Strona Główna
Dlaczego zestawiono te właśnie utwory? Dlaczego w poleceniu łączy się właśnie te, a nie inne? Z pewnością nie decyduje o tym ślepy przypadek! Teksty muszą mieć ze sobą coś wspólnego i często nietrudno to coś zauważyć: podobny problem, motyw, tytuł, kompozycja… Zdarza się, że polecenie od razu każe skupić uwagę na konkretnym zagadnieniu, tak jak w poniższych przykładach: Zinterpretuj wiersze Wisławy Szymborskiej „Może to wszystko” i Jana Twardowskiego „Wiersz z banałem w środku” jako refleksyjne spojrzenie
Cyprian Norwid Moja piosnka [II] Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba Podnoszą z ziemi przez uszanowanie Dla darów Nieba… Tęskno mi, Panie… Do kraju tego, gdzie winą jest dużą Popsować gniazdo na gruszy bocianie, Bo wszystkim służą… Tęskno mi, Panie… Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony Są – jak odwieczne Chrystusa wyznanie: „Bądź pochwalony!” Tęskno mi, Panie… Tęskno mi jeszcze i do rzeczy innej, Której już nie wiem, gdzie leży mieszkanie, Równie niewinnej… Tęskno
Sylwy współczesne Termin rozpropagowany przez wybitnego badacza literatury współczesnej Ryszarda Nycza pochodzi z języka łac. (silva rerum – las rzeczy). Tego typu teksty mają polifoniczno-hybrydyczną (czyli po prostu bardzo niejednorodną) strukturę. Ich autorzy wprowadzają do tekstu różne elementy, także te zaczerpnięte z obszarów pozaliterackich; wykorzystują np. dyskurs naukowy, język potoczny wraz z wszystkimi jego niedoskonałościami, dzieła kanoniczne, tradycję literacką. Często w jednym dziele spotykamy kilka gatunków: dziennik, pamiętnik, reportaż, esej,
Dekonstrukcjonizm Dekonstrukcja to koncepcja i technika analityczna rozwinięta przez francuskiego filozofa Jacąues’a Derridę. To przede wszystkim wnikliwa analiza tekstów literackich, w której pomija się socjohistoryczny kontekst (czas, miejsce i okoliczności powstania dzieła, wiek i status autora itd.) oraz zamierzoną przez autora wymowę (np. pomijamy fakt, że Trylogia Henryka Sienkiewicza była pisana ku pokrzepieniu serc, a liczne dzieła Stefana Żeromskiego miały rozdrapywać rany). Krytyk i interpretator może wykraczać poza intencje autora
Dialogizm W XX w. wyłonił się kierunek zwany dialogizmem lub filozofią dialogu. Ten kierunek był reakcją na kryzys w myśli filozoficznej, w której dominowały subiektywizm albo stanowisko obiektywistyczne. Subiektywizm zakładał samowystarczalność podmiotu (człowieka) w poznawaniu świata i wszelakich innych „czynnościach filozoficznych”; jego skrajna wersja to soliptyzm, zakładający, że świat istnieje jako nasze odczucie. Dla obiektywizmu zaś kluczowym pojęciem jest przedmiot – ważna jest prawda faktu, badanie świata. Dialogizm nastawiony był
ABSTRAKCJONIZM Abstrakcjonizm pojawił się w sztukach plastycznych w XX wieku. Sztuka abstrakcyjna nic nie przedstawia, jest wyrazem zamysłu artysty, jego trudnych do odczytania wyobrażeń i uczuć. Operuje plamą, linią, kolorem, bryłą, płaszczyzną. Do kierunków abstrakcyjnych można zaliczyć wiele dzieł kubistycznych, dadaistycznych i surrealistycznych. Przedstawiciele w sztuce: Arshile Gorky, Hans Arp, Georges Braque. W latach 20. w Polsce działała w Warszawie awangardowa grupa artystyczna Blok, skupiająca wielu artystów abstrakcjonistów. Należeli do niej: Henryk Berlewi (geometryczne kompozycje abstrakcyjne i dzieła realizowane według
Sprawdź swoją wiedzę z Pana Tadeusza 1. Jakie grzyby zbierał Wojski podczas wspólnego grzybobrania? 2. W jakim miejscu Telimena trzymała plan Petersburga? 3. Jak nazywano Macieja Dobrzyńskiego? 4. Czego dotyczył spór pomiędzy Rejentem a Asesorem? 5. Czym, według narratora, różnił się styl życia szlachcianek z zaścianka dobrzyńskiego od życia tamtejszych chłopek? 6. W jakiej sytuacji Hrabia ukradkiem podglądał Zosię i kto go na tym przyłapał? 7. W jakim porządku mieszkańcy Soplicowa szli na
Wisława Szymborska Radość pisania Dokąd biegnie ta napisana sarna przez napisany las? Czy z napisanej wody pić, która jej pyszczek odbije jak kalka? Dlaczego łeb podnosi, czy coś słyszy? Na pożyczonych z prawdy czterech nóżkach wsparta spod moich palców uchem strzyże. Cisza – ten wyraz też szeleści po papierze I rozgarnia spowodowane słowem „las” gałęzie. Nad białą kartką czają się do skoku litery, które mogą ułożyć się źle, zdania osaczające,
Geneza: III część Dziadów napisał Mickiewicz po upadku powstania listopadowego. Są one próba rehabilitacji poety za to, że nie wziął udziału w powstaniu. Od miejsca powstania nazywa się tę część Dziadami drezdeńskimi, w odróżnieniu od wileńsko-kowieńskich (cz. II i IV) Czas i miejsce akcji: listopad 1823, Wilno, ale też okolice Lwowa i Warszawa oraz Petersburg Najważniejsze wydarzenia: Przemiana Gustawa w Konrada Monolog Konrada (Wielka improwizacja) Widzenie księdza Piotra Bal u Senatora Bohaterowie: Gustaw-Konrad – zbuntowany, romantyczny bohater,
Jan Twardowski Pożegnanie wiejskiej parafii Pożegnać wikariatkę na niewielkim piętrze zabrać Biblię w tłumoczek kazania gorętsze a sad sobie zostanie z gęsiami i płotem strasząc konie proboszcza kasztanów bełkotem Niechaj memu następcy kwiatem w brewiarz spada wart bo lepszy ode mnie i mądrzej spowiada Jeszcze skryję się w kościół. Nie chciej tu mnie widzieć, bo ksiądz płacząc sam siebie jak grzechu się wstydzi Tylko spojrzeć. Ten święty z pospolitą głową
Wesele na maturze Geneza i tytuł dramatu Wesele po raz pierwszy zostało wystawione 16 marca 1901 roku na scenie krakowskiego Teatru Miejskiego. Łączyło się ze skandalem towarzyskim, gdyż na widowni zasiedli ci, którzy stali się pierwowzorami bohaterów dramatu. Nawet niektóre zdarzenia czy rozmowy oparte były na rzeczywistych. Tytułowe wesele odbyło się kilka miesięcy wcześniej, 20 listopada 1900 roku w podkrakowskich Bronowicach. Poeta Lucjan Rydel (w dramacie Pan Młody) ożenił się
Tego się naucz! Powinieneś wiedzieć, kto jest kim w Chłopach. Maciej Boryna – bogaty gospodarz, który twardą ręką sprawuje rządy w rodzinie i gospodarstwie. Uparty, nieustępliwy, apodyktyczny, ale oddany pracy i szczerze kochający ziemię. Antek Boryna – pierworodny syn Macieja – jak ojciec porywczy i uparty. Ale i namiętny… Hanka Borynowa – żona Antka, awansowała w hierarchii wsi przez małżeństwo z synem najbogatszego gospodarza. Pracowita, zapobiegliwa i zazdrosna. Jagna – piękna
Zbigniew Herbert Substancja Ani w głowach które gasi ostry cień proporców ani w piersiach otwartych poniechanych na rżysku ani w dłoniach dźwigających zimne berło i jabłko ani w sercu dzwonu ani pod stopami katedry nie zawiera się wszystko To tylko pierwsza strofa dłuższego utworu o tym, co stanowi substancję narodu i kwintesencję życia, co przetrwa, co zginie w obliczu kataklizmów historii. Ale nawet ten fragment pozwala spróbować swoich sił: to
Tego się naucz! Przede wszystkim zastanów się, czy znasz definicje pojęć: klasycyzm, klasyk, klasycysta (czym różni się klasyk od klasycysty?), neoklasycysta. I czy umiesz je odpowiednio zastosować? To ważne, gdyż za znajomość tych terminów otrzymasz kilka cennych punktów. Kolejne zagadnienie to reinterpretacja mitów; znaczenia pojęcia reinterpretacja można się co prawda domyślać, lecz dla pewności warto sprawdzić jego znaczenie. Na pewno dostałbyś punkty także za wytłumaczenie pochodzenia nazwiska słynnego cyklu Herberta –
Wisława Szymborska Schyłek wieku Miał być lepszy od zeszłych nasz XX wiek. Już tego dowieść nie zdąży, lata ma policzone, krok chwiejny, oddech krótki. Już zbyt wiele się stało, co się stać nie miało, a to, co miało nadejść, nie nadeszło. Miało się mieć ku wiośnie i szczęściu, między innymi. Strach miał opuścić góry i doliny. Prawda szybciej od kłamstwa miała dobiegać do celu. Miało się kilka nieszczęść nie przydarzyć
Esej szkic filozoficzny, naukowy, krytyczny czy moralistyczny, zazwyczaj pisany prozą, cechuje go swobodna kompozycja: nie kończy się jednoznaczną oceną problemu (wywód otwarty), nie ma zamiaru wyczerpać tematu, eksponuje subiektywny punkt widzenia, wymaga od autora erudycji (oczytania, wszechstronnej wiedzy), przedstawia problem w sposób kunsztowny, z dbałością o piękno języka (występują środki stylistyczne, konkretne przykłady, elementy retoryczne itp.). Co mają ze sobą wspólnego jabłko i Gioconda, wieża Eiffla i swastyka? Pozornie nic. A przecież są owocem nieoczekiwanych skojarzeń.
Często takie właśnie pytania padają w teście. Jak na nie odpowiedzieć? Jak szukać w tekście nadawcy i odbiorcy? Przede wszystkim zwracajmy uwagę na zaimki i formy czasownika! Nadawca – to zazwyczaj autor omawianego tekstu. Może się ujawniać poprzez formy 1. osoby liczby pojedynczej czasowników: „chcę, widziałem, zrobię”, a także poprzez zaimki „ja”, „mnie” itd. Nadawca może się wypowiadać w imieniu całej zbiorowości (lub nadawcą będzie grupa) – wówczas wystąpią zaimki „my”, „nasze”, a także czasowniki w 1. osobie
Lekcja dla sprawujących władzę w Antygonie Sofoklesa, Odprawie posłów greckich Jan Kochanowskiego i Makbecie Wiliama Szekspira. Temat łączy utwory z różnych epok literackich. Mimo różnicy czasów antyczna tragedia o córce Edypa dotyka jednak tego samego ponadczasowego problemu, który pojawia się w dramatach Kochanowskiego i Szekspira – władzy. Jakie informacje będą niezbędne? W przypadku utworu Sofoklesa niepotrzebne jest opowiadanie losów Antygony i jej rodzeństwa. Najważniejszym bohaterem będzie w tym przypadku król Kreon, który zabronił pochówku zdrajcy Polinika, a później
Co warto wiedzieć o Makbecie, czyli cztery podstawowe zagadnienia zawarte w utworze Szekspira, które maturzysta powinien wiedzieć: 1. Makbet jest przykładem utworu scenicznego, który został ukształtowany według kanonów nowożytnej dramaturgii. Odrzuca większość reguł obowiązujących w tragedii antycznej: Nie respektuje zasady jedności miejsca, czasu i akcji: wydarzenia w utworze rozgrywają się na polu bitwy, wrzosowisku, w średniowiecznych zamkach, akcja trwa aż siedemnaście lat, wątek główny uzupełniają wątki poboczne, czego przykładem losy
Koncepcja wielkiego człowieka w twórczości Cypriana Norwida. Jednym z przewodnich motywów poezji Norwida był konflikt pomiędzy jednostką a społeczeństwem. Poeta poświęcił wiele utworów „wielkim ludziom”, którzy nie zostali należycie docenieni, gdyż dalece wykraczali poza swoje czasy. Dla Norwida geniusz jednostki zawsze wiązał się ze społecznym odrzuceniem. Warto pamiętać, że słowa poety najpełniej potwierdza jego własne, tragiczne życie. Analiza tematu Twoje zadanie polega na omówieniu utworów Norwida, które poruszają temat wielkich ludzi. Dla
![Cyprian Norwid – Moja piosnka [II]](https://aleklasa.pl/wp-content/uploads/2018/02/Norwid-20-858x350_c.jpg "Cyprian Norwid – Moja piosnka [II]")
