REFERATY / Tematy przekrojowe
Postęp techniczny kontra tradycja. Przedstaw ten problem na przykładzie wybranych utworów literackich. Komentarz Temat wyjątkowo aktualny – na co dzień przecież dostrzegamy, jak rozwój techniki zmienia świat i nas samych. W poleceniu chodzi jednak o coś więcej: o przeciwstawienie postępu techniki i tradycji (zwróć uwagę na słowo „kontra”!). Czy technika powoduje odrzucenie tradycji? Jeśli tak, to jakie są tego następstwa (negatywne i pozytywne)? A może tradycja mimo wszystko okazuje się silniejsza? Przykładów literackich do tej prezentacji warto
Mity i legendy jako tworzywo literatury fantasy. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. To bez wątpienia zagadnienie przede wszystkim dla miłośników tego gatunku literatury. Jeśli nie czytasz Sapkowskiego czy Tolkiena i nie marzysz o posiadaniu magicznego miecza – lepiej omijaj ten temat z daleka. Ci, którzy czytają fantasy, mogą zarzucić nauczycieli mnogością – nieznanych pedagogom – tytułów i postaci. Ważne, aby wskazać na ich pierwowzory w starych mitach i legendach świata. Inne możliwe sformułowania tematu Literatura
Filmowe adaptacje dzieł literackich jako przykład interpretacji tekstu pierwowzoru. Odwołaj się do wybranego przykładu i dokonaj jego oceny. Temat daje ogromne możliwości opracowania przede wszystkim z powodu ogromu materiału – bardzo wiele dzieł literackich sfilmowano, niektóre nawet kilkakrotnie. Po drugie temat nie narzuca konkretnego tytułu – można więc samodzielnie wybrać utwór, który się wyjątkowo lubi, o którym można dużo powiedzieć. Należy pamiętać, aby nie przesadzić z teorią – problemów adaptacji filmowej jest wiele – najlepiej pokazać
Twórcze poszukiwania nowych dróg oddziaływania – przedstaw najważniejsze założenia teatru awangardowego i innych ważnych zjawisk w teatrze XX wieku. Temat jest trudny – jego przygotowanie wymaga dużego wysiłku i sporej wiedzy. Skup się raczej na klasyce (Brecht, Beckett, Ionesco, Grotowski, Różewicz, Mrożek). Zaprezentowanie WSZYSTKICH nurtów dramatu awangardowego podczas niedługiej przecież wypowiedzi jest po prostu niemożliwe. Jeżeli jednak jesteś ambitny i zdecydujesz się zgłębić ten temat – przekonasz się, jak poszerzy to Twoje horyzonty. Inne
Trudny problem dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych – omów na wybranych przykładach. Temat nie należy do najtrudniejszych. Wątki sarmackie i postsarmackie obecne są w naszej literaturze od baroku właściwie w każdej epoce. Szlacheckie dziedzictwo jest tematem wielu tekstów – od Pana Tadeusza zaczynając, na Trans-Atlantyku kończąc. Inne możliwe sformułowania tematu: Rozliczenia z kulturą szlachecką w literaturze polskiej. Przedstaw problem na przykładach wybranych dzieł. Sarmatyzm – karta wstydliwa czy chwalebna w polskiej
Literackie portrety kobiet. Omów ich typy i funkcje na wybranych przykładach. Komentarz To bardzo rozległy temat; siłą rzeczy musisz skupić się tylko na wybranych zagadnieniach – tych, które uważasz za szczególnie interesujące lub które są Ci szczególnie bliskie. Nie warto chyba omawiać sposobów pisania o kobiecie w poszczególnych epokach literackich. To bardzo wyczerpująca strategia. Inne możliwe sformułowania tematu: Kobieta – matka, towarzyszka życia, emancypantka, patriotka… Jak ukazywana jest kobieta w dziełach
Topos miasta w literaturze i innych tekstach kultury. Analiza wybranych dzieł. Temat jest ogromny i stwarza wielkie możliwości wyboru, choćby dlatego, że znacząca część literatury XIX i XX wieku dotyczy miasta: tam żyją bohaterowie, z nim związana jest akcja. Na początku trzeba powiedzieć: miasto to miejsce i ludzie. Dlatego też powinna interesować Cię przestrzeń – ulice, place, zaułki, parki, domy, knajpy, restauracje, strychy, piwnice i podwórka – cała topografia miejskości, jej sens i symboliczność. Na tym tle pokaż
Fascynacja obrzędami ludowymi w literaturze polskiej. Omów to zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów. Temat nie jest zbyt trudny, a bardzo wdzięczny. Możesz oprzeć się na utworach poznanych w szkole – to dodatkowa zaleta. Przy okazji zaś lepiej poznasz naszą polską tradycję. Same zalety, nie znaczy to jednak, że możesz po prostu lać wodę, nie wkładając ani trochę pracy w przygotowanie prezentacji! Inne możliwe sformułowania tematu Różne postawy twórców wobec tradycji ludowej. Rola tradycji
Przedstaw motyw zbrodni doskonałej na podstawie tekstów kultury różnych epok. Czy możliwa jest zbrodnia doskonała? Literatura zdaje się temu przeczyć – trudno znaleźć takie przykłady. Sam termin wydaje się lekko zabarwiony oksymoronicznie – bo czyż zbrodnia, coś zwyrodniałego i makabryczno-okrutnego, może być doskonała? Ten przymiotnik kojarzy się nam przecież z czymś pozytywnym – urodą (doskonały owal twarzy, doskonały nos, doskonale dobrane dodatki), sztuką (doskonała gama barw, doskonały światłocień), wynikami w sporcie (doskonały czas, doskonała
Czy inne dziedziny sztuki (malarstwo, rzeźba, architektura) mogą mieć wpływ na literaturę? Odpowiedz, analizując wybrane utwory. Komentarz Ten temat, przy pobieżnym oglądzie, wydawać się może dosyć trudny. Jednakże, jeżeli bliżej się mu przyjrzysz, to okaże się, że w literaturze jest naprawdę bardzo wiele nawiązań do malarstwa, rzeźby i architektury. Twoje zadanie to: wybrać takie dzieła literackie, które opowiadają o sztuce, są refleksją na temat wybranych dzieł sztuki, czy też takie, które powstały pod wpływem
W jaki sposób kreowany jest świat w epice? Omów wybrane przykłady. Komentarz Zadanie zawarte w temacie pozornie nie wydaje się trudne. Wymaga od Ciebie jednak zapoznania się z fragmentami dzieł z dziedziny teorii literatury. Jeżeli nie przepadałeś za tzw. analizą wiersza, wybierz inny temat. Pracując nad tym zagadnieniem, prawdopodobnie poznasz kilka nowych, nieznanych dotąd terminów literackich, którymi będziesz musiał się sprawnie (i w porę) posłużyć. Osoba, która je wybierze, z miejsca sprawi na komisji wrażenie solidnej, kompetentnej, obdarzonej
Mity jako ważne tworzywo literatury.Ukaż i scharakteryzuj to zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów. To bardzo szeroki temat. Pisarze we wszystkich właściwie epokach literackich nawiązywali do dziedzictwa antyku. Znajomość mitologii to w końcu podstawa wykształcenia każdego człowieka. Twoja wypowiedź powinna dotyczyć wszelkich literackich zastosowań mitów – takich jak parafrazy, celowe odwołania, cytaty, wzorce bohaterów. Ważne abyś zaprezentował najbardziej reprezentatywne dla tego tematu dzieła literackie – to znaczy takie, w których mitologia antyczna odgrywa
Ironia w poezji – przedstaw efekty uzyskiwane przez poetów za pomocą ironii. Komentarz Przykłady zastosowania ironii można znaleźć w literaturze bez większego trudu – to zabieg chętnie stosowany przez pisarzy. Powyższy temat zawiera jednak kilka haczyków. Po pierwsze, odnosi się jedynie do poezji. Po drugie, istotą polecenia jest nie tyle wskazanie przykładów ironii, co określenie jej funkcji, pokazanie efektów, jakie uzyskują autorzy za jej pomocą. Przygotowywanie prezentacji wymaga więc analizy konkretnych utworów
Motyw wędrówki w literaturze. Przedstaw jego najciekawsze realizacje. Wypowiedź zilustruj odpowiednimi przykładami. Komentarz Twoim zadaniem jest przeanalizowanie jednego z najbardziej popularnych motywów literackich. Topos wędrówki pojawia się już w starożytności. Podróż kojarzą pisarze najczęściej z poznaniem, rozwojem jednostki, osiąganiem wyznaczonych celów lub po prostu z ucieczką od zgiełku świata. Inne możliwe sformułowania tematu Podróż jako ważny motyw literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. Wędrówką życie jest człowieka” (Edward Stachura). Skomentuj tę myśl odwołując się do
Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów. Komentarz Zadanie mówi o przemianach bohaterów literackich. Aby zrealizować je poprawnie, musisz zastanowić się przede wszystkim nad tym, dlaczego postacie literackie przechodzą metamorfozę. Przemiana bohatera jest bowiem ilustracją dynamicznej natury człowieka, jego zdolności do ciągłego ewoluowania. Znajdź więc lektury, w których metamorfoza bohatera – czyli po prostu zmiana jego postępowania lub ideologii – jest jednym z tematów przewodnich. Inne możliwe sformułowania tematu
Przedstaw najciekawsze realizacje motywu pojedynku w literaturze i sztuce. Strategie wstępu Możliwość 1. Określ znaczenie pojęcia pojedynku. Definicja pojedynku ze Słownika języka polskiego: Dawny sposób załatwiania zatargów honorowych przez walkę dwóch przeciwników na broń sieczną lub pistolety w obecności sekundantów. Walka dwóch konnych rycerzy, zwykle w turnieju. Spór między dwiema stronami mającymi przeciwne poglądy. Możliwość 2. Omów ogólne zasady pojedynków. Zasady pojedynkowania zaczęły się kształtować już w czasach starożytnych, kiedy to powstawał kodeks postępowania szlachetnie
Różne obrazy przyrody w literaturze – omów sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach. Komentarz Temat bardzo obszerny, ale chyba niezbyt trudny. Daje możliwość wyrażenia indywidualnego zdania. Wart polecenia miłośnikom malarstwa, architektury, przyszłym studentom architektury krajobrazu itp. Inne możliwe sformułowania tematu Współbrzmi, zachwyca, przeraża… Jaką rolę pełni pejzaż w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów. Przyroda bliska, zdumiewająca, tajemnicza? Rozważ, odwołując się do utworów literackich różnych epok. Strategie wstępu Temat prezentacji
Rozważ problem powinności rządzących wobec narodu na podstawie twórczości Jana Kochanowskiego, Ignacego Krasickiego, Juliana Ursyna Niemcewicza i Czesława Miłosza. Komentarz Temat niezbyt trudny, ale wymagający sporej wiedzy i rzetelności ze strony osoby wybierającej go. Dobry dla przyszłych politologów, studentów socjologii itp. Inne możliwe sformułowania tematu Powinności władców i rządzących państwami w świetle utworów Jana Kochanowskiego, Ignacego Krasickiego, Juliana Ursyna Niemcewicza i Czesława Miłosza. Władza – zaszczyt czy obowiązek? Odwołaj się do utworów Jana Kochanowskiego, Ignacego
Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Przedstaw na wybranych przykładach. Temat wymaga wnikliwości i całkiem sporej wiedzy. Dobrze będzie, jeśli wybiorą go ci, którzy sami sporo czytają i odczuwają wpływ literatury na swoje charaktery. Dzięki temu bedą mogli sformułować ciekawsze wnioski. Inne możliwe sformułowania tematu Wpływ lektur na postawy wybranych bohaterów literackich. Bohaterowie literaccy jako czytelnicy. Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej. Ramowy plan
Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw funkcje i sposoby kreowania portretów Polaków. Bardzo ciekawy temat, ale mało „szkolny”. Wymaga wiec sporo własnej inwencji, samodzielnych lektur, a najlepiej – i zacięcia satyrycznego. Coś dla przyszłych aktorów komediowych! Inne możliwe sformułowania tematu Polacy w krzywym zwierciadle – odwołaj sie do wybranych przykładów literackich. „Satyra prawdę mówi, względów się wyrzeka (…)”. (Ignacy Krasicki) – Czy portret Polaków nakreślony przez satyryków i karykaturzystów jest prawdziwy? Odwołaj się
