Tag "oświecenie"
Jaką wizję świata przedstawiała filozofia oświeceniowa. Wolter Idea świata jako doskonałej machiny stworzonej przez Wielkiego Zegarmistrza – Boga. Optymizm zbudowany na racjonalizmie (wierze w rozum ludzki i możliwość poznania świata) oraz na wierze w postęp. Optymizm widać na przykład w sformułowaniach Wielkiej encyklopedii francuskiej. Pod hasłem pokój czytamy: Gdyby rozum rządził ludźmi, gdyby sprawował należną mu władzę nad przywódcami narodów, nie rzucaliby się, zaślepieni, w odmęty wojny, powodowani zaciekłością, jaka cechuje dzikie zwierzęta. Racjonalność świata
Wypisz najważniejsze cechy formy bajki. Najważniejsze cechy bajki trójczłonowa budowa: określenie problemu utworu + opowieść właściwa + pointa, morał zwięzłość i aforystyczność sformułowań konstrukcja oparta na kontraście, bajkowe antytezy (naiwność – przebiegłość, przemoc – słabość), dobitne przeciwstawienie: początek – koniec stosowanie równoważników, elips – pararelizmy składniowe, symetria nagromadzenie czasowników inwersja przerzutnia Na podstawie bajek sformułuj prawa rządzące światem, np.: Słabszy nigdy nie ma racji. Cokolwiek byś robił i tak będzie źle. Nie
Guliwer, Doświadczyński, Robinson – bohaterowie powieści XVIII w. Wstęp I Co prawda, już w baroku pojawiły się powieści do dziś uważane za arcydzieła, np. Don Kichot Miguela Cervantesa, ale były to zjawiska odosobnione, one dopiero zapowiadały nowe tendencje. Nowożytna powieść powstała dopiero w oświeceniowej Anglii. O jej powstaniu zadecydowały zbiegające się w czasie przyczyny. Po pierwsze, odchodził już w zapomnienie epos, uważany za formę coraz bardziej przestarzałą, nieprzystającą do rzeczywistości. Poza tym w oświeceniu zaczęło rozwijać
Filozofia sentymentalizmu Rousseau. Wstęp I Sentymentalizm jest to prąd literacki i kulturowy, który rozwijał się w oświeceniowej Europie w II połowie XVIII w. Nazwa – pochodząca od angielskiego słowa „sentiment” (uczucie) – została spopularyzowana dzięki tytułowi powieści Laurence’a Sterne’a Podróż sentymentalna. Za jednego z czołowych przedstawicieli i mózg tego kierunku uważa się Jeana Jacquesa Rousseau. Wstęp II Jean Jacques Rousseau, uważany za jednego z głównych przedstawicieli sentymentalizmu, był autorem Nowej Heloizy, powieści epistolarnej zainspirowanej dziejami średniowiecznych
Kandyd Woltera jako przykład powiastki filozoficznej i Kandyd jako typ bohatera. Wstęp I „Kandyd, czyli Optymizm” jest to powiastka filozoficzna Woltera wydana w 1759 r.; jedna z najlepszych i najsławniejszych powiastek autora, który uważany jest za mistrza tego gatunku. Imię tytułowego bohatera oznacza „poczciwy” – i rzeczywiście, Kandyd jest typowym naiwniakiem – młodym, nierozważnym, zbyt ufnym i prostolinijnym. Dopiero po wielu niebezpiecznych przygodach i wędrówce po świecie, w czasie której parokrotnie otarł się o śmierć, zaczyna być bardziej ostrożny
Natura ludzka w literaturze oświecenia. Wstęp I Czy człowiek jest z natury dobry czy zły? To pytanie nurtuje pisarzy i filozofów od czasów najdawniejszych. Twórcy literatury i kultury oświecenia nie byli zgodni w tej kwestii. W epoce rozumu człowiek znów stał się ośrodkiem zainteresowania myślicieli i pisarzy, dlatego w oświeceniowych utworach, takich jak „Kandyd” Woltera znajdziemy wiele refleksji dotyczących ludzi i stworzonego przez nich świata. Wstęp II Gdy myślałam o tym, jakie utwory wykorzystać w tej pracy, przyszedł mi do głowy
Motyw podróży w literaturze oświecenia. Wstęp I Podróż to bardzo ważny motyw w literaturze oświecenia. Pozwalała bohaterom dojrzeć, dorosnąć, sprawdzić się w trudnych warunkach z dala od bliskich, przemyśleć wiele spraw, spojrzeć z dystansu na siebie i na otaczający ich świat. Ten motyw pojawia się w wielu ważnych dziełach epoki – „Kandydzie” Woltera, „Podróżach Guliwera” Jonathana Swifta, „Przypadkach Robinsona Crusoe” Daniela Defoe, „Kubusiu Fataliście..” Denisa Diderota czy „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach” Ignacego Krasickiego. Wstęp II Podróż jest
Wzór człowieka epoki rozumu – na przykładzie znanych Ci pisarzy epoki. Odwołując się do konkretnych osób, scharakteryzuj oświeceniowego wolnomyśliciela. Wstęp Człowiek epoki rozumu powinien być, rzecz jasna, przede wszystkim rozumny – czyli myślący, kierujący się zdrowym rozsądkiem, wierzący w siłę ludzkiego rozumu i umiejący się posługiwać tym rozumem. Powinien mieć naturę empirysty lub racjonalisty (zresztą te dwie postawy bynajmniej nie wykluczają się). Rozwinięcie Zacznijmy od ideału człowieka epoki rozumu zawartego w literaturze. Może
Oświecony obywatel, beztroski Sarmata czy poeta filozof? Który z literackich wzorców epok oświecenia i baroku uważasz za najbliższy Twoim ideałom? Jak zacząć? Przykład I Zacznij od umiejscowienia określonych wzorców osobowych w czasie i zdefiniowania ich. Wspomnij o dzielących je różnicach. Postaw tezę, w której jasno przedstawisz swoją opinię. W epoce baroku istniały różne nurty literackie, w tym: poezja religijna i literatura ziemiańska. Oba wytworzyły charakterystyczne dla siebie wzorce osobowe. Bohater liryczny poetów barokowych jest zagubiony
Czy wraz z rozwojem cywilizacji nastąpił postęp moralny w rozwoju ludzkości? Jeśli chodzi o wiedzę literacką, temat nie stawia wielkich wymagań. Nawiązanie do Jeana Jacques’a Rousseau wydaje się niezbędne, bo od odpowiedzi na to pytanie zaczął myśliciel swoją karierę. Było to pytanie postawione przez Akademię w Dijon, i tylko jeden Rousseau odpowiedział przecząco – to trzeba wiedzieć po kursie klasy pierwszej. Ale na tym kończą się konkretne wymagania, dalej trzeba wyrazić i udowodnić słuszność
Podróż jako motyw i pretekst do przekazania przesłań oświeceniowych autorów. Podróż to bardzo ważny motyw w literaturze oświecenia – lecz nie tylko, ma olbrzymie znaczenie także w literaturze późniejszej. Chętnie wykorzystują go także współcześni autorzy – wiadomo, podróż pozwala zastanowić się nad wieloma sprawami, spojrzeć z dystansu na siebie i otaczający świat. Często koniec podróży staje się początkiem nowego etapu w życiu bohaterów – podróżników; pewną cezurą. A sam temat – no cóż, jest chyba nie
Oświecenie wiekiem narodzin powieści – ustosunkuj się do tej tezy, podaj przykłady najważniejszych dzieł. Tak powszechnie mówi się o oświeceniu; z twierdzeniem zawartym w temacie nie można się nie zgodzić. Temat nie jest trudny – wystarczy przypomnieć sobie najważniejsze oświeceniowe powieści, np. Podróże Guliwera Jonathana Swifta, Kubusia Fatalistę i jego pana Denisa Diderota, Julię czyli Nową Heloizę Jeana Jacques’a Rousseau oraz dwa przykłady powieści polskich: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego i Rękopis znaleziony w Saragossie
Czy oświecenie jest epoką godną swej nazwy? Przedstaw swój sąd na ten temat, przywołując przykłady historyczne, kulturowe, literackie i inne. Forma pracy To oczywiście typowy temat rozprawkowy. Ta forma pracy będzie jak najbardziej odpowiednia. Przedstawiaj argumenty „za”. Ambitni uczniowie, którzy nie lubią tej epoki, mogą przywoływać argumenty „przeciw” – to jednak znacznie bardziej trudne zadanie… Możesz zwrócić uwagę na: rozwój edukacji i nauk (głównie nauk przyrodniczych i ścisłych), filozofię epoki, życie kulturalne,
Praca domowa Dokonaj analizy i interpretacji sonetu 132 Petrarki. Sonet 132 Jeśli to nie jest miłość… pytania → Jeśli to nie jest miłość – cóż ja czuję? → podmiot liryczny w pierwszej osobie retoryczne → A jeśli miłość – co to jest takiego? → Jeśli rzecz dobra – skąd gorycz, co truje? → antyteza → Gdy zła – skąd słodycz cierpienia każdego? →
KRYTYCYZM – jedna z idei i zasad głoszonych w epoce oświecenia, idąca w parze z – racjonalizmem. Krytycyzm odnosił się do starych, tradycyjnych instytucji, do ustaleń nauki a także do nauki Kościoła i życia religijnego. Wyznawcy krytycyzmu głoszą konieczność dociekania racji swoich przekonań, uznając wagę nowych faktów, które mogą zmieniać stare przekonania. Możliwość krytykowania nawet najbardziej uznanych prawd wpłynęła na nazwę tego założenia.
WOLTERIANIZM – jest to zjawisko, które objawiło się w literaturze, filozofii, kulturze całym szeregiem tendencji, ukształtowanych w dobie francuskiego oświecenia przez słynnego Woltera. Polegał wolterianizm na krytyce skostniałych instytucji, takich jak Kościół, monarchia, na łączeniu racjonalizmu z tolerancją i liberalizmem, zwłaszcza w dziedzinie obyczajów. Na wzór Woltera używano także odpowiednich dla wyrażenia swoich myśli form: paradoksów, zaskakujących pomysłów, błyskotliwych polemik. Wolter był postacią reprezentatywną dla epoki oświecenia – stał się
Oświecenie w skrócie OŚWIECENIE – XVIII WIEK Znajdujemy się u progu współczesnego świata. W tym stuleciu miało miejsce kilka kluczowych dla Europy zdarzeń – zarówno w dziedzinie historii, jak i myśli czy nauki. Wówczas ukształtował się współczesny sposób myślenia, powstały potęgi państwowe. Człowiek oświecenia uwierzył we własne siły. Marzy o tym, by zbudować świat szczęścia i rozumu tu i teraz, na ziemi, za życia wierzy w cywilizację, chce używać rozumu,
Tak naprawdę nie ma jednego wzorca człowieka oświecenia typowego dla tej epoki, która sama w sobie jest różnorodna i złożona. Kiedy patrzymy na portrety ludzi XVIII w. – raz patrzą na nas twarze spod upudrowanych peruk, innym razem – oblicza sarmackie, ludzie w kontuszach i stroju polskim. W świetle ideologii epoki, jej racjonalizmu i powrotu do świata rzeczy, wzorcowym modelem powinien być umysł oświecony – taki jak Wolter, jak nasz Krasicki,
Oświecenie pod wieloma względami stało się punktem zwrotnym w dziejach ludzkości. Zrodziły się wówczas idee i koncepcje będące podstawą zasad ustrojowych państw demokratycznych. Najbardziej wpływowe okazały się: pomysły Monteskiusza (trójpodział władzy); teoria Rousseau (teorie umowy społecznej i narodu jako źródła władzy); ogólna atmosfera krytyki absolutyzmu, przywilejów stanowych, pozycji szlachty i politycznej roli Kościoła (Concordet, Wolter, Diderot, encyklopedyści i Locke); znaczenie własności przy tworzeniu fundamentów państwa i narodu (Locke, Rousseau). Oświecenie w Stanach Zjednoczonych Wyraźny wpływ oświeceniowych idei
Jakie cenne i przydatne człowiekowi współczesnemu myśli zawiera filozofia oświecenia? Uniwersalne wartości myśli oświecenia Przykład: Myślę, że mentalność człowieka końca wieku dwudziestego „wyrasta” z filozofii oświecenia, z tej interpretacji świata, jaką zapoczątkowali myśliciele epoki rozumu. Postulaty racjonalizmu i empiryzmu wydają nam się słuszne, wszyscy widzą sens poszukiwania zgodnego z logiką myślenia, a empiria i szacunek dla nauk ścisłych doprowadziły do wielu nieprawdopodobnych osiągnięć technicznych. A zatem tam właśnie, w ideach osiemnastego wieku tkwią początki dzisiejszego komputera! A z drugiej strony –
