LICEUM
Kryzys światopoglądowy w Trenach Jana Kochanowskiego. Zacznij Żeby mówić o kryzysie myślowym w Trenach, trzeba krótko scharakteryzować światopogląd poety przed napisaniem cyklu żałobnego, czyli przed rokiem 1580. Wcześniejsze poglądy Jana z Czarnolasu odczytujemy w jego licznych pieśniach i fraszkach. Panuje tam nie tylko renesansowa radość życia, ale również nawiązuje się do starożytnych filozofii stoicyzmu i epikureizmu. Stoicyzm zalecał spokój i niewzruszoną postawę wobec przeciwności losu, akceptację zmienności Fortuny („Lecz na szczęście wszelakie/ serce ma być jednakie”). Epikureizm zaś
1. Treny Jana Kochanowskiego, jako całość to: a) cykl poetycki, b) zbiór wierszy, c) antologia. 2. Głównym tematem Trenów jest: a. Urszulka Kochanowska i jej życie u boku rodziców, b. kryzys światopoglądowy poety i polemika z ideałami epoki, c. spór o ważne kwestie religijne i społeczne. 3. W Trenie I poeta odwołuje się do: a. filozofii stoickiej, b. historii starożytnej Grecji, c. tradycji poezji funeralnej. 4. Tren IX obrazuje: a)
Motyw sławy poetyckiej zwany jest też motywem exegi monumentum. Od słów „Exegi monumentum aere perenius…” zaczyna bowiem Horacy jedną ze swych pieśni (III), której początek tłumaczymy: Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiży… Cóż to za trwały pomnik? Poezja! Udane dzieło literackie (fraszka, pieśń, oda) to gwarancja sławy i nieśmiertelności. Z tej samej pieśni pochodzi też cytat: „Non omnis moriar… (Nie wszystek umrę)”. I faktycznie nie całkiem umarł rzymski poeta, skoro ponad tysiąc
Koncepcja Boga i człowieka w twórczości Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Żyli w tej samej epoce, ale inaczej postrzegali Boga i człowieka. Jan Kochanowski we fraszkach nawiązywał do popularnej w odrodzeniu koncepcji, że człowiek jest marionetką w rękach Boga, a świat – teatrem. Ten motyw pojawiał się w trzech fraszkach: O żywocie ludzkim (dwa utwory o tym samym tytule) oraz Człowieku Bożym igrzysku. Każdy z nas jest kukiełką („łątką”), która po spektaklu zostanie schowana
Wymień czynniki, które sprzyjały rozwojowi kultury w renesansowej Polsce. Podpowiedź Już pod koniec wieku XV przenikały do Polski idee renesansowe dzięki przyjazdowi humanistów: Niemca Konrada Celtisa i Włocha Kallimacha (Filip Buonaccorsi), który zbiegł do Polski przed gniewem papieża, a także dzięki wyjazdom polskich dyplomatów za granicę. Synowie szlacheccy wyjeżdżali na studia za granicę – zwłaszcza do Padwy i Bolonii; wzrastał poziom wykształcenia społeczeństwa polskiego. Małżeństwo Zygmunta Starego z Boną Sforzą, z którą przybył do Krakowa 300-osobowy
Zaprezentuj bohaterów literatury błazeńskiej Bohaterowie literatury błazeńskiej Przede wszystkim trzy postacie: Ezop, Marchołt i Sowizdrzał. Ezop jest bohaterem dzieła Biernata z Lublina – Żywot Ezopa Fryga (ok. 1522). Marchołt pochodzi z Rozmów, które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym a sprośnym, pióra Jana z Koszyczek (przekład), Sowizdrzał – to postać anonimowego autora, przeniesiona na grunt polski z Niemiec, tamtejszy Eulenspiegel (Sowie zwierciadło – Sownociardłko, zwany też mniej dwornie: Czyścizadek). Postacie owe są brzydkie, obdarzone nieco rubasznym
Zaprezentuj obraz konfliktu między dwoma stanami na przykładzie Satyry na leniwych chłopów. Satyra na leniwych chłopów została zapisana w XV wieku. Należy do nurtu poezji świeckiej, przedstawiającej obraz konfliktu między ludźmi należącymi do różnych stanów społecznych w feudalnym świecie. Pisana, oczywiście, z punktu widzenia pana na włościach ukazuje chłopów w bardzo niekorzystnym świetle. W średniowieczu wieśniacy zmuszeni byli do pracy na rzecz pana (początkowo jeden dzień w tygodniu, później wymagania wobec nich zaczęły się zwiększać), przez
Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Noce i dnie – księgi domu polskiego. Komentarz do tematu Temat pracy sformułowany nieco metaforycznie nie zawiera polecenia. Zdaje się mówić w domyśle: wykaż, w jaki sposób te lektury są księgą domu polskiego, dlaczego tak się je nazywa. Potwierdź, że są nią rzeczywiście – bo są, to wiadomo… Pomysł na wstęp – definiowanie pojęcia zawartego w temacie To prawie zawsze się sprawdza, jest dobrym punktem wyjścia do wielu wypracowań. Ważne
Określ model miłości przedstawiony w Lalce. Aprobujesz go czy odrzucasz? Komentarz do tematu Dotyczy jednej lektury i typowej dla niej kwestii miłości. Wymaga ujawnienia osobistego stosunku do problemu. Kłopot może stanowić nazwanie różnych modeli miłości. Rada Nie pisz streszczenia lektury ani charakterystyki postaci, spróbuj odnaleźć i nazwać model miłości przedstawionej w powieści. A może to dwa modele? Ważne sformułowania • miłość destrukcyjna • miłość romantyczna • miłość szalona • miłość chora • toksyczne uczucie • konsumpcyjne,
Filozofia życiowa Jana Kochanowskiego. Komentarz do tematu Ten wyjątkowo często spotykany temat pracy może być sformułowany na wiele różnych sposobów. Jakie wartości cenił Kochanowski? Jakie poglądy na życie znalazły odzwierciedlenie w poezji Jana z Czarnolasu? Znajdujące się w temacie słowo filozofia zbyt często zawęża zainteresowania uczniów do poszukiwania śladów stoicyzmu i epikureizmu, a przecież filozofia życiowa to coś więcej. Niekiedy w temacie zawarta jest także prośba o ocenienie głoszonego przez poetę systemu wartości, nie można wtedy ograniczyć
Rozważamy argumenty za i przeciw Spójrzmy teraz na tę sprawę z innej strony… Popatrzmy na to z innego punktu widzenia… To wydarzenie rzuca nowe światło na zagadnienie tematu… Rozważmy inny aspekt tej kwestii… Druga strona tej sprawy też istnieje. Spróbujmy się jej przyjrzeć. Czas, by popatrzeć na to wszystko z innego punktu widzenia. Czy można spojrzeć na tę kwestię inaczej? Myślę, że na pewno tak. Teraz pragnę przytoczyć argumenty przeciwników
Jak podsumować pracę? Wniosek Czas na wniosek dotyczący powyższych rozważań. Jak powyższe wnioski dają zastosować się we współczesności? Wyżej stawialiśmy pytania. Teraz czas na odpowiedzi… Przeciwnikom tezy zawartej w temacie odpowiem teraz sumą wniosków. Okazuje się, że nic nie jest jednoznaczne. Moje twierdzenie też. Konsekwencją tych przemyśleń jest następne stwierdzenie / następujący wniosek… Analizując postępowanie osób zamieszanych w tę sprawę, dochodzę do nowych wniosków. Nagła zmian wniosków I oto wniosek
Symboliczny sens wyprawy Argonautów po złote runo. Przywódcą Argonautów był mitologiczny Jazon. Gdy był małym chłopcem, jego stryj Pelias odebrał władzę ojcu Jazona i zamierzał zabić bratanka. By zapewnić Jazonowi bezpieczną kryjówkę, jego matka oddała go na wychowanie centaurowi Chironowi. Jako dwudziestolatek Jazon powrócił do swego królestwa. Nikczemny stryj z obawy przed utratą władzy obmyślił chytry plan: wyprawił Jazona w długą podróż, licząc na to, iż krewniak zginie. Jazon wybrał pięćdziesięciu członków załogi,
Zbrodnia i kara to pierwsza z wielkich powieści Fiodora Dostojewskiego. Po wydaniu tej książki w roku 1866 niezbyt znany autor niemal natychmiast znalazł się w gronie największych twórców XIX stulecia. Wraz z tym dziełem zaczyna się w literaturze realistycznej epoka prawdziwie głębokiej analizy psychologicznej zachowań postaci. Ich działania traktowane są przez Dostojewskiego i jego następców jako pochodna zachodzących w umysłach bohaterów procesów psychicznych. By wyjaśnić i opisać te działania, trzeba także
Motyw literacki – POWRÓT Kierunki powrotów: DO ŻRÓDEŁ I NATURY DO KRAINY DZIECIŃSTWA DO DOMU I RODZINY DO WIARY DO PRZESZŁOŚCI DO DOMU DO RZECZYWISTOŚCI Motyw powrotu do domu i rodziny Tego literackiego powrotu do domu nie da się porównać z powrotem żadnego innego bohatera. Opuszczając Troję, Odyseusz liczył, że najdalej po dwóch tygodniach powróci do Itaki – stało się jednak inaczej. Aż dziesięć lat trwała jego tułaczka, której poświęcony jest
Mity – opowieści uczące jak żyć. Jakie treści zawarte w mitologii mogą być wartościowe dla współczesnego człowieka? U źródeł ka¿dej cywilizacji leży mit – opowieść o początkach świata, narodu, pierwszych ludziach, pierwszych bohaterach. Mówi się, że mity pomagały starożytnym zrozumieć świat i odnaleźć w nim swoje miejsce. To prawda; warto jednak pamiętać jeszcze o tym, że odgrywały wielką rolę w tworzeniu państw i narodów, a także literatury. Mit to pierwszy tekst każdej kultury. Analiza tematu Twoje zadanie polega
Bohaterowie średniowiecznej literatury. Omów na podstawie znanych Ci lektur. Jaki jest świat bohaterów literatury średniowiecznej? Przekształcając temat na pytanie, ułatwiasz sobie zadanie – praca powinna być próbą odpowiedzi na nie. Najlepszą formą wypowiedzi będzie rozprawka, dla ambitnych – esej. Uwzględnij nie tylko literaturę polską, ale i obcą – wówczas otrzymasz bardziej różnorodny materiał. Wydaje Ci się, że średniowiecze to smutna i nijaka epoka? Przypomnij sobie radosnego św. Franciszka oraz bohatera Wielkiego testamentu
Analiza i interpretacja Lamentu świętokrzyskiego Wiersze średniowieczne podlegają takim samym regułom analizy i interpretacji jak inne utwory liryczne. Musisz więc określić sytuację liryczną, podmiot liryczny i adresata, gatunek (zajrzyj do odpowiedniej ramki) oraz środki stylistyczne wykorzystane w utworze. Wiersz pochodzi z XV wieku i najprawdopodobniej stanowi fragment większej całości (być może misterium). Zgodnie z nadanym przez badaczy tytułem, wiersz jest lamentem, przedstawia więc obraz rozpaczy i skargi matki cierpiącej po stracie syna. Inny funkcjonujący w tradycji tytułu –
Poezja średniowieczna Bogurodzica Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja! U Twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kyrieeleison Twego dziela Krzciciela, Bożycze, Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać raczy, jegoż prosimy: A na świecie zbożny pobyt, Po żywocie rajski przebyt. Kyrieeleison Lament świętokrzyski Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią O zachowaniu się przy stole Satyra na leniwych chłopów Tło epoki
Postawa obywatelskiej troski zawarta w utworach Jana Kochanowskiego, Andrzeja Modrzewskiego i Piotra Skargi. Wszyscy trzej twórcy należą do epoki renesansu. Epoka ta nazywana jest złotym wiekiem w rozwoju państwa polskiego, ale nie była wolna od problemów i konfliktów. Dlatego właśnie w twórczości ludzi epoki pojawiają się teksty polityczne i społeczne, które świadczą o trosce o losy kraju. Warto przytoczyć znane rzymskie hasło, które patronuje twórczości patriotycznej: „Dobro Rzeczypospolitej najwyższym prawem”. Jan Kochanowski – swoją koncepcję patriotyzmu realizuje w Odprawie
