Strona Główna
Być czy mieć? Odwieczny dylemat człowieka, nie tylko w literaturze (esej). Być czy mieć? Co to znaczy? Czy to walka ducha z ciałem? Jestem tylko człowiekiem, małą istotą przepełnioną egoizmem, chciwością i żądzą władzy. Nie, jestem wielka, przepełniona duchem wiary, nadziei i miłości – trzech cnót, które towarzyszą mojemu życiu. Pamiętam jak przed laty, na lekcję języka polskiego przyszedł do nas gość. Był to młody mężczyzna, student, który przez kilka
Dzieła sztuki nie wystarczy zobaczyć, przeczytać, trzeba do niego powracać, studiować, konfrontować z własnym życiem. Maria Dąbrowska Wstęp: I – zaczynamy od własnej definicji dzieła sztuki, bardzo luźno parafrazujemy temat. Np. tak. Dzieło sztuki. Cóż to jest takiego? Skoro ten sam obraz (książkę, film) jedni nazywają kiczem, inni arcydziełem. Może to właśnie wrażenie, jakie wywiera na nas obraz czy książka decyduje o ich wartości. Fakt, że chcemy powracać do dzieła
„Do Europy – tak – ale tylko z naszymi zmarłymi” – rozważ sąd Marii Janion, przywołując te teksty, które stanowiąc dziedzictwo przeszłości, kształtują poczucie narodowej tożsamości następnych pokoleń Polaków. Cytat, do którego mamy się odnieść, sformułowany jest dość ostro i jednoznacznie. Natomiast sam temat – niekoniecznie. Może budzić wiele pytań i wątpliwości, ale też daje szerokie pole do popisu, okazję do rozmaitych rozważań i interpretacji. Co właściwie jest w temacie? Jakie słowa-klucze? Na pewno dwa
„Ojcowie – Termopile, Synowie – za ile?” (Stanisław Jerzy Lec). Zaprezentuj dialog swojego pokolenia z bohaterskim dziedzictwem w literaturze. Zawarty w temacie aforyzm, odwołujący się do powszechnie znanego symbolu Termopil, kładzie akcent dość jednoznacznie i, trzeba to powiedzieć, jednostronnie. Termopile, do których odwoływali się licznie poeci – między innymi Słowacki w wierszu Grób Agamemnona – są bowiem synonimem absolutnego poświęcenia się dla ojczyzny. W tym nieistniejącym już obecnie wąwozie w roku 480 przed naszą erą trzystu
Literacki obraz dążeń i marzeń Polaków o wolności. Przedstaw temat, sięgając do konkretnych przykładów. Temat na romantyzmie się nie kończy, ale z pewnością w tej epoce się zaczyna. Utrata niepodległości czyni ten właśnie temat jednym z podstawowych w wieku XIX. Największe dzieła: Dziady, Pan Tadeusz, Kordian ujmują go – i to w różny sposób. Marzenia o powrocie świetności ojczyzny, dążenia – i przez uczestnictwo w kompanii napoleońskiej, i poprzez bunt, konspirację, spisek, zamach, wreszcie wszelkie odmiany mesjanizmu narodowego – wszystko to będą
1. Jaka jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecze z końca wieku? Odpowiedzi współczesnych pisarzy polskich na pytanie sformułowane przez Tetmajera. Niepokoje i sposoby ich przezwyciężania przez twórców końca wieku XIX (a ludzi końca wieku XX). To dość popularny cytat, a zyskuje na ważności tym więcej, im bardziej sami zbliżamy się do końca stulecia, a nawet tysiąclecia. Nic dziwnego, że myśl o pokrewieństwie duchowym sama się narzuca, zwłaszcza wobec dylematów moralnych, poszukiwania walki ze złem.
Etos romantyka i etos pozytywisty z perspektywy współczesnego odbiorcy. Poglądy na zadania literatury i rolę artysty w dwu wybranych epokach (np. romantyzm, pozytywizm). Mity polskiego romantyzmu – ich kontynuacja, akceptacja i polemika z nimi w utworach E. Orzeszkowej, B. Prusa, S. Żeromskiego i S. Wyspiańskiego. „Każda epoka tęskni za jakimś piękniejszym światem” Johan Huizinga Refleksje młodego czytelnika nad utworami literatury romantycznej i pozytywistycznej. Indywidualizm romantyczny czy utylitaryzm pozytywistyczny, która z tych postaw ukazana w literaturze jest ci bliższa i dlaczego?
Literatura doby przedrozbiorowej – odległe utwory czy źródło aktualnych myśli o człowieku, społeczeństwie i ojczyźnie? Uzasadnij swoje poglądy na podstawie wybranych utworów literackich. Jest to temat obszerny i wielokierunkowy. Po pierwsze stawia problem do rozważenia: utwory owe (staropolskie) przebrzmiały czy nie? Po drugie ustala trzy potężne linie tematyczne: człowiek (filozofia) – społeczeństwo – ojczyzna. Właściwie można opisać każdy utwór, jaki pamiętamy ze staropolskiej, do którejś z tych rubryk musi pasować! Jest to też temat,
Wypracowanie z literatury staropolskiej (średniowiecze, renesans, barok, oświecenie) Na co zwrócić uwagę? Nie ma chyba ludzkiego problemu, o którym nie można byłoby przeczytać w literaturze staropolskiej, a jednocześnie poglądy wyrażane w tych czterech kolejnych epokach bywają całkowicie odmienne. To dobry punkt wyjścia do wszelkich syntez, pokazywania różnych spojrzeń na jakąś kwestię. Poniżej znajdziecie najczęściej pojawiające się zagadnienia z literatury staropolskiej i przykłady tematów: 1. Bóg, świat, człowiek i jego egzystencja Relacja człowiek – Bóg w literaturze staropolskiej. „Gdzieśkolwiek
Uzasadnij tezę, że literatura różnych epok uczy odróżniać dobro od zła i piękno od brzydoty. W starych, antycznych megaronach słychać było dźwięki delikatnej formingi. Już niedługo straż północna zamieni się na wypatrującą słońca i na niebie ukaże się rydwan Heliosa zaprzężony w cztery ogniste rumaki. Bogini Astrea dźwiga na swych ramionach brzemię sprawiedliwości. Czy nie zachwieje się pod nim, kiedy niknące za horyzontem promienie słońca dotkną swym światłem starej, pomarszczonej twarzy Sokratesa? „Nie
Wchodzisz w dorosłe życie. W jakim stopniu literatura nauczyła Cię dojrzale rozważać swoje miejsce w świecie? Powołaj się na przykłady z różnych epok. „Wchodzisz w dorosłe życie” – jak często słyszymy takie słowa. Osiemnaste urodziny, studniówka są zarazem wyrazem pożegnania z bezpowrotnie mijającym okresem beztroski, jak i preludium do różnie pojmowanej dorosłości. Czym jest dorosłość? Z jednej strony jest ona swoistą formą przepustki do innego wymiaru, który nazwałabym „dozwolonym od lat osiemnastu”. Ta forma dorosłości jest najłatwiejszą do
Rzeczywistość w krzywym zwierciadle. Jak twórcy różnych epok odkształcali rzeczywistość, w jakim celu i z jakim skutkiem? Podstawowym prawem artysty jest prawo do kreacji, do tworzenia świata fikcji. Autor pisze o wydarzeniach, które powstały wyłącznie w jego umyśle. Istnieją również dzieła opisujące fakty, ale są one dokumentami, choć często niepozbawionymi walorów literackich. Już w starożytności Arystoteles stworzył teorię mimesis, zgodnie z którą artyści powinni naśladować rzeczywistość, przedstawiać ją w sposób prawdopodobny. Świat przedstawiony w dziele literackim miał być taki, jak świat otaczający
Przed pracą klasową ze średniowiecza warto przemyśleć następujące tematy: 1. Obrazy społeczeństwa średniowiecznego w świetle literatury epoki. 2. Władza, miłość i śmierć w literaturze średniowiecza. 3. Średniowieczni bohaterowie i ich postawy życiowe. Jak oceniasz je z punktu widzenia człowieka współczesnego? 4. Uniwersalne problemy egzystencjalne trapiły ludzkość już w wiekach średnich… udowodnij w oparciu o literaturę epoki. 5. Średniowieczna wizja Boga, świata i człowieka. 6. Wzór świętego. W oparciu o przemyślenia nad biografią św. Aleksego, św. Franciszka i nad postulatami św. Augustyna (lub
Dlaczego wieża Babel uważana jest za symbol ludzkiej pychy? Historię wieży Babel poznajemy w biblijnej Księdze Rodzaju. Oto ludzie pewnego dnia postanawiają zbudować wieżę sięgającą nieba. Jedna z interpretacji tej biblijnej opowieści mówi o tym, że wieża nie miała być wzniesiona na chwałę Boga, lecz na chwałę człowieka. Miała stanowić o potędze ludzi, o mocy człowieka niemal równej sile Boga. Za to Bóg ukarał ludzi pomieszaniem języków. Wspólna mowa jednoczyła ich bowiem i pomagała wznosić budowlę. Dzięki
Sporządź listę powinności i wartości, o których wspomina Rej we fragmencie Żywota człowieka poczciwego. Powinności, których powinien trzymać się „człowiek poczciwy” można podzielić na kilka grup: obowiązki wobec Boga n trzeba żyć pobożnie i skromnie, n trzeba się uczyć na chwałę Bogu; obowiązki wobec ojczyzny n człowiek musi być zawsze gotowy do walki dla ojczyzny, powinien mieć przygotowaną zbroję, posiadać konia, wiernego, przyzwoitego, uczciwego giermka; obowiązki wobec siebie należy zawsze postępować
Kim są bohaterowie bajek Ignacego Krasickiego? Na jakiej zasadzie są dobierani w pary? Omów kompozycję bajek. Bohaterami bajek Krasickiego są ludzie – dziecię i ojciec, mądry i głupi – lub zwierzęta: słowik i szczygieł, szkapa i rumak. Nietrudno jednak zauważyć, że nawet pod postaciami zwierząt ukrywają się ludzie. W bajkach nie mówi się jednak o indywidualnych cechach i czynach ludzi. Przedstawiane zwierzęta to uosobienia pewnych typów ludzi, ich cech charakterów. Z bajek pochodzą nasze konwencjonalne wyobrażenia o zwierzętach – na
Ze sceny wizyty Kirkora w domu Wdowy wypisz słowa i wyrażenia związane z wyobrażeniem piekła oraz te, które odnoszą się do Boga i nieba. Zinterpretuj je. Scena jak z baśni. Niespodziewanie w ubogiej chatce pojawia się bogaty Kirkor, który ma zamiar ożenić się z jedną z córek Wdowy. Nie wie, którą wybrać. Pod wpływem czarów (o czym nie wie) podobają mu się obydwie dziewczyny. Chciałby jakiejś wskazówki z niebios, która ułatwiłaby mu wybór. Najlepiej gwiazdy podobnej do betlejemskiej: „O!
Spróbuj rozpoznać treść pojęcia tragizm, analizując sytuację Antygony. Jak można określić tę sytuację? Jakie możliwości działania (wyjścia z owej sytuacji) ma główna bohaterka? Co stoi na przeszkodzie jej poczynaniom? Jaki jest finał zapoczątkowanego przez główną bohaterkę rozwoju zdarzeń? Antygona znalazła się w sytuacji bez wyjścia. Jako kochająca siostra czuje się zobowiązana pochować brata. Tego wymaga od niej również tradycja i religia – według wierzeń religijnych starożytnych Greków dusza Polinejkesa nie zazna spokoju, jeśli
Wyjaśnij znaczenie symboli występujących w utworze Antoine’a Saint-Exupéry’ego pt. Mały Książę. Baobaby – symbol zła tkwiącego w człowieku, z którym należy walczyć. Róża – symbol miłości i piękna. Ale róża ma także kolce, którymi może zranić. Lis – symbol mądrości, życiowego doświadczenia i prawdziwej przyjaźni. Pustynia – symbol pustki, milczenia, zagubienia celu i samotności, ale także miejsce rozmyślań, objawienia i zdobywania prawdy. Woda – symbol oczyszczenia, życia, siły. Studnia na pustyni – cel, do którego dąży
Jaką funkcję pełnią didaskalia w scence Teatrzyku „Zielona Gęś” Biurokrata na wakacjach? Didaskalia to informacje, wskazówki, objaśnienia autora dramatu, które dotyczą sposobu wystawiania utworu na scenie. Pojawiają się nawet w tak krótkich scenkach dramatycznych jak scenki Teatrzyku „Zielona Gęś”. W scence Biurokrata na wakacjach pełnią funkcję informacyjną: wskazują na miejsce zdarzeń (pośrodku jeziora, na brzegu jeziora), opisują zachowania bohaterów (jeden tonie, a drugi gapi się w niebo). Głównym celem utworu jest
