Tag "Adam Mickiewicz"
Topos pielgrzyma w polskiej literaturze romantycznej. Pielgrzym był typem bohatera szczególnie lubianego przez literaturę romantyczną. Pojawiał się on w trzech kontekstach: pielgrzymki w czasie w przestrzeni w głąb siebie. Na świecie po motyw romantycznego pielgrzyma pierwszy sięgnął George Byron (Wędrówki Childe Harolda). Do literatury polskiej wprowadził go Adam Mickiewicz cyklem Sonetów krymskich – ich bohater nie tylko podróżuje po Krymie, ale również zagłębia się we własną psychikę, oddaje się refleksjom,
Klęska powstania listopadowego usunęła w cień nie tylko dyskusje estetyczne i światopoglądowe między romantykami a klasykami, ale sprawiła, że temat wolności ojczyzny, walki o niepodległość stał się tematem najistotniejszym. O walce pisał Adam Mickiewicz jeszcze przed powstaniem w powieściach poetyckich: Konradzie Wallenrodzie i Grażynie. Później w III części Dziadów, w wierszach: Do Matki Polki, Śmierć Pułkownika, Reduta Ordona. Wczesne utwory Juliusza Słowackiego to liryki powstańcze: Hymn (Bogarodzico, Dziewico!), Kulik, Oda do wolności. Poeta wzywał w nich szlachtę do walki,
Nostalgia, czyli tęsknota za ojczyzną, była udziałem wszystkich poetów emigrantów. Wspominali więc z miłością i zachwytem okolice, w których się wychowali, jak utracony raj, a ostateczność wygnania, jego nieodwracalność, dodatkowo nakazywała idealizować kraj lat dziecinnych. Pan Tadeusz Adama Mickiewicza jest najwyższym wyrazem patriotyzmu. Poeta wychwala piękno ziemi ojczystej, nie skąpiąc czytelnikowi opisów krajobrazu i jednoznacznych deklaracji o przewadze uroków litewskiego pejzażu nad każdym innym. Kiedy Tadeusz ze szczerym oburzeniem przeciwstawia się zachwytom Telimeny i Hrabiego nad
Jest niezaprzeczalnym faktem, że w polskiej literaturze epoki romantyzmu poezja zwyciężyła nad realistyczną powieścią obyczajową i realizmem obyczajowym w ogóle, ale nie możemy zapominać, że dorobek tego okresu nie jest jednolity w swoim charakterze, choćby ze względu na indywidualność i odmienność twórców. Widać to wyraźnie, gdy porównamy tylko dzieła wielkich romantycznych poetów – Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Kamila Norwida, a różnorodność artystycznych koncepcji okaże się jeszcze większa, kiedy przywołamy komediopisarza Aleksandra Fredrę, również
Jak wiadomo, obydwaj twórcy szczególnie za sobą nie przepadali. Mickiewicz, który wiele znaczył wśród polskiej emigracji, nie przyjął młodego rodaka życzliwie. Z kolei Słowacki nie zgadzał się z poglądami starszego kolegi. Poeci „pojedynkowali się”, byli jak „dwa na słońcach swych przeciwnych – Bogi”. Omówmy Prolog. Trzy osoby pojawiają się kolejno na scenie ze swoimi koncepcjami poezji. Osoba I – wyraża pogląd Mickiewicza – poezję mesjanizmu, poświęcenia wybitnej jednostki, jaką jest poeta, która to
Jakie cechy eposu homeryckiego kontynuuje Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu, a co różni oba eposy? Podobieństwa eposów Pan Tadeusz – podobnie jak Iliada rozpoczyna się inwokacją – do Litwy i Matki Boskiej, a pamiętamy, że Homer zwracał się do Apollina. W obu przypadkach pada prośba o pomoc i natchnienie w tworzeniu dzieła. Mickiewicz zachowuje stałą liczbę sylab w wersach przez cały utwór (pisany trzynastozgłoskowcem), Homer pisał heksametrem. Polski wieszcz dba o realizm szczegółu – np. w opisie Soplicowa, stołu
Przede wszystkim należy pamiętać, że Giaura tłumaczył na język polski Adam Mickiewicz. A zatem wszystko, co mógł przekazać odbiorcy, każdą sugestię, aluzję do sytuacji ojczyzny, wykorzystał i wyeksponował. Wstęp Giaura nadawał się do tego szczególnie. Jest to bowiem fragment oderwany od głównego toku akcji. Poeta opisuje pejzaż Grecji, wskrzesza także wspaniałą przeszłość. Wspomnienia dawnej świetności, starożytnych bitew, męstwa, zwycięstw wydają się być bolesne i pełne goryczy. Dlaczego? Bo oto Grecja jest w niewoli tureckiej,
Idee romantyzmu dotarły do Polski z opóźnieniem, jego umowny początek to 1822 rok – wydanie Ballad i romansów Adama Mickiewicza – ale w niedługim czasie zdominowały literaturę polską, a wybitne osiągnięcia polskich twórców wzbogaciły dorobek romantyzmu europejskiego. Romantyzm polski przypadł na szczególny okres w historii narodu. W Polsce kryzys wartości oświeceniowych zbiegł się z utratą niepodległości. Klęska Napoleona, którego uznawano za ostatnią szansę odzyskania wolności, pogrzebała nadzieje Polaków na niepodległość. Dawni żołnierze Kościuszki i Napoleona, uznając swoją bezradność,
O co spierali się klasycy z romantykami? Przedmiotem sporu była koncepcja polskiej kultury, a w szczególności literatury. Była to polemika między zwolennikami klasycyzmu – do tej grupy należało starsze pokolenie uczonych i literatów: Jan Śniadecki, Kajetan Koźmian, Ludwik Osiński, Franciszek Dmochowski, a przedstawicielami młodego pokolenia: Kazimierz Brodziński, Maurycy Mochnacki, Adam Mickiewicz. Współczesny psycholog nazwałby pewnie całą sprawę awanturą zastępczą. Za zaciekłą dysputą na temat kategorii estetycznych krył się polityczny spór pokoleń o stosunek do
Jeśli chcemy znaleźć się w kręgu rozważań moralnych, wystarczy przypomnieć ballady: Lilie, Rybka i Świtezianka. Są to utwory, które poruszają moralne zagadnienia, chociaż werdykty ustalone w nich nie zawsze zgadzają się z naszymi współczesnymi poglądami. Prześledźmy wydarzenia fabularne tych ballad. Lilie ballada o mężobójstwie. Jedyna ballada faktycznie oparta na oryginalnym ludowym pierwowzorze. Rzecz dzieje się za czasów króla Bolesława Śmiałego, który to wydał srogi rozkaz kary śmierci dla niewiernych żon swoich wojów. Bohaterka ballady –
Warto uporządkować fakty z życia i twórczości Adama Mickiewicza, gdyż składają się one na typową, romantyczną biografię pokolenia i wyznaczają drogę polskiego romantyzmu. Etap wileńsko-kowieński 1820 – Oda do młodości; 1822 – Ballady i romanse; 1823 – Grażyna; 1823 – Dziadów część II i IV, tzw. wileńsko-kowieńskie. Etap rosyjski 1826 – Sonety odeskie i Sonety krymskie; 1828 – Konrad Wallenrod; 1829 – Poezje (t. 1–2, a w nich m.in. ballady Czaty i Trzech budrysów), poprzedzone polemiczną przedmową
Czy Oda do młodości jest dziełem klasycznym, czy romantycznym? Pierwsza odpowiedź to utwór romantyczny! Ale bądźmy jednak ostrożni. To wczesne dzieło Mickiewicza, który wszak wykształcił się na wzorach literatury klasycznej. Z pewnością utwór posiada nowatorską, romantyczną ideologię, jest poetyckim programem młodych, lecz zawiera także elementy klasyczne. Świetnie ilustruje, w jaki sposób filomaci łączyli oświeceniowe ideały z nowymi romantycznymi tendencjami. Pierwiastki klasyczne: forma, gatunek ody należy do ścisłego kanonu oświeceniowego, typowe dla klasycyzmu obrazy
Wielka Improwizacja – jeden z najsłynniejszych fragmentów polskiej literatury, ma charakter konfesyjny. Oznacza to, że jest swoistą, poetycką spowiedzią, wyznaniem – tym bardziej zbliżonym do religijnego, że skierowanym do Boga. Ale Konrad – patron wszelkich buntowników – nie wyznaje grzechów. Przeciwnie – prawie zarzuca je Bogu, żąda władzy, żąda odpowiedzi. Bóg milczy. Odpowie skromnemu bernardynowi – księdzu Piotrowi. Być może dlatego, że Wielka Improwizacja jest nie tylko aktem wielkiego poświęcenia i patriotyzmu,
Polski bohater romantyczny i jego przeobrażenia w utworach Adama Mickiewicza Gustaw (Dziady cz. II i IV) – romantyczny (nieszczęśliwy) kochanek, który przemieni się w w Konrada – polskiego spiskowca – męczennika III części Dziadów. Walter Alf (Konrad Wallenrod) przywłaszcza sobie imię Konrada Wallenroda – staje się bojownikiem walczącym podstępem, z lisią chytrością. Nieszczęśliwie zakochany Jacek Soplica (Pan Tadeusz) – przeobraża się w patriotę – emisariusza ukrywającego pod mnisim habitem (ksiądz Robak)
Warto potraktować Sonety krymskie jako cykl. Wówczas od razu zauważymy spoiwo łączące wszystkie utwory – jest nim obecność samotnego podróżnika, który podąża wśród „krymskich cudowności”, rejestruje je i snuje refleksje. Nawet gdy nie ujawnia się bezpośrednio – to jego oczami obserwujemy modlitwę muezina i ślady dawnej świetności Bakczysaraju, to on siedzi „wsparty na Judahu skale”, to on samotny obserwuje spienione w czasie burzy morze. Samotny, romantyczny, pełen tęsknot i bólu, wrażliwy – to indywidualna,
Część II – jest inscenizacją starego, ludowego obyczaju – święta dziadów, które przypada w noc przed Zaduszkami, a polega na przywoływaniu duchów zmarłych, by pomóc im dostać się do nieba. W części II obserwujemy gromadę wieśniaków, prowadzącego obrzęd Guślarza i kolejne duchy, które pojawiają się i znikają. Są to dusze dzieci, okrutnego pana i dziewczyny. Pojawia się także Widmo, które milcząco podąża za Pasterką, lecz nie chce zniknąć nawet wobec zaklęć Guślarza. Część IV – przenosi
Łatwiej spojrzeć na werdykty moralne zawarte w II części Dziadów, jeśli uzmysłowimy sobie, że główną cechą romantyczną tego utworu jest ludowość. Sam obrzęd dziadów jest zwyczajem ludowym, lud wiejski jest zbiorowym bohaterem nocnej sceny – a zatem i ocenę moralną postaci odbieramy z punktu widzenia moralności ludowej. Akcja II części Dziadów przywołuje stary zwyczaj pogański – przywoływania duchów, które ujawniają swoje grzechy. Czasem ludzie mogą pomóc zjawom, czasem nie. Koncepcja uczciwego życia według teorii
W pierwszej chwili pytanie budzi wątpliwość. Czy w ogóle można mówić o cechach klasycznych utworu? Można! Klasyczne cechy II części Dziadów Kompozycji całej inscenizacji: zachowane są: jedność miejsca (kaplica przy cmentarzu), akcji (wątek wywoływania duchów jest tu jedyny) i czasu (noc Zaduszek); obecność Chóru i Guślarza, który spełnia tu rolę przewodnika – to jak najbardziej klasyczny element; ilość osób, które prowadzą dialog, ogranicza się do dwóch, trzech. Ludowa hierarchia wartości stanowi punkt odniesienia w ocenie postępowania
Te sprzeczne wątki pojawiają się w III części Dziadów wraz z dwoma kontrastującymi ze sobą bohaterami: główną postacią – „ponurego poety” – Konrada oraz księdza Piotra. Konrada z grupy więźniów wyróżnia uparte milczenie. Po pewnym czasie zaczyna jednak mówić. Jego pierwsze kwestie sugerują, że mamy do czynienia z pokornym chrześcijaninem, gdyż deklaruje się jako obrońca Matki Boskiej. Jednak jego postawa bardzo szybko się zmienia i ustępuje miejsca prawdziwie romantycznemu buntowi. Z minuty na minutę w Konradzie wzmaga
Wielka Improwizacja rozgrywa się według zupełnie prostego scenariusza. Natchniony, owładnięty duchem tworzenia Konrad kieruje gorące słowa ku Bogu. Nie są to słowa modlitwy, lecz słowa poezji, nieuporządkowane, niepoddawane technicznej obróbce, lecz płynące z potrzeby serca, z natchnienia – czyli właśnie improwizowane. Słowa te to żądanie, cała improwizacja to pojedynek z Bogiem. Konrad pragnie „rządu dusz”, by móc wyzwolić i zbawić naród. Uważa, że uprawnia go do tego fakt, iż jest poetą – bowiem poezja