Posts From Zbyszek
Przedstaw Lalkę Bolesława Prusa jako powieść dojrzałego realizmu. Lata 80. XIX wieku były dla pozytywistów czasem trudnych rozliczeń i refleksji. Czy filozofia pozytywna spełniła stawiane przed nią zadania? Czy społeczeństwo dorosło choć trochę do zmiany? Czy niewola nie zdusiła już całkiem ducha narodu? Czy warto było odrzucać całkowicie wzory romantyczne? Z takimi pytaniami borykali się zwolennicy pracy u podstaw i takie zagadnienia porusza najdoskonalsza chyba polska powieść dojrzałego realizmu – Lalka Bolesława Prusa. Analiza
Marcel Proust i jego rewolucja w dziedzinie prozy To oczywiście nowatorski cykl powieściowy W poszukiwaniu straconego czasu. Jak pokpiwają niektórzy, nie należy czytać tego dzieła przed ukończeniem czterdziestego roku życia – mamy więc jeszcze czas. Ale może warto zapamiętać, że jest to cykl złożony z następujących tomów: W stronę Swanna (1913), W cieniu zakwitających dziewcząt, Strona Guermantes, Sodoma i Gomora, Uwięziona, Nie ma Albertyny, Czas odnaleziony (1927). Dzieło to, to zarazem wielkie epitafium prozy dziewiętnastowiecznej,
Artyzm i tendencja – konstrukcja bohaterów „Nad Niemnem” Orzeszkowej. Wypowiedź zilustruj przykładami. W temacie pracy zestawione zostały ze sobą dwa pojęcia: artyzmu i tendencji. Z jednej strony próba ich oddzielenia może wydawać się dziwna – przecież tendencja to termin określający charakterystyczną technikę artystyczną. Zarazem jednak wiadomo, że skłonność do uproszczeń, która była stałą cechą realizmu tendencyjnego, nie najlepiej wpływała na wartość artystyczną powstających zgodnie z tą poetyką dzieł. Czasem wydawać się może, iż rzeczywistość
Jaką funkcję w wyobraźni nadniemeńskiej społeczności pełni legenda o Janie i Cecylii? Nadniemeńska społeczność to świat bardzo rozwarstwiony. Zaliczają się do niej zarówno chłopi, z którymi rozmawia Justyna, jak i zaściankowa szlachta – Bohatyrowiczowie, średnio zamożni ziemianie – Korczyńscy, Kirłowie, i wreszcie arystokrata Różyc. Co jeszcze ważniejsze, historię Jana i Cecylii, jak mówi Anzelm, zna w całości tylko kilku starców z rodu Bohatyrowiczów. Nie jest to zatem legenda powszechnie znana. Od Anzelma dowiadujemy się także, że jej fragmenty i urywki powtarzają
Motyw gloria victis w utworach drugiej połowy XIX i początku XX w. Jak zacząć? Od wyjaśnienia łacińskiego zwrotu gloria victis. Znaczy on tyle, co chwała zwyciężonym i jest parafrazą (przeróbką) powiedzenia: vae victis (biada zwyciężonym). Hasło gloria victis jest doskonałą ilustracją sposobu, w jaki twórcy z epoki pozytywizmu i Młodej Polski oceniali nasz ostatni zryw wolnościowy. Materiał literacki Zacznę od Nad Niemnem. Chociaż ukazało się ono 25 lat po powstaniu, to carska cenzura nadal nie pozwalała
Jakie znaczenie ma w „Nad Niemnem” powstanie styczniowe i pamięć o nim? Propozycja: Powstanie styczniowe zostało tu potraktowane w sposób niezwykły dla światopoglądu pozytywistycznego. Takie ujęcie tego wątku było oryginalne, ryzykowne – i nijak nie mieściło się w kręgu społeczno-historycznych tez pozytywistów. Wagę tego zrywu niepodległościowego w utworze podkreślała sama Orzeszkowa, która w jednym z listów napisała: „Powieść cała wysuwa się z oddalonego i osłonionego węzła, którym jest powstanie na Litwie z 1863 roku. […] Wszystko prawie, co się dzieje w powieści,
Andrzej Kmicic jako bohater romantyczny – co zbliża postać Sienkiewiczowską do tego typu, a co ją od niego oddala? Jego biografia przypomina życiorysy bohaterów romantycznych: Gustawa-Konrada z Dziadów, Konrada Wallenroda, przemiana Andrzeja przywodzi na myśl metamorfozę Jacka Soplicy; można w niej odnaleźć rysy bohaterów bajronicznych. Andrzeja poznajemy jako hulakę, zawadiakę, człowieka nieodpowiedzialnego, mordercę i podpalacza. Jacek Soplica w młodości także uczestniczył w różnych burdach, awanturował się w trakcie sejmików. Andrzej zostaje uznany za zdrajcę ojczyzny. Składa szczególnie
Utwór Goethego został wydany w 1774 roku, a więc na długo przed właściwym rozkwitem romantyzmu (w Polsce za „początek” epoki uznaje się opublikowanie Ballad i romansów Mickiewicza w 1822 roku). A jednak mimo to zawiera on ważne przesłanki nadchodzącej epoki. Nowatorska w dziele Goethego jest kreacja wielkiej romantycznej miłości, tak różnej od obowiązujących wzorców klasycystycznych (przypomnij sobie chociażby intrygę miłosną z komedii Moliera Świętoszek). Miłość Wertera jest dramatyczna, targana sprzecznościami, buntownicza – przeciwko obowiązującym normom społecznym (Werter kocha kobietę,
Wymień tematy świadczące o specyfice polskiego romantyzmu. Romantyzm polski tym różni się od europejskiego, że oprócz tematów charakterystycznych dla tego prądu literackiego, szczególnie wiele miejsca poświęca wątkom patriotycznym i historycznej sytuacji Polski. Polski bohater romantyczny zwykle z kochanka przeistacza się w obrońcę ojczyzny, walka o własne uczucie przeradza się tu w walkę o dobro wspólne. Charakterystyczne wątki to: Mesjanizm Temat charakterystyczny dla romantyzmu polskiego. Literatura romantyczna wykreowała mit jednostki poświęcającej się za innych walce o daną ideę. Koncepcja
Wymień główne założenia romantyzmu. Czym romantyczna wizja świata różni się od oświeceniowej? Romantyczna wizja świata powstała jako zaprzeczenie prawd oświeceniowych. Zanegowano oświeceniowe ideały oparte na ładzie, wiedzy i rozumie. Romantycy, wbrew swoim poprzednikom, twierdzili, że świata nie da się przejrzeć i zrozumieć, można go, co najwyżej odczuć. O ile w oświeceniu świat przedstawiał się jako logiczny i uporządkowany, w romantyzmie jawił się jako wszechogarniający i niedający się przeniknąć chaos. Świat widzieli romantycy jako wielki łańcuch bytów, który
Dobro Aniołowie (m.in. Anioł Stróż) Duchy po prawej stronie Pokora księdza Piotra Polska młodzież cierpiąca w więzieniach i na Syberii Patriotyzm części polskiego społeczeństwa („wewnętrzny ogień”) Zło Diabły Duchy po lewej stronie Pycha Konrada Carscy urzędnicy, w tym Nowosilcow Polacy nietroszczący się o ojczyznę, kolaboranci i karierowicze (zewnętrzna skorupa „sucha i plugawa”) Konkretne wydarzenia historyczne (1823 r.) podniósł Mickiewicz do rangi ponadczasowego ścierania się dobra i zła. Przedstawił prześladowanie polskich patriotów w kategoriach
Ballada – gatunek charakterystyczny dla wczesnej fazy romantyzmu. Wywodzi się z celtyckich podań ludowych, a jej artystyczną wersję stworzyli romantycy niemieccy – głównie Johann Wolfgang Goethe (Król olch) i Fryderyk Schiller (Rękawiczka). Jej romantyczny wzorzec w literaturze polskiej ustalił zaś Adam Mickiewicz. Główne cechy ballady to: • epicka narracja połączona z lirycznym komentarzem i dialogami • niezwykłe wydarzenie odkrywające prawdę ludowej etyki • fabuła zaczerpnięta z ludowych podań • fantastyka:
Podpowiedź Wszystkie części łączy osoba bohatera romantycznego: Widmo – Pustelnik – Gustaw – Konrad. Również motyw etyczny – ciągłej walki dobra ze złem – przyświeca wszystkim częściom utworu, w każdej części pojawia się także spór klasyczno-romantyczny: uczucie przeciw wiedzy, serce przeciw rozumowi, młodość przeciw starości, miłość przeciw mądrości. Poza tym części dramatu bardzo różnią się od siebie. Część II – ogniskuje się wokół obrzędu dziadów. Dominują w niej spirytualizm, mistycyzm, obejmuje jedną
Scharakteryzuj polskiego bohatera romantycznego. Dramat romantyczny to najważniejsza z romantycznych form literackich. Łączy niemal wszystkie rodzaje literackie ze wszystkimi rodzajami sztuki. Przez wielu uważany jest za niesceniczny, gdyż odwołuje się raczej do wyobraźni czytelnika niż oczu widza. Charakteryzuje się: Zerwaniem z klasyczną zasadą trzech jedności: akcja rozgrywa się w wielu przestrzeniach, które przemierzamy, podążając za bohaterem; czas akcji często rozciąga się na przestrzeni kilku lat, podobnie jest z samą akcją, w dramacie mamy do czynienia
Przedstaw cechy powieści poetyckiej na przykładzie Konrada Wallenroda. Zacznij Adam Mickiewicz, pisząc Konrada Wallenroda, wzorował się na tradycji angielskiej powieści poetyckiej. Wcześniej przetłumaczył najbardziej znaną powieść poetycką George’a Byrona Giaur. Pisarze romantyczni odkryli bogactwo zależności międzyludzkich i skomplikowanie natury ludzkiej, a powieści poetyckie – złożone, niejednoznaczne pod względem zarówno formy, jak i przekazywanych treści – pozwalały im wyrazić całą tę wiedzę. . Rozwinięcie Konrad Wallenrod spełnia wszystkie podstawowe wymagania powieści poetyckiej, gatunku powstałego w okresie
Kordian Juliusza Słowackiego jako sąd nad powstaniem listopadowym. Zacznij ogólnie: Dyskusje nad przyczynami upadku powstania listopadowego były jednym z głównych tematów polskiej literatury, powstającej po klęsce powstańców. Różni autorzy wyrażali swoje poglądy na ten temat. Na przykład Adam Mickiewicz interpretował ten fakt historyczny w kategoriach mesjanistycznych – jako ofiarę narodu polskiego, która pozwoli na jego późniejsze zmartwychwstanie. Juliusz Słowacki, tworząc literacką rekonstrukcję spisku z 1829 roku – Kordiana – przedstawił swoje poglądy na
Przeprowadź analizę wiersza Jana Andrzeja Morsztyna pt. „Niestatek”. Podpowiedź Zasadą konstrukcyjną utworu jest anafora – przez 15 wersów poeta powtarza: „prędzej…”, wyszukuje najrozmaitsze „niemożliwości” tego świata, jak np. „prędzej kto wiatr w wór zamknie”. Po cóż? By w ostatnim wersie zdradzić swój koncept. Wszystko to stać się może prędzej „niźli będzie stateczna która białogłowa”. Można powiedzieć zatem, że utwór ten jest barokowym głosem w dyskusji o wyższości mężczyzn nad kobietami (lub odwrotnie). Morsztyn sięga szczytu
Bóg w oczach twórców renesansowych, w Sonetach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i ujęciu późniejszych twórców. Bóg jest wartością niezwykle ważną w hierarchii pisarzy obu epok – choć postrzeganą inaczej. To jakby opozycja harmonii i niepokoju, spokojnego, ufnego humanizmu i humanizmu heroicznego. W liryce Jana Kochanowskiego Bóg jest Stwórcą, Mistrzem, Architektem konstrukcji tak misternej i skomplikowanej jak wszechświat. Struktura taka daje podstawy do zaufania, poczucia bezpieczeństwa, wiary w ład i sens istnienia. Dziękczynienie za urodę świata składa Kochanowski Bogu
Rycerze od Homera po Szekspira. Referat na podstawie znanych lektur. Żelazne serce rycerza antycznego W Iliadzie Homera widzimy rycerza antycznego, gdy odziany we wspaniałą zbroję, silny i zręczny, walczy na polu bitwy. Wielki pojedynek między Achillesem a Hektorem jest bacznie obserwowany zarówno przez obóz Trojan, jak i Greków – wszak walczą ze sobą najwspanialsi ze wspaniałych. Homer przedstawia w eposie rycerza wyjątkowego – wybranego spośród innych. Jest on „miły bogom”, a bogowie raczej nie zapominają
Scharakteryzuj Gustawa z IV części „Dziadów” jako bohatera werterycznego. IV część Dziadów uważana jest za jeden z najpiękniejszych tekstów o miłości w literaturze polskiej. Jej bohater – Gustaw – romantyczny kochanek bezgranicznie ufający sile uczucia, pozostaje na zawsze okaleczony duchowo – okazuje się bowiem, że idealna miłość przynosi gorycz i zwątpienie w sens istnienia. Historia miłosna zawarta w dramacie jest dość typowa, jednak już na wstępie bardzo przypomina dzieje Wertera i jego ukochanej. Dwoje młodych ludzi o zgodnych poglądach
