AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 54 Przeczytaj fragment wiersza Kazimierz Przerwy-Tetmajera i odpowiedz, z jakim rodzajem liryki mamy tu do czynienia? List Hanusi Kochany Jerzy mój! Pisę tu stela ten list do tobie, a pisęcy płacę. Świat mię calućki nic nie uwesela, kie w lesie pasę, hnet krowy potracę, bo syćko myślę, kielo nas ozdziela kraju i cy cię tyz jesce zobacę? Kiebyś
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 55 Co łączy poniższe cytaty? Do jakiego tematu pracy mógłbyś je wykorzystać? Nic co się stało pod sklepieniem niebios, Bez Twej woli się nie stało Jan Kasprowicz, Hymny Kiedy patrzę na Twoje niebiosa, dzieło palców Twoich, na księżyc i gwiazdy, któreś ustanowił: Cóż jest człowiek, że pamiętasz o nim, syn człowieczy, że go nawiedzasz? Księga Psalmów, Psalm 8
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 56 Wyobraź sobie temat: Walka z formą i schematem w literaturze. Na jaki utwór powołałbyś się w pierwszej kolejności? Spróbuj napisać kilka zdań uzasadniających. Odpowiedź: Podejmując temat walki z formą w literaturze, nie sposób obejść się bez twórczości Witolda Gombrowicza. Pisarz ten całe życie walczył ze schematami, protestował przeciw szablonom, które zniewalają człowieka. Jego twórczość przepełniona jest buntem
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 57 W poniższych zdaniach zostały popełnione błędy. Popraw je: W tym momencie wysuwa mi się pytanie, czy Andrzej rzeczywiście miał prawo tak postąpić. Odważność Julii zrobiła na mnie ogromne wrażenie. Odpowiedź: Poprawne rozwiązania: W tym momencie nasuwa mi się pytanie, czy Andrzej rzeczywiście miał prawo tak postąpić. Odwaga Julii zrobiła na mnie ogromne wrażenie. Komentarz: Poprawność językowa to
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 58 W podanych niżej zdaniach popełniono błędy językowe. Jakiej płaszczyzny języka dotyczą te błędy? Zaproponuj poprawne rozwiązania. Sukces był niewątpliwy i wszystkim, którzy maczali w tym palce, należą się słowa uznania. Chociaż wciąż miał duże kłopoty z chemią, spoczął na laurach i zupełnie przestał się uczyć. Odpowiedź: W obu zdaniach popełniono błędy frazeologiczne (związki frazeologiczne zostały zastosowane w
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 59 Wyobraź sobie, że musisz napisać wypracowanie o motywie podróży w literaturze polskiej. Jakie utwory (nie zapomnij o podaniu imienia i nazwiska autora) uwzględniłbyś w swojej pracy? Podaj trzy przykłady. Odpowiedź: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego Kordian Juliusza Słowackiego Sonety krymskie Adama Mickiewicza Komentarz: Umiejętność szybkiego kojarzenia, ale i ugruntowany zasób szkolnej wiedzy powinny wystarczyć, abyś poprawnie rozwiązał
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 60 Krótko (w kilku zdaniach) zinterpretuj wiersz Ewy Lipskiej: Przesłanie Tak pisać aby nędzarz myślał że pieniądze. A ci co umierają: że to urodziny. Odpowiedź: W tym krótkim utworze Lipska ustosunkowuje się do problemu funkcji, jaką powinien pełnić pisarz w społeczeństwie. W wierszu wyeksponowana została postać odbiorcy – to dla niego, a nie dla własnej przyjemności artysty (sobie
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 61 Napisz wstęp do wypracowania na temat motywu przemijania w literaturze staropolskiej. Odpowiedź: Motyw przemijania jest obecny w literaturze i sztuce od początku ich istnienia i ciągle nie traci na popularności. Bo chyba nigdy nie pogodzimy się z tym, że się starzejemy, że umieramy. W średniowieczu śmierć była obecna niemalże na każdym kroku: epidemie sprawiały, że wyludniały się
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 62 Ważnym elementem pracy pisemnej jest umiejętne rozpoczęcie nowego akapitu, wprowadzenie nowej myśli. Podaj przykłady takich zdań, które pozwalają na płynne przejście, gdy chcemy omówić kolejny utwór. Zastanów się nad wyrażeniami mniej szablonowymi niż: Przejdźmy do następnego utworu, którym jest… Odpowiedź: Przykładowe propozycje: Nie można w tej dyskusji pominąć utworu… Pragnę przytoczyć jeszcze jeden przykład. Niebagatelne wrażenie uczyniła
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 63 Najwięcej problemów przy pisaniu wypracowania stwarza najczęściej wstęp. Wymyśl kilka uniwersalnych konceptów na rozpoczęcie pracy. Odpowiedź: Przy większości tematów we wstępie można wykorzystać następujące pomysły: zacząć od cytatu nawiązującego do tematu; zacząć od wyjaśnienia swojego wyboru: dlaczego właśnie ten temat wybrałem? Można pokusić się o ocenę tematu; zacząć od konkretnego przykładu, może to być np. postawa jakiegoś
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 64 Zakończyć pracę jest chyba łatwiej niż zacząć. Zastanów się jednak, co zrobić, by uniknąć schematycznych sformułowań typu: reasumując, podsumowując, kończąc…, stwierdzam, że… Wymyśl kilka oryginalnych form zakończeń. Odpowiedź: Przykładowe zakończenia: Na zakończenie dodam jeszcze pewną uwagę… Pozwolę sobie zakończyć cytatem z twórczości… Paradoksalnie, zakończenie nie przynosi pewności, jest powrotem do początku, bo stawia kolejne pytania… Ostateczne moje
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 65 Popraw i uszlachetnij styl niezbyt udanego zdania: Pisarz pisze o życiu ludzi w czasie wojny. Podaj przynajmniej dwa przykłady. Odpowiedź: Twórca prezentuje losy ludzi, którym przyszło żyć w trudnym i tragicznym czasie wolny i okupacji. Autor wnika w realia egzystencji człowieka doświadczającego okrucieństw wojny. Komentarz: Styl jest bardzo ważnym elementem pracy i znacznie wpływa na jej ocenę.
Odnajdź w tekście ALUZJA LITERACKA Co to jest? Aluzja literacka to pojawiające się w utworze świadome, znaczące nawiązanie do innego dzieła literackiego. Oczywiście, takie nawiązanie trzeba umieć zauważyć i właściwie zinterpretować. Bez tego lektura tekstu, w którym mieliśmy do czynienia z aluzją, będzie niepełna… Autorzy bardzo liczą na współpracę czytelnika – starajmy się ich nie zawieść! Wzajemne oddziaływanie obu tekstów tworzy układ, w którym dokonuje się reinterpretacja tekstu źródłowego. Aluzja literacka
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 57 Henryk Sienkiewicz, Latarnik Był to człowiek już stary, lat siedemdziesiąt albo i więcej, ale czerstwy, wyprostowany, mający ruchy i postawę żołnierza. Włosy miał zupełnie białe, płeć spaloną, jak u Kreolów, ale sądząc z niebieskich oczu nie należał do ludzi Południa. Twarz jego była przygnębiona i smutna, ale uczciwa. Pytania: Z jakiego rodzaju opisem mamy tu do czynienia? W
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 56 Stanisław Lem, Opowieści o pilocie Pirxie Do startu rakiety zostało dziewięć godzin. (…) Pirx usiadł w fotelu, potem przeniósł się pod sufitówkę, usiłował czytać jakieś stare, potargane pisma, które leżały na stoliku, nareszcie nie mogąc usiedzieć, też wyszedł. Korytarz przechodził za zakrętem w rodzaj małego hallu, stało tam kilka foteli naprzeciw wbudowanego w ścianę telewizora. Szedł program dla
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 55 Julian Tuwim Do prostego człowieka Gdy znów do murów klajstrem świeżym przylepiać zaczną obwieszczenia, gdy “do ludności”, “do żołnierzy” na alarm czarny druk uderzy i byle drab, i byle szczeniak w odwieczne kłamstwo ich uwierzy, że trzeba iść i z armat walić, mordować, grabić, truć i palić; gdy zaczną na tysięczną modłę ojczyznę szarpać deklinacją i łudzić kolorowym
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 54 Edward Stachura Wędrówką jedną życie jest człowieka Wędrówką jedną życie jest człowieka; Idzie wciąż, Dalej wciąż, Dokąd? Skąd? Dokąd! Skąd! Jak zjawa senna życie jest człowieka; Zjawia się, Dotknąć chcesz, Lecz ucieka? Lecz ucieka! (…) Jak chmura zwiewna życie jest człowieka; Płynie wzwyż, Płynie w niż! Śmierć go czeka? Śmierć go czeka! To nic! To nic! To nic!
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 53 Jarosław Iwaszkiewicz, Stara cegielnia […] Antoni dał mu scyzoryk, Wacek wyskoczył z baraku i skrywając się w gąszcz łopianów na narożniku nagle odwalił kamienie. Począł naprzód nakłuwać dość suchą ziemię nożem, a potem grzebać łapami, pazurami, palcami, aby jak najprędzej rozkopać to miejsce. Nachylił się nad ziemią, przypłaszczył pod krzakami i pracował jak pies dobierający się do nory
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 52 Eugène Ionesco, Samotnik […] Jakub Dupont pozostał najdłużej. Trzynaście lat siedzieliśmy w jednym pokoju naprzeciw siebie i pracowaliśmy: wykazy, wykazy, wykazy. Póki nie znajdzie się następca, kwestia tygodnia lub dwóch, będzie musiał pracować w dwójnasób; ale czy szef nie upatrzył już sobie następcy? (…) Trzeba mi będzie odwiedzać go co jakiś czas. Na przykład czekać na niego przy
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 51 Czesław Miłosz Obłoki Obłoki, straszne moje obłoki, jak bije serce, jaki żal i smutek ziemi, chmury, obłoki białe i milczące, patrzę na was o świcie oczami łez pełnemi i wiem, że we mnie pycha, pożądanie i okrucieństwo, i ziarno pogardy dla snu martwego splatają posłanie, a kłamstwa mego najpiękniejsze farby zakryły prawdę. Wtedy spuszczam oczy i czuję wicher,