Średniowiecze w Europie

Pieśń o Rolandzie – pytania i odpowiedzi

Pieśń o Rolandzie Co to są chansons de geste? Ten tajemniczy zwrot wymawiamy równie pięknie, jak piszemy: [szansą de żest]. Dosłownie tłumacząc, były to pieśni o czynach bohaterskich. Bohaterowie tych utworów to postacie historyczne i legendarne, a wydarzenia historyczne przeplatają się z elementami fantazji. Odnaleźć można wątki baśniowe: czarownice, olbrzymy, złe karły i potwory, które rycerz umiał zawsze pokonać. Pieśni o czynach były jednym z najpopularniejszych gatunków epickich w średniowieczu. Układali je średniowieczni muzycy i wędrowni śpiewacy. Niemal każdy

Jakie gatunki literackie przejęła epoka średniowiecza ze starożytności, a jakie nowe wytworzyła?

Do gatunków starożytnych przejętych przez średniowiecze należą: carmina (pieśni) tragedia komedia historia satyra Do gatunków nowych zaliczymy m.in.: żywoty świętych dramaty religijne: misteria, dramat liturgiczny i moralitet Szczególnie ciekawym gatunkiem wytworzonym w średniowieczu był moralitet – sztuka dydaktyczna. Jej słynnym bohaterem był Everyman, czyli Człowiek-Każdy, ktoś, kto symbolizował każdą istotę ludzką. Everyman spotykał na swojej drodze alegorie – uosobione cnoty lub grzechy, np. Czystość, Męstwo, Chciwość. Cnoty te roztrząsały abstrakcyjne kwestie moralne,

Jak odczytywać średniowieczną sztukę?

Nieocenionym źródłem wiedzy o średniowieczu jest sztuka tego okresu. Trzeba pamiętać, że zdecydowana większość ludzi tej epoki była analfabetami. Dzieła sztuki pełniły dodatkową funkcję Pisma Świętego dla ubogich (Biblii pauperum) – nauczały prawd wiary, opowiadały historie biblijne i losy świętych. Sztuka tej epoki chciała być użyteczna, tzn. przemawiać do prostego człowieka. Mnich Teofil z XI w. pisał w swym dziele o sztuce: „Jeśli dusza wiernego ujrzy w rysach obraz męki pańskiej, zostaje boleścią przejęta; jeśli widzi,

Wielki testament François Villona – pożegnanie łotra ze światem

François Villon był prawdziwym średniowiecznym dekadentem. Choć pochodził z ubogiej rodziny, rozpoczął studia, których prawdopodobnie nie skończył, wybierając cygański tryb życia. Wielokrotnie miał konflikty z prawem. Wreszcie, przed śmiercią, na wygnaniu, jeszcze jako młody człowiek, napisał Wielki testament – dzieło uznane za największy zabytek średniowiecznej literatury francuskiej. Pierwsza część utworu opowiada o życiu Villona, jego edukacji, zabawach i uciechach. Z tej części dowiadujemy się najwięcej o życiu samego poety – jego szemranej kompanii, spotykanych kobietach, zabawach,

Danse macabre, co oznacza termin? Podaj przykłady w literaturze średniowiecznej.

Danse macabre to taniec śmierci, bardzo w średniowieczu popularny motyw, wykorzystywany w literaturze i sztuce. Jest to przedstawienie korowodu tanecznego, na którego czele stoi zawsze śmierć, prosząc kolejne osoby, by się przyłączyły. Śmierć jest sprawiedliwa, nie zna podziału na biednych i bogatych, na dobrze czy źle urodzonych. Każdy w swoim momencie zostanie wciągnięty do korowodu. Dlatego też opisy bądź obrazy tańca śmierci stanowią także charakterystykę średniowiecznego społeczeństwa – od najbogatszych, obdarzonych władzą, fortuną, przez księży,

Jaki znasz przykład literatury hagiograficznej?

Przykładem literatury hagiograficznej są Kwiatki św. Franciszka – zbiór legend o życiu św. Franciszka, filozofa i założyciela zakonu franciszkańskiego (zakonu braci mniejszych), który w wierze cenił najbardziej prostotę – miłość bliźniego i przyrody. Kwiatki św. Franciszka zostały spisane w XIV wieku przez anonimowego autora. Utwór należy do literatury hagiograficznej, nie trzyma się jednak rygorystycznie schematu. Znajduje się w nim wiele fragmentów opowiadających o cudownych i nadnaturalnych momentach w życiu Franciszka. Oczywiście, na tle sformalizowanego wzoru hagiografii, Kwiatki wydają się

Na czym polega dualizm świata?

Takie pytanie pozwala odwołać się do Biblii, literatury antyku i średniowiecza. Biblia – źródło motywu vanitas (Księga Koheleta), rozważania na temat ludzkiej kondycji, przemijalności wszystkich jego dzieł i czynów wobec wieczności Boga. Antyk – Platon pisał o świecie idei i świecie rzeczy, które są odbiciem świata idei. Nie zapomnij użyć sformułowania jaskinia platońska, które jest odzwierciedleniem poglądów filozofa. Średniowiecze – świat dzieli się na dwie części. Ta koncepcja św. Augustyna jest rozwinięciem

Określ przynależność gatunkową Pieśni o Rolandzie

Pieśni o Rolandzie – jaki to gatunek? Chansons de geste, dosłownie pieśni o czynach. Są to średniowieczne poematy epickie, nazywane także eposami rycerskimi. Przykłady chansons de geste: • Pieśń o Rolandzie (Francja), • opowieści O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu (Anglia), • Dzieje Tristana i Izoldy (Francja), • Pieśń o Nibelungach (Niemcy), • Pieśń o Cydzie (Hiszpania).   Pieśń o Rolandzie jako epos Epos dzieli się na trzy części. Bitwa i śmierć Rolanda to punkt kulminacyjny.

Na czym polegał uniwersalizm kultury średniowiecznej?

Średniowiecze to wyjątkowy okres w dziejach kultury europejskiej, w którym – mimo politycznych granic oraz licznych konfliktów, głównie feudalnej natury – Europa była pewną jednością.   Na uniwersalizm kultury średniowiecza składały się: Jedyna w swoim rodzaju rola religii przenikającej wszystkie sfery życia publicznego, inspirująca różnego rodzaju twórczość artystyczną. Nigdy później religia nie odgrywała już takiej roli. Rola języka elit politycznych i kulturalnych – łaciny; w tym języku powstawała większość dzieł literatury tego okresu. Języki narodowe

Czy potrafisz wykazać, że filozofia średniowiecznych myślicieli miała wpływ na literaturę?

Czy potrafisz wykazać, że filozofia średniowiecznych myślicieli miała wpływ na literaturę? Owszem – i to nie tylko na dzieła własnej epoki, ale również emanowała na wieki późniejsze. Augustynizm – odnajdujemy w hagiografii, w ukształtowaniu ascetycznego modelu życia, pochwały kontemplacji, pogardy dla świata ziemskich wartości. Przykład – święty Aleksy, który latami leży pod schodami, obojętny na chłód, głód, upokorzenia – stara się myślą dotrzeć do Boga. Augustyńskie rozdarcie pomiędzy pokusami ziemi a wołaniem nieba

Przedstaw nawiązania do postaci Everymana w utworach literackich

Przedstaw nawiązania do postaci Everymana w utworach literackich. Kim jest Everyman? To postać pozbawiona cech indywidu­alnych, charakterystycznych, dzięki czemu może się z nią utożsamiać wielu odbiorców. Everyman to tytułowy bohater średniowiecznego, mniej więcej z roku 1500, moralitetu angielskiego przedstawiającego walkę dobra i zła – upersonifikowanych cnót i występków – o duszę zmarłe­go człowieka, którego narodowości i stanu społecznego nie można określić. Radość życia bo­hatera zostaje brutalnie przerwana przez niespodziane przyjście Śmierci. Jego przyjaciele, a wśród nich:

Kim jest Everyman?

Kim jest Everyman? To postać pozbawiona cech indywidu­alnych, charakterystycznych, dzięki czemu może się z nią utożsamiać wielu odbiorców. Everyman to tytułowy bohater średniowiecznego, mniej więcej z roku 1500, moralitetu angielskiego przedstawiającego walkę dobra i zła – upersonifikowanych cnót i występków – o duszę zmarłe­go człowieka, którego narodowości i stanu społecznego nie można określić. Radość życia bo­hatera zostaje brutalnie przerwana przez niespodziane przyjście Śmierci. Jego przyjaciele, a wśród nich: Przyjaźń, Pokrewieństwo, Bogactwo, Piękno, od­mawiają towarzyszenia mu w je­go

Przedstaw najważniejszych rycerzy literatury średniowiecznej

Roland Postać legendarna, ale też historyczna: francuski hrabia, siostrzeniec Karola Wielkiego. Razem z nim wziął udział w wyprawie do Hiszpanii w roku 778. Musiał być wielkim rycerzem, skoro w tak młodym wieku otrzymał dowództwo straży tylnej. W wyniku zdrady jego ojczyma, Ganelona, na straż tylną napadli w wąwozie w Pirenejach Saraceni. Przyjaciele Rolanda – Oliwier i Turpin – radzili mu wezwać na pomoc wojska Karola Wielkiego: straży tylnej było tylko dwadzieścia tysięcy, wrogów pięć razy więcej. Mimo to

Dlaczego Boską komedię Dantego uznaje się za pomost pomiędzy średniowieczem a renesansem?

Dlaczego Boską komedię Dantego uznaje się za pomost pomiędzy średniowieczem a renesansem? Boska komedia Dantego jest wizją wędrówki po świecie pozagrobowym. Jest to dzieło złożone z trzech części: Piekła, Czyśćca i Raju. Gatunek: poemat epicki Bohater: Dante – przemierza te sfery, podążając za dwoma przewodnikami: po piekle i czyśćcu oprowadza go Wergiliusz, a po raju ukochana Beatrycze. Utwór zawiera apel o przestrzeganie cnót chrześcijańskich. Dante jako człowiek wędruje po 9 kręgach piekła, gdzie zawiera się

Na czym polega uniwersalizm Wielkiego testamentu?

Utwór Villona daje bogaty i barwny obraz epoki, nie tylko jej ideologii przepełnionej poczuciem przemijania, ale również tęsknoty za życiem, przywiązania do jego uroków. Istotny jest wymiar ludyczny (zabawy) w Wielkim testamencie. Villon wprawdzie przestrzega (sam zaznał wszelkich rozrywek, jakie oferował średniowieczny Paryż), ale zarazem informuje nas, jak to było: kręgle, karcięta, błazeństwa, dziewczęta, karczmy. Przestrzega młodych chłopców tymi oto słowy, w których pobrzmiewa może nuta nostalgii: Pludry, kaftany, krasne płaszcze  suknie i wszystkie

O czym jest najsłynniejszy romans średniowiecza Dzieje Tristana i Izoldy?

To piękna opowieść o miłości silniejszej niż ludzkie prawa, a nawet śmierć. Wprawdzie można by powiedzieć, że miłość spadła na średniowiecznych kochanków przypadkowo, a nawet omyłkowo (wypili czarodziejski napój nie dla nich obojga przeznaczony), lecz nie należy brać literatury zbyt dosłownie. Przecież właściwie nie wiadomo, skąd pojawia się uczucie miłości i dlaczego porywa tę właśnie osobę czy też te dwie osoby. Cała historia z czarodziejskim napojem wyjaśnia tę wątpliwość, jest

Zaprezentuj średniowieczne postawy człowieka wobec Boga

Teocentryzm oznacza postawę skupioną na Bogu i sprawach religii, światopogląd umieszczający Go w centralnym punkcie zainteresowań i dążeń. Jest to wspólna cecha wszystkich bardziej uniwersalnych wzorców postawy religijnej średniowiecza. Skupienie się na sprawach Bożych, dążenie do ideału Boskiego mogą przecież przybierać najróżniejsze formy. Najbardziej charakterystyczne przykłady: Św. Augustyn – w założeniach swojej filozofii ukazuje dramat człowieka umieszczonego między niebem a ziemią, między aniołami a zwierzętami. Dramat człowieka polega na ciągłym rozerwaniu, szamotaniu się pomiędzy pragnieniem zwykłego,

Kim był ,,poeta przeklęty” – François Villon?

Autorem jednego z największych dzieł średniowiecza – poematu pt. Wielki testament. Ale także barwną, niezwykłą postacią twórcy-włóczęgi, który przekreślił swoją karierę już w studenckich czasach, poprzez nieodpowiednie towarzystwo, bójki, pijackie awantury – nawet kradzieże. Podobno miał na koncie zabójstwo księdza, podobno skazany był na powieszenie, lecz kary tej uniknął. Z jednej strony był znawcą i bywalcem marginesu Paryża – spędzał noce wśród złodziei i prostytutek, w scenerii knajp i domów

Jakich władców opiewa literatura średniowieczna?

Można by odpowiedzieć: idealnych. Szczęśliwe to były czasy, jeśli ich władcy byli tak wzorowi… Odważni i rozważni, pobożni, miłujący lud swój, a jeszcze więcej swoich rycerzy, miłosierni – ale surowi, hojni – ale gospodarni itd., itd. Literatura nie ma obowiązku odzwierciedlać absolutnej prawdy historycznej. Portrety parenetyczne nie mogą eksponować wad czy śmiesznostek człowieka. I dlatego na stareńkich kartach średniowiecznej literatury figurują władcy idealni. Karol Wielki – główna postać cyklu karolińskiego. Jest postacią historyczną

Zestaw najważniejszych tematów literatury średniowiecznej

Zestaw najważniejszych tematów literatury średniowiecznej. Tematyka religijna liryka maryjna żywoty świętych (Legenda o św. Aleksym) kazania modlitwy dramat liturgiczny wiersze religijno-dydaktyczne (Skarga umierającego) Miłość Dzieje Tristana i Izoldy Powieść o Róży Cykl arturiański listy Heloizy i Abelarda liryka miłosna (np. prowansalska) Śmierć motyw danse macabre: Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią Topos rycerza Pieśń o Rolandzie O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu historia Walcerza Udałego Pieśń o Cydzie Słowo o wyprawie Igora Obyczaje Słota O zachowaniu się przy