Strona Główna
W wyniku pogromu Prus przez napoleońskie wojska pod Jeną w 1806 r., powstała nowa sytuacja polityczna, w sumie niosąca nadzieje Polakom. Napoleon był przekonany, że kolejna kampania będzie toczyć się na polskiej ziemi i postawa Polaków w obliczu tych wydarzeń będzie miała swoją wagę. Z jego inspiracji gen. Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki wydali odezwę wzywającą rodaków do powstania (listopad 1806 r.), wspartego przez wkraczających Francuzów. Na wyzwolonych obszarach powstawała
Kolonie angielskie w Ameryce Północnej W latach 1619-1732 w Ameryce Północnej na wybrzeżu Atlantyku powstało trzynaście kolonii angielskich. Każda kólonia miała odrębny ustrój i odrębną formę rządów. Obowiązywały prawa angielskie. Administracją kierowali gubernatorzy powoływani przez króla lub kolonistów. Zgromadzenia ustawodawcze (tam gdzie istniały) miały tylko charakter doradczy. Anglia traktowała kolonie jako bazę surowcową i rynek zbytu dla własnego przemysłu. Akt nawigacyjny z 1651 r. zabraniał przywiezienia do kolonii i wywożenia
Rosja Za czasów panowania Piotra I (1682-1725) Rosja stała się potęgą europejską. Na skutek zwycięstwa nad Szwecją w wojnie północnej (1700-1721) i rozgromieniu jej wojsk pod Połtawą (1709), Rosja na mocy traktatu pokojowego w Nystad (1721) zdobyła szwedzkie Inflanty, Estonię i Karelię. Piotr I przeprowadził liczne reformy, mające na celu „europeizację” kraju – wojskową, administracyjną (podział na gubernię). Stolicę przeniesiono z Moskwy do nowo wybudowanego Petersburga. W 1721 r. Piotr
W drugiej połowie XVIII w. rozpowszechnił się w państwach niemieckich, Skandynawii, Hiszpanii i Rosji system rządów zwany absolutyzmem oświeceniowym. Był on inspirowany przez ideologię oświecenia. W imię racji stanu, jedności i siły państwa władcy wzmacniali centralizm w zarządzaniu państwem, dbali o rozwój gospodarczy, ograniczali przywileje szlachty, zwalczali uprawnienia Kościoła (laicyzacja). Następowało jednocześnie zaostrzenie kontroli policyjnej i wszechwładne panowanie zależnej od monarchy biurokracji. Powstał typ państwa policyjnego. W tym okresie powstało
Za panowania Ludwika XVI (1774-1792) nastąpił we Francji kryzys gospodarczy i polityczny. Licząc na to, iż uzyska potrzebne uchwały podatkowe, król zwołał Stany Generalne (po raz pierwszy od 1614 r.). 5 maja 1789 r. uroczyście otworzono Stany Generalne, a miesiąc później przedstawiciele stanu trzeciego ogłosili się przedstawicielstwem całego narodu – Zgromadzeniem Narodowym. 4 lipca król wyraził zgodę na wspólne obrady deputowanych wszystkich stanów, a Zgromadzenie Narodowe przekształciło się w Narodowe
Liczne wojny prowadzone przez Rzeczypospolitą w XVII w, doprowadziły do dotkliwych strat terytorialnych i obniżenia międzynarodowego znaczenia Polski. Spowodowały również katastrofalne zmniejszenie ludności, zacofanie i obniżenie życia kulturalnego. W kraju nastąpiły procesy decentralizacji państwa i wzrost rozprężenia życia politycznego. Panowanie Sasów (1697-1763) Te wszystkie negatywne skutki uwydatniły się zwłaszcza za panowania Augusta II Wettina (1697-1733), elektora saskiego. Dbając o własny interes dynastyczny wciągnął on Polskę do wojny północnej (1700-1721). Rzeczypospolitą
We Francji w ciągu XVII w. dokonano odbudowy absolutyzmu monarszego. Miało to miejsce za rządów Ludwika XIII (1610-1643) i jego pierwszego ministra — kardynała Armanda Richelieu. Przeprowadzono centralizację państwa. Zreorganizowano aparat urzędniczy. Rząd składał się z sekretarzy (ministrów), kierowników resortów – odpowiedzialnych przed królem i jego pierwszym ministrem. Rada państwa straciła swe znaczenie na rzecz rady królewskiej. Zarząd prowincji poddano kontroli urzędników zwanych intendentami. Zlikwidowano przywileje polityczne hugenotów. Wprowadzono ucisk
Na początku XVII w. Rzesza Niemiecka była podzielona na dwa zwalczające się obozy protestancką Unię Ewangelicką i Ligę Katolicką popierającą centralistyczną politykę Habsburgów. Ligę Katolicką wspierała Hiszpania, Unię zaś Szwecja, Francja i Dania. W 1618 r. w Czechach wybuchło powstanie antyhabsburskie. Dało to początek wojnie trzydziestoletniej (1618-1648), która przekształciła się szybko w wojnę ogólnoniemiecką, następnie w europejską. W 1620 r. Czesi ponieśli druzgocącą klęskę pod Białą Górą. Dało to początek
Za panowania władców z dynastii Stuartów – Jakuba I (1603-1625) i Karola I (1625-1649) doszło do konfliktu między monarchią, dążącą do absolutyzmu a parlamentem, który chciał współdecydować o losach Anglii. W 1640 r. zwołano parlament zwany Długim (1640-1653). Podczas jego obrad uchwalono w 1641 r. tzw. Wielką Remonstrację, zawierającą program burżuazji angielskiej, potępiający nadużycia popełnione przez króla, żądającą jednocześnie ścisłej kontroli nad finansami i ograniczenia uprawnień biskupów. Doprowadziło to do
Postęp w gospodarce rolnej Od XII w. miał na ziemiach polskich miejsce postęp w dziedzinie rolnictwa. Wprowadzono trójpolówkę, lepsze narzędzia, zwiększono wydajność ziemi. Starano się rozszerzać uprawy przez zagospodarowanie pustek. Osiągano to na drodze osadnictwa, zarówno na prawie polskim jak i niemieckim. Immunitet Dobra kościelne i możnowładcze otrzymywały w okresie rozdrobnienia feudalnego immunitet – czyli przywilej, w którym monarcha zrzekał się wszystkich lub niektórych ciężarów swego prawa (immunitet ekonomiczny), lub
Zapamiętaj o średniowieczu! Średniowieczem nazywany jest bardzo długi okres w dziejach Europy. To ponad 1000 lat. Od upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie (476 r.) do końca XV w. (często za datę kończącą tę epokę podaje się odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492 r.). Czym charakteryzowała się epoka średniowiecza? Głęboką wiarą w Boga. To Jego chcieli poznać wielcy filozofowie tacy jak św. Tomasz z Akwinu. Powszechnie wierzono w cuda, pielgrzymowano nawet do bardzo odległych, sławnych sanktuariów. Starano sobie
Statut Bolesława Krzywoustego Bolesław Krzywousty w swym testamencie (1138 r.) podzielił Polskę pomiędzy synów na pięć dzielnic. najstarszy syn – Władysław, otrzymał Śląsk, Bolesław Kędzierzawy – Mazowsze, Mieszko Stary – Wielkopolskę, Henryk – ziemię sandomierską. Piąta dzielnica (ziemia krakowska, sieradzka i łęczycka) była dzielnicą senioralną. Władza w niej nie była dziedziczna, lecz przechodziła każdorazowo na najstarszego w rodzinie Piastów (stąd senior). Senior był zwierzchnim księciem (princeps), reprezentującym ideę jedności państwa.
Postęp w gospodarce rolnej Od XII w. miał na ziemiach polskich miejsce postęp w dziedzinie rolnictwa. Wprowadzono trójpolówkę, lepsze narzędzia, zwiększono wydajność ziemi. Starano się rozszerzać uprawy przez zagospodarowanie pustek. Osiągano to na drodze osadnictwa, zarówno na prawie polskim jak i niemieckim. Osadnictwo na prawie polskim Osadnicy, zwani gośćmi (hospites) otrzymywali od pana ziemi pożyczkę w inwentarzu i nasionach oraz zwolnienie na pewien czas od świadczeń, z wyjątkiem danin dla
Organizacja państwa Władzę sprawowali dziedziczni władcy (książęta bądź królowie) przy pomocy urzędników centralnych (palatyn, kanclerz, skarbnik) i lokalnych (namiestnicy, kasztelanowie, dowódcy drużyn). Władca oraz urzędnicy sprawowali sądy nad ogółem ludności, przy czym monarcha był rzecznikiem prawa i najwyższym sędzią. Prawo w przeważającej mierze opierało się na zwyczajach. Podstawą utrzymania państwa były: daniny i posługi ludności, wpływy z ceł i regalia. Podstawę siły zbrojnej stanowiła drużyna książęca, w mniejszym stopniu osadzane
Jakie były skutki wewnętrzne ekspansji Bolesława Chrobrego? W wyniku wojen Chrobrego znacznie wzrosło terytorium państwa piastowskiego. Nie nadążała za nim rozbudowa aparatu administracyjnego. Zdobyte ziemie ciążyły do innych ośrodków państwowych (Morawy), lub pragnęły samodzielności (Pomorze). Żywe wciąż jeszcze były tradycje plemienne (Mazowsze). Chrześcijaństwo konsolidujące państwo nie zakorzeniło się jeszcze głęboko. Długotrwałe wojny nadwyrężyły gospodarczo kraj. Panowanie Mieszka II (1025-1034) Swym następcą Bolesław Chrobry mianował Mieszka II, pomijając najstarszego syna Bezpryma.
Bolesław I Chrobry (992-1025) był jedynym synem Mieszka I i Dobrawy. Po śmierci ojca wygnał z kraju macochę Odę z przyrodnim rodzeństwem (byli oni pretendentami do tronu) i przywrócił jedność kraju. Po śmierci ojca wygnał z kraju macochę Odę z przyrodnim rodzeństwem (byli oni pretendentami do tronu) i przywrócił jedność kraju. W 997 r. zorganizował pokojową misję chrystianizacyjną do Prusów (pogańskiego ludu bałtyjskiego mieszkającego na terenach obecnej Polski pn.-wsch.). Misją
Po wygaśnięciu dynastii Przemyślidów Władysław Łokietek (1306-1333) opanował Małopolskę i Pomorze Gdańskie. W Wielkopolsce na tron książęcy wstąpił Henryk głogowski. Piastowie śląscy i mazowieccy nie uznawali nad sobą niczyjej władzy zwierzchniej. W Małopolsce przeciw Łokietkowi wystąpił biskup krakowski Jan Muskata. Polsce znów groziło rozpadnięcie na wiele części. Zajęcie Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków Wykorzystując zaangażowanie Władysława Łokietka w tłumieniu buntu Jana Muskaty, Brandenburczycy zaatakowali Pomorze Gdańskie (w 1303 r. zajęli Santok
Panowanie Bolesława II Śmiałego (1058-1079) Następcą Kazimierza Odnowiciela został jego syn Bolesław II Śmiały. Dążył on do wzrostu międzynarodowego znaczenia Polski. Ingerował w sprawy wewnętrzne Rusi, Czech i Węgier (1069 i 1073). Sukcesy Bolesława w Czechach i na Węgrzech łączyły się z wypierania z nich wpływów niemieckich i osadzaniem na ich tronach władców zaprzyjaźnionych z Polską. Jako sojusznik wrogiego cesarzowi papieża Grzegorza VII, Bolesław II Śmiały znalazł się w obozie
Intensyfikacja gospodarki rolnej W XI i XII w nastąpił w Europie zachodniej postęp w technice uprawy roli. Miało to miejsce dzięki zastosowaniu na większą skalę żelaza w narzędziach rolniczych, nowej metodzie uprawy roli (trójpolówka) i kolonizacji pustek. Oby zachęcić chłopów do zakładania nowych wsi na obszarach nie nadających się dotąd do uprawy, feudałowie zwalniali osadników od robocizn i nadzwyczajnych danin i ograniczali ich obowiązki do ściśle określonego, niewielkiego czynszu, płaconego
Ruch reformatorski w Kościele zachodnim Upadek autorytetu papiestwa, zeświecczenie biskupów i opatów i niemoralne życie duchowieństwa mające miejsce w X w. wywołały reakcję w postaci ruchu odnowy Kościoła. Jego ośrodkami stały się niektóre klasztory, a zwłaszcza klasztor w Cluny (we francuskiej Burgundii). Panowały tam surowe obyczaje i dbano o podnoszenie poziomu moralnego i umysłowego mnichów. Klasztor wyjęto spod zwierzchnictwa biskupów i poddano go bezpośrednio papieżowi. Uzyskał też pozwolenie na wprowadzanie
