SZKOŁA PISANIA – POZIOM PODSTAWOWY
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 21 Wypisz pięć zagadnień, które należy poruszyć przy temacie: Ścieranie się postawy oświeceniowej i romantycznej w “Odzie do młodości” Adama Mickiewicza. Odpowiedź: Człowiek oświecenia Ideały doby romantyzmu Romantyczna krytyka światopoglądu oświeceniowego Młodość jako siła napędowa pokolenia romantyków Uniwersalność Ody do młodości Komentarz: Przy pisaniu krótkiego wypracowania nie zawsze jest sens w opracowywaniu szczegółowego planu. Czasami wystarczy po prostu
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 22 a) Wpisz wyrazy w nawiasach w odpowiedniej formie: Byłem tam przed półtora (miesiąc)…………….. Zabrakło mi jednego (punkt)………………… Ten dom jest dwa i pół (raz)……………….. większy niż tamten. Myślę o (oboje; rodzice)……………………… b) Uzupełnij zdania tak, aby powstały związki frazeologiczne: łapać……….. w żagle sypać……………. w oczy stroić się w cudze…………. podrzucać komuś…………… jajo porywać się z ……………… na
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 23 Władysław Broniewski Ballady i romanse ”Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha… To dzień biały, to miasteczko…” Nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha, Po gruzach biega naga, ruda Ryfka, Trzynastoletnie dziecko. To pierwsza strofa bardzo znanego wiersza. Do jakiego utworu odwołuje się poeta? Jak nazwiesz takie odwołanie? Odpowiedź: Władysław Broniewski przywołuje, oczywiście, balladę Romantyczność Adama Mickiewicza. Poeta posługuje
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 24 William Blake Obraz boski Okrucieństwu Serce Ludzkie dano, Zazdrości dano Ludzką Twarz. Grozę w Człowieczy Boski Kształt przybrano, Skrytość włożyła Ludzki Płaszcz. Z żelaza Ludzki Strój wykuty, Kształt Ludzki: Kuźnia pełna ognia, Twarz Ludzka: Piec podziemnej buty, Serce Ludzkie: Gardziel zawsze głodna. (przeł. Czesław Miłosz) Adam Mickiewicz Dziady Duch Człowieku! Gdybyś wiedział, jaka twoja władza! Kiedy myśl
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 25 Miłość niejedno ma imię – to bardzo dosyć popularny temat wypracowania. Wymyśl sposób na trzy warianty wstępu. Odpowiedź: Wariant 1 – rozpoczynam od ogólnych refleksji na temat idei miłości. Wariant 2 – zaczynam od odwołania się do słynnej mowy Oscara Wilde’a O miłości, co nie śmie wymówić swojego imienia. Wariant 3 – we wstępie podaję własny lub
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 26 Czego dotyczy refleksja wyrażona w następujących dwóch wersach pochodzących z pierwszej strofy liryku Stanisława Balińskiego pt. Staw? Moje lustro, gdy wiążę w nim krawat codziennie, Jest co dzień o noc starsze, smutniejsze o dzień. a) Podmiot liryczny wyraża tęsknotę za utraconym rajem dzieciństwa. b) Dwa zacytowane wersy wyrażają smutek wynikający z refleksji nad przemijaniem. c) Podmiot liryczny pragnie poznać inną
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 27 Wymyśl dwa porównania z użyciem słowa “niebo”. Odpowiedź: oczy niebieskie jak niebo uśmiech jak pogodne niebo Komentarz: Zadanie bardzo proste, jedyny błąd, jaki możesz popełnić, to poświęcenie zbyt dużej ilości czasu na wymyślenie wyszukanych, oryginalnych porównań… Tego typu ćwiczenia mają przede wszystkim poszerzać Twój zasób słownictwa i doskonalić skojarzenia. Zobacz: Zadanie 28 – SZKOŁA PISANIA
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 28 Jak rozumiesz następujące słowa Arystotelesa: “Wszystkie nauki są potrzebniejsze od filozofii, ale żadna nie jest lepsza.”? Odpowiedź: Choć filozofia nie jest nauką “praktyczną” i bezpośrednio nie służy postępowi technicznemu czy innym praktycznym dziedzinom, to jednak jest lepsza od nich, ponieważ odnosi się do duchowej sfery człowieka i próbuje odpowiedzieć na podstawowe pytania związane z jego egzystencją. Komentarz:
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 29 Sformułuj dwa argumenty za lub przeciw obecności dzieł Adama Mickiewicza w kanonie lektur szkolnych. Odpowiedź: Przeciw Dzieła Mickiewicza nie przemawiają do współczesnej młodzieży, są za trudne dla przeciętnego licealisty i nie poruszają tematów, które znajdują się w centrum zainteresowania młodzieży. Jest dużo ciekawych książek, o których licealiści chętnie porozmawialiby na lekcjach polskiego, dlaczego więc mają ten cenny
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 30 Których z wymienionych niżej twórców zaliczamy do epoki Młodej Polski? a) Jana Kasprowicza, Gabrielę Zapolską, Jarosława Iwaszkiewicza b) Wisławę Szymborską, Jana Chryzostoma Paska, Kazimierza Przerwę-Tetmajera c) Gabrielę Zapolską, Kazimierza Przerwę-Tetmajera, Stanisława Przybyszewskiego d) Gabrielę Zapolską, Marię Konopnicką, Henryka Sienkiewicza Odpowiedź: c) Komentarz: Ktoś, kto nie zna historii literatury polskiej, nie operuje swobodnie przynajmniej najważniejszymi nazwiskami, ma niewielkie szanse na napisanie dobrej
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 31 Zastąp słowa “autor” i “bohater” znanymi Ci synonimami. Odpowiedź: autor to: pisarz, twórca, prozaik, powieściopisarz (odpowiednio – dramaturg czy poeta), mistrz pióra bohatera możemy nazwać inaczej: postacią literacką, postacią wiodącą, główną personą utworu, protagonistą Komentarz: Bywa, że pisząc wypracowanie, posługujemy się w kółko tymi samymi wyrazami i sformułowaniami. Takie powtórki to błędy stylistyczne, które dodatkowo świadczą o
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 32 “Uważam, że…” to często powtarzane sformułowanie. Jakich słów użyłbyś zamiennie? Odpowiedź: myślę, sądzę, twierdzę, mniemam, że… jestem zdania, że… według mnie, moich poglądów, zapatrywań… Komentarz: To kolejne ćwiczenie, które ma poszerzyć Wasz słownik. W poprzednim szukaliście zamienników dla słów, w tym zaś ćwiczeniu – dla całego zwrotu. Z tym akurat sformułowaniem często macie kłopot, ponieważ jest ono
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 33 Jak rozumiesz następujące wyrazy obce: analogia antynomia deformacja eskalacja spektakularny Czy masz jakiś pomysł na ich użycie? Odpowiedź: analogia – równoległość, podobieństwo, np. analogiczne dzieje bohatera, analogiczne ujęcie tematu itd. antynomia – różnica, przeciwieństwo, np. Antynomia utworów polega na… Twórca prezentuje tu antynomię dwóch światów… deformacja – odkształcenie, np. deformacja świata w powieści eskalacja – narastanie czegoś,
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 34 Jakie znasz rodzaje przenośni (podaj przykłady)? Odpowiedź: Znamy wiele rodzajów przenośni: animizacja – ożywienie, przypisanie przedmiotom martwym lub abstraktom właściwości istot żywych (w olbrzymim mieście szczuta psami sunie nędza zaułkami) personifikacja – uosobienie, przenośnia ukazująca pojęcie abstrakcyjne, zjawisko itp. w postaci osoby hiperbola – zamierzona przesada, np. umieram z głodu oksymoron – czyli zestawienie sprzeczności, np. żywy
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 35 Przeczytaj następujące fragmenty: Chcąc być widzem dzikich bojów, Już u zwierzyńca podwojów Król zasiada. (Adam Mickiewicz, Rękawiczka) *** Na tęczę blasków, którą tak ogromnie Anieli Twoi w niebie rozpostarli, Nowi gdzieś ludzie w sto lat będą po mnie Patrzący, marli… (Juliusz Słowacki, Hymn o zachodzie słońca) Jak nazywa się użyta przez obydwu autorów figura stylistyczna i czym
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 36 Wymień kilka charakterystycznych cech literatury barokowej. Odpowiedź: Bogactwo, ozdobność, ekspresja, niepokój metafizyczny, sztuczność, koncept, niejasność, zagmatwanie, zawikłanie, utrudnianie odbioru, gra z czytelnikiem. Komentarz: Nowa matura zakłada pisanie wypracowania z podanego Wam tekstu. Ale to nie znaczy, że lektura samego tekstu wystarczy do napisania dobrej pracy. Autorzy tematów zakładają, że posiadacie określoną wiedzę teoretyczno- i historycznoliteracką, która umożliwi
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 37 Jak rozumiesz słowa poety z Romantyczności, jednego z najbardziej znanych utworów Adama Mickiewicza: Czucie i wiara silniej mówi do mnie Niż mędrca szkiełko i oko? Odpowiedź: Irracjonalne sposoby rozumienia i poznawania rzeczywistości mają dla poety większą wartość niż racjonalne, naukowe. Wersy te wyrażają romantyczne przekonanie o wyższości serca nad rozumem. Komentarz: Właściwie chodzi tylko o to, żeby
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 38 Wymień przynajmniej trzech polskich malarzy tworzących w epoce Młodej Polski. Odpowiedź: Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Leon Wyczółkowski, Władysław Ślewiński. Komentarz: Trudne? Nie… Przecież każdy maturzysta (i każda maturzystka) wie, że znajomość tylko historii literatury nie wystarczy. Musicie posiadać podstawowe informacje o historii sztuki, filozofii, religii. Niejednokrotnie pomogą one zinterpretować utwór, naprowadzić na jakieś dodatkowe sensy.
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 39 Wyjaśnij znaczenie następujących łacińskich maksym: Cogito ergo sum Carpe diem Gloria victis Per aspera ad astra Homo homini lupus est Odpowiedź: Cogito ergo sum – Myślę, więc jestem Carpe diem – Chwytaj dzień Gloria victis – Chwała zwyciężonym Per aspera ad astra – Przez ciernie (trudy, cierpienia) do gwiazd Homo homini lupus est – Człowiek człowiekowi wilkiem
AKADEMIA MATURALNA Szkoła pisania – ćwiczenie kształcące umiejętność pisania (poziom podstawowy). Zadanie 40 Podaj po dwa synonimy słów: gracja, integracja, bagatela, brawura. Odpowiedź: gracja – wdzięk, wytworność integracja– zespolenie, scalenie bagatela – drobnostka, błahostka brawura – męstwo, ryzykanctwo Komentarz: Bogactwo języka to olbrzymi atut każdej pracy pisemnej i ustnej wypowiedzi. Dlatego takie ćwiczenia trzeba robić aż do znudzenia. I nie myślcie, że jeśli rozwiązywaliście już podobne zadania w poprzednich odcinkach
