Strona Główna
Epoka Zbrodnia i kara to jedna z wielkich powieści realizmu. Na uwagę zasługuje fakt, że Dostojewski zwrócił powieść realistyczną w kierunku pogłębionej analizy psychologicznej postaci (penetracji ich psychiki). Dużą rolę w jego powieściach odgrywają monologi wewnętrzne bohaterów. Forma utworu Zbrodnia i kara to powieść polifoniczna, czyli wielogłosowa. Obraz świata przedstawionego nie wyłania się z opowieści wszechwiedzącego narratora, lecz prezentowany jest z punktu widzenia bohaterów, których głos jest tak samo ważny jak głos narratora. Narrator powstrzymuje się od
Karol Dickens – piewca dziewiętnastowiecznego Londynu, kojarzy się czytelnikom z losami Dawida Copperfielda, z uśmiechniętą, dobroduszną twarzą pana Pickwicka i jego komicznymi przygodami, z atmosferą Bożego Narodzenia za oknami londyńskich domów… Któż nie czytał w młodych latach książek Dickensa! A kto nie czytał, widział z pewnością filmową realizację Opowieści wigilijnej… Powieści te chwilami przypominają baśń i byłyby nią, gdyby nie bolesne realia ówczesnej nędzy ludzi biednych, krzywdy dzieci i osób słabych. Najsłynniejsze dzieła Dickensa to: Dawid Copperfield – opowieść
Temat historyczny stał się modny. Artyści odmalowywali dzieje swoich narodów, portretowali bohaterów. Najlepszym przykładem – nasz własny artysta – Jan Matejko. Ale i europejscy mistrzowie nie stronili od dawnych dziejów – w modę weszły całe cykle ukazujące dzieje narodu czy ludzkości. Akademicy pragnęli, by malarstwo historyczne było idealizowane: przecież miały upamiętniać heroizm, sławić wielkich bohaterów, dawać moralny przykład. Malarze nie zawsze wiernie trzymali się tych wytycznych – często podejmowali ważne tematy, ubierając
W myśl założeń ogólnych, racjonalnych i użytecznych, naukowych i „dotykalnych”, głoszono następujące hasła programowe: Monizm przyrodniczy – inaczej jedność świata natury i ludzi, bo cały świat podlega tym samym prawom. Konsekwencją monizmu przyrodniczego było właśnie stosowanie metod biologii i fizyki, eksperymentu i obserwacji do badania sfery ludzkiej. Scjentyzm – to zaufanie do nauki opartej na doświadczeniu i rozumowaniu, bo one są jedynymi źródłami rzetelnej wiedzy. Praktycyzm – stawianie sobie osiągalnych, rozsądnych celów, troska o dobór środków do
W myśl założeń ogólnych, racjonalnych i użytecznych, naukowych i „dotykalnych”, głoszono następujące hasła programowe: Monizm przyrodniczy – inaczej jedność świata natury i ludzi, bo cały świat podlega tym samym prawom. Konsekwencją monizmu przyrodniczego było właśnie stosowanie metod biologii i fizyki, eksperymentu i obserwacji do badania sfery ludzkiej. Scjentyzm – to zaufanie do nauki opartej na doświadczeniu i rozumowaniu, bo one są jedynymi źródłami rzetelnej wiedzy. Praktycyzm – stawianie sobie osiągalnych, rozsądnych celów, troska o dobór środków do
Publicystyczna twórczość Mickiewicza związana jest z pismem Trybuna Ludów, które założył w Paryżu w 1849 r. (wiosna-jesień). W piśmie tym zamieścił Mickiewicz około stu artykułów. W jednym z nich pt. Socjalizm rozpatrywał to nowe pojęcie, oczywiście w rozumieniu zupełnie innym niż dzisiejsze. Socjalizm w ujęciu Mickiewicza to nowe społeczeństwo, oparte na zasadach równouprawnienia i braterstwa. Autor szydzi z reakcji na propozycje zmian społecznych, z obaw i przerażenia, jakie budzi nowe pojęcie. Jasno wykazuje upadek autorytetów, takich jak papież, cesarz, monarchia, słowo królewskie.
Najlepiej na to pytanie odpowiedział w jednym z listów Zygmunt Krasiński, pisząc, że Mickiewicz „wydrukował po włosku, czego chce dla Polski”. I tak właśnie było. Mickiewicz, będąc we Włoszech w roku 1848 (Wiosna Ludów), usiłował zorganizować polski legion i jako program legionu opublikował Skład zasad. Zawarł w nim postulaty, jakie powinny obowiązywać we wzorowym państwie, przedstawił także wizję Polski jako Mesjasza narodów, kraju spełniającego wyjątkową rolę w dziejach ludzkości. Używał języka religijnego, Kościół, Słowo Boże i wiarę chrześcijańską
Rok akademicki 1839/1840 spędził Mickiewicz w Szwajcarii, w Lozannie, jako profesor literatury łacińskiej. Okres ten zaowocował cyklem zwanym lirykami lozańskimi. Był to już okres „wieku męskiego” w życiu poety, czas zadumy nad własnym życiem, refleksji filozoficznych, prywatnych rozliczeń i podsumowań. Przykładem takiej właśnie liryki jest wiersz Polały się łzy… To utwór króciutki, zaledwie pięciowersowy, ujęty w klamrę wyznania poety: „polały się łzy me czyste, rzęsiste”. Każdy z trzech wewnętrznych wersów jest zwartą syntezą kolejnych etapów życia.
Etap towianizmu w życiu Mickiewicza przypada na lata 40., od spotkania z Andrzejem Towiańskim w roku 1841. Mickiewicz był zafascynowany jego tajemną, mistyczną nauką, przepowiednią odnowy Europy i wolności Polski. Jako gorący zwolennik tej teorii wstąpił do Koła Towiańczyków, głosił także wraz z Towiańskim ów specyficzny mesjanizm, który nakazywał cierpieć w milczeniu i czekać. Dziś można spotkać się z negatywną oceną tego okresu w życiu Mickiewicza. Wyjaśnijmy, że wieszcz uległ Towiańskiemu także dlatego, że miał on zbawienny wpływ na
Udowodnij, że Pan Tadeusz Mickiewicza spełnia wymagania gatunku, jakim jest epos. Często słyszy się, że Pan Tadeusz to epopeja narodowa lub epopeja szlachecka. Określenia tego używa się jednak nie tylko dla podkreślenia roli i wagi, jaką spełnia dzieło to w historii literatury polskiej. Bez wątpienia jest to jeden ze skarbów polskich zasobów, lecz zasługuje na miano eposu również ze względu na rygorystyczną kompozycję według zasad tego gatunku. Epos jest wielkim, rozbudowanym utworem
Trudno w to uwierzyć, ale ponad czterysta. Obok bohaterów fikcyjnych są słynne postacie historyczne i może mniej znani, ale autentyczni mieszkańcy Litwy, których barwne sylwetki przetrwały we wspomnieniach Adama Mickiewicza. Tadeusz Soplica Był synem Jacka Soplicy i owej dziewczyny ubogiej, z którą ożenił się Jacek, żeby zapomnieć o ukochanej Ewie. Na chrzcie otrzymał imię na cześć Tadeusza Kościuszki. Wychowywał się w Soplicowie w domu stryja, przekonany, że jego obydwoje rodzice nie żyją. W momencie rozpoczęcia akcji utworu ma
Wydarzenia w Panu Tadeuszu rozgrywają się w czasie historycznym, bo w latach 1811-1812, w dobie walk napoleońskich, które dla Mickiewicza piszącego w latach 1832-1834 były już historią. A zatem główne wydarzenie historyczne utworu to ekspansja Napoleona na Rosję, z udziałem wojsk polskich. Występują w utworze autentyczne postacie historyczne: generał Dąbrowski, Kniaziewicz, wspominani są Napoleon, Kościuszko (po nim imię otrzymał tytułowy bohater), Rejtan, książę Józef Poniatowski. Ta historia tworzy jednak teraźniejszość utworu.
Plan napisania Pana Tadeusza pojawił się w czasie pobytu poety w Wielkopolsce, w Poznańskiem, gdy dotarł tam na krótko przed zakończeniem powstania listopadowego. Pisał swoje „poema wiejskie” w Paryżu w latach 1832-1834. Wiele przyczyn musiało złożyć się na pragnienie stworzenia tego dzieła. Były to: wielka tęsknota za krajem dzieciństwa – Litwą, pragnienie przypomnienia i obudzenia nadziei, która towarzyszyła uczestnikom kampanii napoleońskiej, utrwalenie i rozsławienie obyczajów, życia wiejskiego, ideałów Polski szlacheckiej (dawnej świetności), myśl, by rozpropagować i przywołać piękno
Paryż. Rok 1832. Wielka Emigracja. Polacy na obczyźnie nie są wcale pogodzeni, wiodą spory polityczne, inną metodę walki głoszą członkowie Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, inną Hotel Lambert… W tej sytuacji istnieje wielka potrzeba idei i programu, który by ich połączył. Adam Mickiewicz pisze Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego w nadziei, że dzieło to spełni taki właśnie cel. Po klęsce powstania listopadowego wydaje się, że ofiara powstańców była nadaremna, a Polska już nigdy nie odzyska niepodległości.
Udowodnij, że Dziady Adama Mickiewicza są dramatem romantycznym. O ile dramat romantyczny jest najważniejszym gatunkiem epoki, o tyle Dziady są najsłynniejszym dramatem romantycznym. Czym charakteryzuje się ten gatunek? Oto cechy utworu: Zerwanie z klasyczną formułą trzech jedności: miejsca – akcja rozgrywa się w kaplicy cmentarnej, w celi więziennej, na Litwie, w Warszawie, w domu Senatora itd. „Skaczemy” za bohaterami, przemierzając różne przestrzenie – rzecz nie do przyjęcia dla klasyków; czasu – część II odbywa się
Bóg nie raczył odpowiedzieć dumnemu Konradowi, lecz odpowiedział skromnemu duchownemu, który nazywa się sam „prochem i niczem” – księdzu Piotrowi. Ksiądz Piotr ma w swojej celi widzenie. To jest właśnie odpowiedź Boga – mistyczne uniesienie, w efekcie którego dane jest księdzu ujrzeć dzieje Polski – i jej przyszłość. Całość wizji jest romantyczną realizacją hasła mesjanizmu narodowego. Oto bowiem ksiądz Piotr widzi dzieje Polski ułożone na wzór dziejów Chrystusa, męczeństwo polskiego narodu ma zbawić inne
Wydaje się, że motyw miłości ojczyzny, cierpienia z powodu zaborów i ciągłej walki narodu polskiego o wolność – jest w III części Dziadów dominujący i realizowany w rozmaitych obrazach. Rzecz pierwsza – główny bohater, Gustaw, przeistacza się w Konrada. Z nieszczęśliwego kochanka przemienia się w bojownika o wolność, znajdujemy go teraz w celi więziennej, gdzie na ścianie zapisuje swoją metamorfozę: Umarł Gustaw – narodził się Konrad (Prolog) Druga sprawa – w scenie I (więziennej), która rozgrywa się w Wigilię Bożego Narodzenia – obserwujemy młodzież
IV część Dziadów rozgrywa się w domu księdza, nadal w noc Zaduszek. Plebanię odwiedza dziwny gość – Pustelnik. Rozmawia z księdzem przez trzy godziny: Godzina miłości – w tym czasie dowiadujemy się o tragedii miłosnej, którą przeżył bohater. Wspomina swoją miłość, ślub ukochanej z innym człowiekiem, porównuje swoje dzieje do losów postaci z Nowej Heloizy i Cierpień młodego Wertera. Pustelnik rozpatruje pojęcie śmierci i interpretuje ją na trzy sposoby: śmierć ciała, śmierć jednostki ludzkiej dla świata i rodzaj najgorszy
Przy tytule widnieje dopisek: „wiersz pisany w roku 1830”. Ta data ma swoją wymowę – to przecież rok wybuchu powstania listopadowego… Wprawdzie Mickiewicz napisał swój wiersz wcześniej, bo w lipcu 1830 r., w drodze do Genui, lecz ta data umieszczona przy tytule dziś podkreśla wymowę utworu. A jest to jeden z najpopularniejszych wierszy patriotycznych polskiej literatury, który w chwilach zagrożenia kraju, powstań, wojen, potrzeby walki od nowa staje się aktualny i prawdziwy. Jak wskazuje tytuł, utwór jest apostrofą
Literacka wizja odzyskania niepodległości w twórczości Adama Mickiewicza – ewolucja poglądów. Poglądy Mickiewicza ulegały przeobrażeniom – wpływ na ich ewolucję miała obserwacja bieżących wydarzeń. Pierwszy pomysł „wybicia się na niepodległość” przedstawił poeta w Konradzie Wallenrodzie. Patrząc na krwawe stłumienie powstania dekabrystów i widząc potęgę caratu, doszedł do wniosku, że silniejszego wroga można pokonać tylko sprytem i inteligencją. Poemat jest apoteozą spiskowych metod walki. Już samo motto utworu stanowi „podpowiedź” skutecznego sposobu walki! Mickiewicz
