieli różnych
Tuwim był najbardziej reprezentatywnym poetą grupy Skamander, a jego twórczość to znamienna i ważna część historii literatury międzywojennej. Dokonać można różnych podziałów twórczości Tuwima – ułożyć ją według tematów podejmowanych przez poetę lub na podstawie technik, jakich używał. Najwygodniej jednak uporządkować utwory według okresów twórczości. I tak: I okres możemy nazwać młodzieńczym, obejmuje on lata 1918-1926. Był to etap radosny, w którym twórczość mieszała się z działalnością w kawiarniach i kabaretach, okres studencki – imprez i skandali, dynamicznego
Nie jest to słowo jednoznaczne. Granica – to pojęcie, które możemy rozpatrywać w kilku warstwach. W świetle problematyki społeczno-politycznej. Ta interpretacja jest najprostsza: ludzi warstw wyższych i z nizin społecznych dzieli granica nie do przebycia. Najlepszym symbolem tego podziału jest kamienica Kolichowskiej – materialnie podzielona w poprzek. Na górze żyją ludzie „lepsi” – na dole biedota w rodzaju Justyny. „Dla jednych jest to sufit, dla drugich podłoga” – oto definicja społecznej granicy, zawarta w powieści. W świetle
Ferdydurke jest specyficzną, nowatorską powieścią, która w roku 1938 – roku wydania – wywołała nieco hałasu. Dyskusje i atmosfera skandalu towarzyszyły jej narodzinom. Fabuła wydaje się dziwaczna i niespójna już we wstępie. Oto bohater – Józio – człowiek trzydziestoletni, pisarz, zostaje „przeniesiony” do szkoły i umieszczony w klasie siedemnastoletnich uczniów. Nikt nie zauważa jego dorosłości – Józio jako uczeń uczestniczy w funkcjonowaniu szkolnej machiny. Mieszka na pensji u nowoczesnych państwa Młodziaków, gdzie jest świadkiem maniery „nowoczesności” i mody
Oczywiście Noce i dnie kontynuują wiele tradycyjnych wątków. Motyw polskiego dworu – po Soplicowie, Korczynie, Krzemieńcu, Nawłoci tu obserwujemy Serbinów, który rozkwita dzięki Bogumiłowi. Sytuacja jest ciekawa, bo Serbinów nie jest własnością Bogumiła, a mimo to stanowi jego dom, niesie ze sobą wszystkie wartości i piękno, jakiego upatrywały pokolenia twórców w tradycji polskiego ziemiaństwa. Motyw pracy przejmuje od pozytywistów, bohaterów z Nad Niemnem – Bogumił Niechcic. Piękno przyrody polskiej, umiłowanie rodzimego krajobrazu kontynuuje Dąbrowska za Panem
Wyobraźmy sobie faceta koło trzydziestki, w którego domu nagle pojawia się jego dawny nauczyciel i chce go zabrać z powrotem do szkoły. Józio tego nie chce, ale profesor tak go „upupia”, że trzydziestolatek daje się zaprowadzić do szkoły i zapisać do VI klasy. Józio zostaje poinformowany, że szkoła specjalizuje się w „upupianiu”. Uczą tu starzy, nieprzyjemni nauczyciele, którzy zawsze mają rację (nawet jeśli jej nie mają). Oni też próbują „upupić” swych uczniów, choć nie zawsze
Bohaterowie i ich nazwiska: księżna Irina Wsiewołodowna Zbereźnicka-Podberezka (zwróć uwagę na drugą część nazwiska), prokurator Robert Scurvy, Gnębon Puczymorda, lokaj księżnej Fierdusieńko wyglądający jak marionetka. Sytuacje: śmieszą, ale są jednocześnie przepełnione grozą, wzbudzają u czytelnika (widza) niepokój: księżna całuje szewców i zwraca się do Sajetana słowami: „Takim was kocham, śmierdzącego wszarza […]. Ja chyba będę waszą kiedyś – dla samej formy, dla fasonu, dla szyku […]; szewcy w więzieniu skazani na „przymusową bezrobotność”; kara
Noce i dnie Marii Dąbrowskiej i dzieje rodziny Niechciców usytuowane na przełomie wieków XIX i XX to przykład polskiej sagi rodzinnej. Akcja trwa 30 lat – od roku 1884 do 1914. Bogumił, główny bohater, brał udział w powstaniu styczniowym – a w finale książki obserwujemy wybuch I wojny światowej. Rodzina Niechciców jest typową polską rodziną II połowy XIX wieku – szlachecka, ale pozbawiona majątku (ziemie Niechcica skonfiskowano po powstaniu, a Ostrzeńscy
