MATURA
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 34 Jakie znasz rodzaje przenośni (podaj przykłady)? Odpowiedź: Znamy wiele rodzajów przenośni: animizacja – ożywienie, przypisanie przedmiotom martwym lub abstraktom właściwości istot żywych (w olbrzymim mieście szczuta psami sunie nędza zaułkami) personifikacja – uosobienie, przenośnia ukazująca pojęcie abstrakcyjne, zjawisko itp. w postaci osoby hiperbola – zamierzona przesada, np. umieram z głodu oksymoron – czyli zestawienie sprzeczności, np. żywy
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 35 Przeczytaj następujące fragmenty: Chcąc być widzem dzikich bojów, Już u zwierzyńca podwojów Król zasiada. (Adam Mickiewicz, Rękawiczka) *** Na tęczę blasków, którą tak ogromnie Anieli Twoi w niebie rozpostarli, Nowi gdzieś ludzie w sto lat będą po mnie Patrzący, marli… (Juliusz Słowacki, Hymn o zachodzie słońca) Jak nazywa się użyta przez obydwu autorów figura stylistyczna i czym
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 36 Wymień kilka charakterystycznych cech literatury barokowej. Odpowiedź: Bogactwo, ozdobność, ekspresja, niepokój metafizyczny, sztuczność, koncept, niejasność, zagmatwanie, zawikłanie, utrudnianie odbioru, gra z czytelnikiem. Komentarz: Nowa matura zakłada pisanie wypracowania z podanego Wam tekstu. Ale to nie znaczy, że lektura samego tekstu wystarczy do napisania dobrej pracy. Autorzy tematów zakładają, że posiadacie określoną wiedzę teoretyczno- i historycznoliteracką, która umożliwi
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 37 Jak rozumiesz słowa poety z Romantyczności, jednego z najbardziej znanych utworów Adama Mickiewicza: Czucie i wiara silniej mówi do mnie Niż mędrca szkiełko i oko? Odpowiedź: Irracjonalne sposoby rozumienia i poznawania rzeczywistości mają dla poety większą wartość niż racjonalne, naukowe. Wersy te wyrażają romantyczne przekonanie o wyższości serca nad rozumem. Komentarz: Właściwie chodzi tylko o to, żeby
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 38 Wymień przynajmniej trzech polskich malarzy tworzących w epoce Młodej Polski. Odpowiedź: Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Leon Wyczółkowski, Władysław Ślewiński. Komentarz: Trudne? Nie… Przecież każdy maturzysta (i każda maturzystka) wie, że znajomość tylko historii literatury nie wystarczy. Musicie posiadać podstawowe informacje o historii sztuki, filozofii, religii. Niejednokrotnie pomogą one zinterpretować utwór, naprowadzić na jakieś dodatkowe sensy.
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 39 Wyjaśnij znaczenie następujących łacińskich maksym: Cogito ergo sum Carpe diem Gloria victis Per aspera ad astra Homo homini lupus est Odpowiedź: Cogito ergo sum – Myślę, więc jestem Carpe diem – Chwytaj dzień Gloria victis – Chwała zwyciężonym Per aspera ad astra – Przez ciernie (trudy, cierpienia) do gwiazd Homo homini lupus est – Człowiek człowiekowi wilkiem
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 40 Podaj po dwa synonimy słów: gracja, integracja, bagatela, brawura. Odpowiedź: gracja – wdzięk, wytworność integracja– zespolenie, scalenie bagatela – drobnostka, błahostka brawura – męstwo, ryzykanctwo Komentarz: Bogactwo języka to olbrzymi atut każdej pracy pisemnej i ustnej wypowiedzi. Dlatego takie ćwiczenia trzeba robić aż do znudzenia. I nie myślcie, że jeśli rozwiązywaliście już podobne zadania w poprzednich odcinkach
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 41 Jakie informacje powinien zawierać wstęp do pracy: Piętno Fatum w kreacjach postaci z “Antygony” Sofoklesa? Odpowiedź Wstęp powinien zawierać: informację o tym, czym jest fatum, czym było Fatum w przekonaniu starożytnych, synonimy tego pojęcia (np. los), informację o roli, jaką spełniało Fatum w tragedii antycznej. Komentarz: Warto przyjrzeć się tematom kilku wypracowań i zadać sobie pytanie, co
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 42 Andrzej Morsztyn Nowe słońce Gdym blisko ciebie, o mój niepokoju, Pałam i ciało w zbytnim tleje znoju. Jak się oddalisz, marznę i z ochłody Zmarzły krwie w żyłach wścinają się lody. Mogą cię tedy nazwać słońcem za to, Że mi przynosisz i zimę i lato. Jakim środkiem stylistycznym (i w jakim celu) posłużył się autor? Odpowiedź: Autor
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 43 Jak zastąpiłbyś zwrot “kompozycja utworu”? Odpowiedź: O “kompozycji utworu” można mówić inaczej: struktura dzieła literackiego, budowa utworu, konstrukcja powieści, układ elementów dzieła, architektura dzieła. Komentarz: Niezamierzone, wielokrotne powtarzanie tego samego sformułowania obniży wartość stylistyczną każdej pracy. Dlatego ćwicz i wymyślaj słowa i zwroty synonimiczne. Zobacz: Zadanie 44 – SZKOŁA PISANIA
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 44 Jakie utwory wykorzystałbyś, omawiając temat absurdu w literaturze? Odpowiedź: Alfred Jarry, Ubu król Stanisław Witkiewicz, Szewcy Witold Gombrowicz, Ferdydurke Samuel Beckett, Czekając na Godota Sławomir Mrożek, Tango Tadeusz Różewicz, Kartoteka Komentarz: Pojęcie absurdu pojawia się w tematach prac z reguły w odniesieniu do literatury współczesnej. Posłużenie się absurdem to popularny chwyt artystyczny stosowany zarówno w prozie, jak
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 45 Jak zacząłbyś swoje rozważania na temat: Człowiek wobec rzeczywistości, w której przyszło mu żyć? Odpowiedź: Rzeczywistość, która nas otacza bywa złowroga, niezbadana, innym razem przyjazna. Czy to rzeczywistość kształtuje człowieka, czy jest może odwrotnie? Zarówno istota aktywna i formująca swój świat, jak i słabeusz biernie poddający się naciskom otoczenia, są niezaprzeczalnie uwikłani w reguły swojej rzeczywistości. Jest
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 46 Wymień dwa związki frazeologiczne ze słowem “ręka”. Napisz po jednym zdaniu z użyciem każdego z wymienionych przez Ciebie związków. Odpowiedź: z ręką na sercu Z ręką na sercu mówię ci, że Agnieszka nie brała udziału w tej kradzieży. siedzieć z założonymi rękami Przestań siedzieć z założonymi rękami i weź się do pracy! Komentarz: To bardzo proste zadanie.
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 47 Z którą epoką literacką kojarzy ci się termin “symbolizm”? Spróbuj krótko wyjaśnić to pojęcie, podaj też jakiś przykład literackiego symbolu. Odpowiedź: Symbolizm to kierunek najbardziej charakterystyczny dla epoki Młodej Polski. Symbolizm zrywa z opisywaniem świata, odrzuca model literatury tendencyjnej i opisowej. Symboliści chcą wyrażać to, co niewyrażalne. Pragną wyrażać nastroje i myśli za pomocą symboli ukrywających wieloznaczne
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 48 Jak rozumiesz określenie “dulszczyzna”? W jaki sposób to słowo trafiło do języka polskiego? Odpowiedź: Wyraz “dulszczyzna” pochodzi od nazwiska tytułowej bohaterki dramatu Gabrieli Zapolskiej Moralność pani Dulskiej. “Dulszczyzna” to określenie specyficznego, właściwego drobnomieszczaństwu sposobu bycia, charakteryzującego się obłudą moralną, pretensjonalnością i pozerstwem. Komentarz: Pytanie po części sprawdza Twoją wiedzę z zakresu historii literatury (i to jest ta
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 49 Jakie uczucie wyraża podmiot zacytowanego niżej fragmentu wiersza Bolesława Leśmiana z cyklu W malinowym chruśniaku: Kto całował twe piersi, jak ja, po kryjomu? Czy jest wśród twoich pieszczot choć jedna pieszczota, Której, prócz mnie, nie dałaś nigdy i nikomu? Odpowiedź: zazdrość Komentarz: Nie każdy erotyk opowiada tylko o miłości… Gama uczuć, których doświadczają kochankowie jest bardzo skomplikowana
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 50 Jak został ukazany Bóg w poniższym wierszu Bolesława Leśmiana? Odpowiedz w kilku zdaniach. Eliasz (fragment) (…) a Bóg rzekł te słowa: “Chcę ci wyznać to, czego nie wyznam nikomu. Świat mój mija się ze mną! Źle mi w moim domu! Mogłem nieraz przymusić nicość jeszcze młodą Do uśmiechu w mrok inny! Mrok nie był przeszkodą… Gdybym dał
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 51 Jak zastąpiłbyś sformułowanie “cechą charakterystyczną utworu jest…”? Odpowiedź: Można napisać na przykład: Walorem dzieła jest… Utwór wyróżnia się… Zaletą (wartością) niezaprzeczalną dzieła jest… Ujemną stronę utworu znajduję w… Komentarz: Ten zwrot często pojawia się w Waszych pracach. Warto zastanowić się i spróbować zastąpić także inne popularne i często nadużywane sformułowania. Takie ćwiczenia naprawdę dużo dają. Zobacz: Zadanie
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 52 Ułóż zdania ze słowami: a) sugestywny b) uzurpować c) profetyzm Odpowiedź: a) Jest to ogromnie sugestywny obraz. b) Główny bohater uzurpował sobie prawo do decydowania o ludzkim życiu i śmierci. c) Dziady Mickiewicza są utworem o charakterze profetycznym. Komentarz: Pamiętaj o zasadzie, by nie używać słów, których znaczenia nie jesteś pewien. Dla przypomnienia: sugestywny – przekonujący, trafiający
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 53 W jaki sposób wyzyskana została wieloznaczność słowa róża w wierszu Tadeusz Różewicza. Jakim zabiegiem stylistycznym posłużył się poeta? Róża Róża to kwiat albo imię umarłej dziewczyny Różę w ciepłej dłoni można złożyć albo w czarnej ziemi Czerwonowłosa róża krzyczy złotowłosa odeszła w milczeniu Krew uciekła z bladego płatka kształt opuścił suknię dziewczyny Ogrodnik troskliwie krzew pielęgnuje ocalony
