Miłość flirtująca i miłość metafizyczna – zaprezentuj dwa oblicza miłości w literaturze barokowej.
Miłość flirtującą znajdziemy bez cienia wątpliwości w poezji Jana Andrzeja Morsztyna. Tego przedstawiciela dworskiego nurtu w literaturze nazywa się nawet poetą miłości. W zbiorkach jego wierszy (Kanikuła albo psia gwiazda i Lutnia) głównym tematem jest miłość. Wprawdzie porównywana jest do ciężkiego stanu ducha i ciała, a zakochany nawet do… trupa, ale tak naprawdę miłość w poezji Morsztyna to coś lekkiego, flirt, zabawa, gra w ciuciubabkę. Skargi i żale zakochanego, bicie serca, bladość na twarzy to tylko kilka elementów nadających grze wyrazistości, kolorytu, czasem pikanterii. Bo Morsztyn nie ucieka przed tematami erotycznymi.
Jakie utwory Morsztyna wymienić?
- Do trupa – czyli podobieństwa i różnice między nieboszczykiem a zakochanym. Miłość w nieco makabrycznym wydaniu, z szokującą pointą: lepiej być trupem niż zakochanym.
- Niestatek – czyli wiersz o niestateczności wszystkich kobiet. Wnioski mało optymistyczne – prędzej przemówi niemowa, niż będzie stateczna któraś białogłowa.
- Niestatek – jeszcze jeden wiersz o tym samym tytule. Ku przestrodze dla pań – przepiękną jest kobieta zgodna i spokojna, ale obraz kobiety furiatki zmienia się radykalnie: staje się ona trędowatym potworem z pajęczyną zamiast włosów.
A nurt metafizyczny?
Może reprezentować go Mikołaj Sęp-Szarzyński, ale uwaga: niektórzy badacze kwalifikują go jako twórcę jeszcze renesansowego. Może więc bezpieczniej w swojej wypowiedzi oprzeć się na poezji Daniela Naborowskiego. U niego miłość stanowi trwałą wartość, bo jest silniejsza niż upływ czasu (wiersz Do Anny).
Gdybyś zdecydował się na Mikołaja Sępa Szarzyńskiego…
Przytocz cytat: I nie miłować ciężko i miłować nędzna pociecha. Chyba że kocha się Boga – to jedyna miłość przynosząca radość, a nie cierpienie i smutek.
Kto jeszcze w baroku pisał o miłości?
Jan Sobieski w listach do ukochanej Marysieńki (Marii Kazimiery).
Gdybyś chciał wzbogacić swą wypowiedź…
Powiedz, że poezją metafizyczną nazwano twórczość poetów angielskich z przełomu XVI i XVII wieku. Pisali głównie o sprawach wiary, ale wątki chrześcijańskie mieszały się u nich z wątkami miłosnymi, a nawet erotycznymi.
Zobacz:
Prześledź dzieje tematu miłości w literaturze baroku i epok wcześniejszych
Różne sposoby pisania o miłości w utworach poetów barokowych
Przeprowadź analizę wiersza Jana Andrzeja Morsztyna pt. Niestatek