During your matura exam you can be asked to describ a visit to a restaurant or to talk about traditional Polish or English food. Below you will find vocabulary connected with food and drink, ways of cooking, ways of eating, etc. Vegetables – warzywa onion – cebula spring onion – szczypiorek carrot – marchewka potato – ziemniak bean – fasola green beans – zielona fasolka peas – groszek cabbage – kapusta courgette
authority – władza political system – ustrój democracy – demokracja dictatorship – dyktatura monarchy – monarchia oligarchy – oligarchia republic – republika socialistic – socjalistyczny communistic – komunistyczny communism – komunizm capitalistic – kapitalistyczny totalitarian – totalitarny totalitarianism – totalitaryzm anarchy – anarchia empire – cesarstwo national authority – władze państwowe Head of State – głowa państwa president – prezydent government – rząd to rule – rządzić legislative authority –
Leżenie plackiem wychodzi z mody. Świat należy do aktywnych! Dziś na czasie są wyprawy – trampingi, workcampy i kolejowe wojaże. Najlepiej tam, gdzie odbywają się festiwale: teatralne i filmowe. Tramping – przygoda kontrolowana Tramping – kameralny wyjazd pod opieką przewodnika, to propozycja dla osób, które nie lubią podróżowania w stadzie, a z drugiej strony boją się samodzielnych wyjazdów i całkowitej improwizacji. Obecność przewodnika, z grubsza nakreślony plan wyprawy i kilkuosobowa grupa towarzyszy dają poczucie bezpieczeństwa. Na trampingu
Mityzacja – tak określa się kształtowanie świata przedstawionego przez Schulza. Jego opowiadania to wyprawa w świat mitologii dzieciństwa. Autor Dorobek Brunona Schulza (1892-1942) jest skromny. Dwa tomy opowiadań: Sklepy cynamonowe i Sanatorium Pod Klepsydrą, to prawie wszystko. Był też świetnym grafikiem, rysował, malował. Nastrój i niektóre motywy jego grafik ze zbioru pt. Xięga bałwochwalcza przywodzą na myśl twórczość literacką Schulza. Biografia żydowskiego pisarza z Drohobycza jest tragiczna. W pamięci współczesnych:
Jakie cele stawiano literaturze w antyku, dlaczego uważamy antyk za źródło norm? Dla nas antyk – jego kultura literacka – to okres od czasu zapisania pierwszych dzieł po upadek Rzymu. Ogrom czasu, ale też źródło późniejszej europejskiej kultury. Co więcej, przez szereg lat najwyższy autorytet i wyznacznik norm dla twórców literatury. To antyczni poeci i pisarze ustalali założenia, według których należy tworzyć literaturę, wyznaczali jej cele, oceniali artystów. Dlatego antyk stał się
Rok szkolny trwa w najlepsze i na razie skupiamy się jeszcze na wypatrywaniu śladów wiosny. Czas jednak upływa szybko, więc już dziś warto się zastanowić, jak mądrze zagospodarować wakacje. Siedzenie z nosem utkwionym w ekranie komputera, smartfona lub telewizora to najgorsza z opcji. Alternatyw ciekawego spędzenia wakacji jest sporo. Od kilku lat prawdziwym przebojem są wyjazdy na wakacyjne kursy językowe za granicą. Wyjazd językowy to znakomity sposób na wakacje, bo
Matura ustna z języka polskiego ma na celu nie tylko sprawdzenie wiedzy maturzysty, ale przede wszystkim ocenę płynności wypowiedzi i logicznego myślenia. Pomimo że założenia egzaminu wydają się być spójne i adekwatne do możliwości uczniów, wielu maturzystów obawia się, iż polegnie właśnie na części ustnej… 1. Dowiedz się jak przebiega egzamin – nie daj się zaskoczyć Po wylosowaniu zestawu zdający zajmuje miejsce w ławce i przez 15 minut przygotowuje
Autor Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) Urodził się 1919 r. w Kielcach 1935 – debiut ucznia (jeszcze gimnazjum) w piśmie Kuźnia Młodych 1937 – studia na polonistyce UW 1938 – kieruje działem literackim (pismo Orka na Ugorze) 1939 – udział w kampanii wrześniowej 1940 – aresztowany przez NKWD przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy i skazany na 5 lat łagru 1940 – więzienie w Witebsku, Leningradzie, Wołogdzie – łagier w Jercewie pod Archangielskiem zwolniony po demonstracyjnej głodówce w styczniu
Idealiści i szaleńcy w literaturze polskiego modernizmu. Temat z serii „bohaterowie literaccy”. Również pytanie o idealistów i szaleńców często się powtarza. Warto się zastanowić, czym różnią się między sobą młodopolscy idealiści i szaleńcy. Borowieckiemu bardzo daleko przecież do Judyma. Jak można urozmaicić pracę Refleksją, iż typy postaci kobiecych powtarzają się w literaturze wielu epok. Np. motyw skrzywdzonej przez pana ubogiej dziewczyny występował już w balladzie Rybka, a powróci w dwudziestoleciu międzywojennym w Granicy
Czesław Miłosz Który skrzywdziłeś Który skrzywdziłeś człowieka prostego Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając, Gromadę błaznów wokół siebie mając Na pomieszanie dobrego i złego, Choćby przed tobą wszyscy się skłonili Cnotę i mądrość tobie przypisując, Złote medale na twoją cześć kując, Radzi że jeszcze jeden dzień przeżyli. Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta. Możesz go zabić – narodzi się nowy. Spisane będą czyny i rozmowy. Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy I
Palatalizacja – zmiękczenie spółgłosek pod wpływem tzw. samogłosek przednich (e, ę, i, ü, ì). Najwcześniej objęło spółgłoski tylnojęzykowe k, g, ch, z tego powodu mamy takie oboczności, jak ręka : rączka : ręce czy noga : nożny : nóżka. Później proces objął też inne spółgłoski, czego wynikiem są wymiany: mama : mamie, łapa : łapie. Przegłos polski – zaszedł między IX a XI wiekiem wyłącznie w języku polskim (stąd nazwa). Polegał na przemianie
Uwzględnianie oboczności fonetycznych, odróżnianie końcówek fleksyjnych od formantów, wyszukiwanie właściwych wyrazów podstawowych, wreszcie: pamiętanie o „ukrytych” formantach paradygmatycznych – to najważniejsze utrudnienia przy przeprowadzeniu analizy słowotwórczej. W takie pułapki można wpaść przy analizowaniu wyrazów pochodnych, zwanych także formacjami słowotwórczymi czy po prostu derywatami. Od jakich części mowy tworzymy przymiotniki? Dokonaj analizy wyrazów: przemiły, ostrzegawczy, drewniany, przydrożny, prawoskrętny, swojski, przenośny. Oto analiza powyższych przymiotników. Wyraz podstawowy podkreślono: przemiły: prze-miły (bardziej niż
Osobliwości w odmianie wyrazów Fleksja (nauka o odmianie wyrazów) jest działem morfologii (nauki o budowie wyrazów). Polska fleksja jest bardzo regularna – to pocieszenie przede wszystkim dla cudzoziemców, chcących opanować polszczyznę. Niemniej jednak pamiętajmy o wyjątkach wśród tych regularności. Na szczęście, fleksyjne pułapki należą do najłatwiejszych w gramatyce. Deklinacja Trzeba podkreślić, że w polskiej gramatyce mamy siedem przypadków. Są to: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik oraz wołacz. Rozpoznajemy je dzięki pytaniom diagnostycznym: mianownik –
Fleksja jest to nauka o odmianie wyrazów. Deklinacja – to odmiana przez przypadki i liczby. Dotyczy: rzeczowników, przymiotników, imiesłowów przymiotnikowych, liczebników (przez liczby tylko liczebniki porządkowe), zaimków (rzeczownych, przymiotnych i liczebnych). Koniugacja – to odmiana czasownika przez: osoby, czasy, liczby, tryby. Co to znaczy, że polszczyzna jest językiem fleksyjnym? Językom fleksyjnym przeciwstawiamy języki pozycyjne. Polecenia sugeruje, że polszczyzna nie jest językiem pozycyjnym. Ponieważ fleksja to odmiana wyrazów, można wysnuć wniosek, że
Błędem językowym jest odstępstwo od obecnie obowiązującej normy językowej, czyli taka zmiana, która jest nieuzasadniona: nie poprawia porozumienia, nie wyraża nowych treści, jest sprzeczna z dotychczasowymi przyzwyczajeniami. Rozróżniamy: błędy leksykalne, wśród których można wyróżnić: słownikowe (wyrazowe), frazeologiczne, słowotwórcze; błędy gramatyczne: fleksyjne składniowe; błędy fonetyczne; błędy stylistyczne; błędy zewnątrzjęzykowe: ortograficzne interpunkcyjne. Rodzaje błędów językowych ortograficzne – tych lepiej wystrzegajcie się nie tylko na egzaminie (na egzaminie za ortografy odejmie się
Uporządkujmy nauki zajmujące się językiem. Dlaczego? Po pierwsze – często w testach pojawia się pytanie: do jakiej dziedziny przyporządkujesz dane zjawisko językowe, po drugie – testy kładą ogromny nacisk na umiejętność wskazywania błędów i form poprawnych. A rodzaje błędów zależą od rodzaju reguł, które łamiemy, czyli od danej nauki o języku. Porządek w naukach Fonetyka – zajmuje się dźwiękową stroną języka. Jest nauką o głoskach, o zjawiskach dźwiękowych w mowie, o procesach zachodzących w dziedzinie głosek i ich wymowy. a –
Lalka Bolesława Prusa Zgodnie z obyczajami epoki Lalka drukowana była najpierw w odcinkach, w Kurierze codziennym w roku 1887. W formie książki wydana została w 1890 roku. Czas i miejsce akcji Czas akcji utworu w stosunku do momentu, w którym książka zaczęła się ukazywać, jest wcześniejszy o blisko dziesięć lat i obejmuje okres od początku 1878 roku do października roku 1879. Sporo mówi się tu także o czasach dużo wcześniejszych, od lat trzydziestych XIX wieku poczynając; wspomina się również o ważnych wydarzeniach historycznych,
Zdania złożone współrzędnie Zdaniem złożonym nazywamy takie zdanie, które składa się z dwóch lub więcej zdań pojedynczych, np.: Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu, wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi. Zdania wchodzące w skład zdania złożonego, podobnie jak części zdania pojedynczego, mogą pozostawać względem siebie w stosunku współrzędnym lub podrzędnym. W tym pierwszym wypadku mamy do czynienia ze zdaniem współrzędnie złożonym. Definiujemy je następująco: Zdaniem złożonym współrzędnie nazywa się zdanie składające się ze zdań
Rozbiór zdania i wyliczenie związków składniowych to ćwiczenia, które z całą pewnością znajdą się w puli egzaminacyjnej na maturze ustnej. Dlatego ich prześledzenie może okazać się pomocne nie tylko dla kandydatów na wyższe uczelnie humanistyczne. Na początek przyjrzymy się tej części zdania, która o istnieniu zdania ma decydować – orzeczeniu, czyli czasownikowi w formie osobowej. Chociaż powyższa definicja jest dosyć znana, będą z nią same kłopoty… Przecież o tym, czy dane wypowiedzenie jest zdaniem decyduje właśnie obecność
Składnia jest nauką o związkach wyrazowych i o budowie zdania. Na przykładzie nauki o zdaniu najlepiej widać hierarchiczną budowę elementów języka. Z głosek (fonetyka) tworzymy morfemy. Z morfemów składamy wyrazy (morfologia: słowotwórstwo oraz fleksja). Z wyrazów układamy związki wyrazowe, a z takich związków – zdania. Opisem tych ostatnich procesów zajmuje się właśnie składnia. Wokół podmiotu i orzeczenia Pierwsze omawiane polecenie dotyczy układu wyrazów w zdaniu, czyli szyku. O szyku zwykło się mówić, że w polszczyźnie jest on
