Posts From redakcja
Odmiana nazwisk Wiele nazwisk będziesz przywoływać w trakcie pisania prac. Aby uniknąć błędów przypomnij sobie podstawowe zasady odmiany. Dwie główne zasady to: Nazwy własne piszemy wielką literą. Zasady dotyczące pisowni nazw pospolitych dotyczą również pisowni nazw własnych. Kolejne dwie ogólne zasady mówią: Jeśli tylko można przyporządkować nazwisko (i polskie, i obce) jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmienić. O wzorcu odmiany decyduje: płeć, narodowość, zakończenie nazwiska. Warto wiedzieć, że nazwiska osób, które
Powtórz materiał literacki metodą czterech pytań: kto, co, gdzie, kiedy, o czym – napisał. W Tabel 1. przegląd literatury powszechnej. Najważniejsi twórcy i ich dzieła ANTYK Homer – VIII w. p.n.e. To od niego rozpoczyna się historia literatury kręgu śródziemnomorskiego. Jest twórcą epiki, autorem słynnych eposów: Iliady i Odysei. Imię Homer znaczy ślepy, stąd niektórzy badacze wnioskują, iż Homer był niewidomym pieśniarzem (aojdą). Skojarz: tu zaczyna swoją karierę epos. Będzie dość długo
Tabela 2 Człowiek Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Człowiek ANTYK W antyku rodzi się humanizm. Starożytni filozofowie spędzają lata na poszukiwaniu recepty na szczęście. Artyści rzeźbią piękne ludzkie ciała, poeci wielbią to, co w człowieku szlachetne i cenne: mądrość, odwagę, męstwo, sprawiedliwość. Ludzie są niemal równi bogom (a
Tabela 3 Typ – ideał Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Typ – ideał ANTYK Człowiek starożytny wielbił umiar i harmonię. Poszukiwał sposobu na szczęśliwe życie, definiował, czym jest cnota – i próbował żyć według ustalonych reguł. Ucztował – lubił korzystać z życia – ale też wiedział, co to
Tabela 4. Bóg – religia Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Bóg – religia ANTYK Ludzie starożytni wierzyli w wielu bogów. Bogowie zaś – choć mieszkali na Olimpie – nie byli obcy śmiertelnikom. Wtrącali się w ich życie, brali udział w wojnach, ba – nawet romansowali i mieli bosko-ludzkie
Tabela 5. Rozum – wiedza Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Rozum – wiedza ANTYK Jest epoką szacunku dla wiedzy – pomysł Platona, by państwem rządzili filozofowie, nie bierze się znikąd… Słowo filozofia oznacza zresztą umiłowanie mądrości, wiedzy. Dla Sokratesa (filozofa, którego nauki spisał Platon) wiedza splata się nierozerwalnie
Tabela 7. Cytaty charakteryzujące epokę Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Cytaty charakteryzujące epokę ANTYK Człowiek jest miarą wszechrzeczy – zdanie Protagorasa z Abdery symbolizuje postawę ludzi antyku. ŚREDNIOWIECZE Chcę poznać Boga i nic więcej. Nic więcej. Św. Augustyn RENESANS Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce.
Przykłady: James Bond Człowiek sukcesu Everyman Superman Batman Sformułowania tematów: Przedstawiając swoją koncepcję bohatera tragicznego, Arystoteles w „Poetyce” napisał: „litość wzbudza w nas nieszczęście człowieka niewinnego, trwogę natomiast nieszczęście człowieka, który jest do nas podobny”. Czy bohaterowie tworzeni przez współczesną literaturę mogą budzić w nas „litość i trwogę”?! Odpowiedz na pytanie, omawiając teksty kultury. Kim są bohaterowie współcześni? Jest ich wielu i są zróżnicowani. Oprócz powyższych można by zapewne wymienić
Przykłady: Holden Caufield (bohater Buszującego w zbożu) Józio z Ferdydurke Marcin Borowicz Kordian Bohater Malowanego ptaka Cezary Baryka Kolumbowie Kandyd Oskar Matzerath Piotruś Pan Mikołaj Doświadczyński Żołnierze z Na Zachodzie bez zmian Sformułowania tematów: Młodość ma to do siebie, że odrzuca, neguje, buntuje się. Co proponuje w zamian? Odwołując się do literatury, potwierdź prawdziwość myśli. Kim są bohaterowie dojrzewający? Młodzi ludzie, których obserwujemy podczas nabywania przez nich życiowego doświadczenia, dojrzewania do dorosłości.
Przykłady: Giaur Judym Siłaczka Robinson Crusoe Bohater romantyczny Wokulski Lebbroso Sformułowania tematów: „Samotność jest przyjemnością dla tych, którzy jej pragną, i męką dla tych, co są do niej zmuszeni”. Rozważ powyższe aspekty samotności na podstawie utworów literackich z różnych epok. „Samotność – cóż po ludziach…” (Adam Mickiewicz) Twoje refleksje o istocie samotności i literackich samotnikach. Kim są samotnicy? Grupa samotników pokrywa się w dużej mierze z buntownikami. Wnioski: odwróceni od świata, skłóceni z rzeczywistością.
Przykłady: Judym Kmicic Pokolenie Kolumbów Nauczyciel z Sycylii (bohater Wieży Gustawa Herlinga-Grudzińskiego) Antygona Edyp Kreon Konrad Wallenrod Gustaw-Konrad Kordian Sformułowania tematów: Galeria postaci tragicznych – bohaterów lektur szkolnych. „Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę…”. Odnieś powyższą myśl do bohaterów literackich wybierających łatwe bądź trudne drogi życiowe. Trudne zwycięstwa, gorzkie klęski – drogi życiowe wybranych bohaterów literackich. Kim są bohaterowie tragiczni? Klasyczna sytuacja tragiczna polega na tym, że
Przykłady: Judasz Makbet Balladyna Vautrin Raskolnikow Sformułowania tematów: Błądzenie jest rzeczą ludzką. Czy wiara i kara wpisane w doświadczenie bohaterów literackich mogą być dla czytelników przestrogą, pouczeniem…? Rozważ problem. Odwołaj się do tekstów należących do różnych rodzajów literackich. Jak tworzą się zbrodniarze? Literatura źródłem informacji o wpływie różnych czynników na degradację jednostki. Kim są zbrodniarze? To czarne charaktery literatury, ale ich konstrukcja jest bardziej skomplikowana niż w przypadku pospolitych kryminalistów. Są źli,
Przykłady: Antygona Kmicic Wokulski Kordian Hrabia Henryk Jacek Soplica Konrad Wallenrod Prometeusz Cezary Baryka Sformułowania tematów: Bunt jako wyraz niezgody na rzeczywistość. Odwołując się do wybranych tekstów literackich, zaprezentuj bohaterów, którzy bunt uznali za konieczność. „Aby istnieć, człowiek musi się buntować”. (Albert Camus) Zastanów się nad źródłami i sensem buntu wybranych bohaterów literackich, oceń ich postawy. Kim są zbuntowani? To silne jednostki, indywidualności, które przeciwstawiają się światu, idą pod prąd,
Przykład: Małżeństwo Makbet Rastignac Julian Sorel Zenon Ziembiewicz Sformułowania tematów: Blaski i cienie kariery. Rozważania na temat kolei życia wybranych bohaterów literackich i Twoje refleksje dotyczące tej kwestii. Trud wierności sobie. Słowa te uczyń mottem rozważań o postawach wybranych bohaterów literackich wiernych swym ideałom. Być albo mieć to alternatywa, przed którą staje każdy człowiek. Scharakteryzuj bohaterów literackich, którzy realizowali powyżej przedstawione modele życia. Kim są karierowicze? W zdecydowanie złym znaczeniu tego
Przykłady: Antenor Tyrteusz Postacie Trylogii Ignacy Rzecki Salomea Brynicka Kolumbowie Bohaterowie romantyczni: Konrad Wallenrod Kordian Gustaw-Konrad Jacek Soplica Sformułowania tematów: „Służyć poczciwej sławie”, być „lwem i lisem”, „pracować u podstaw” – odwołując się do wybranych lektur, oceń różne modele patriotyzmu przedstawionego w literaturze i wiążący się z nimi typ bohatera. „Jam miłość, szczęście, jam niebo za młodu Umiał poświęcić dla sprawy narodu”. (Adam Mickiewicz) Polaków wyobrażenia o godności, honorze i powinnościach wobec kraju.
Przykłady: Bohater Boskiej Komedii Dantego Guliwer Skawiński (Latarnik Henryka Sienkiewicz) Kandyd Mikołaj Doświadczyński bohater powieści Ignacego Krasińskiego Bohater Małej apokalipsy Tadeusza Konwickiego Odyseusz Kordian Podmiot liryczny Sonetów krymskich Adama Mickiewicza Sformułowania tematów: „Człowiek jest natury pielgrzymiej” (Cyprian Kamil Norwid) Literackie konkretyzacje odwiecznego w kulturze motywu życia-wędrówki i życia-pielgrzymki a Twoje rozumienie istoty ludzkiej egzystencji. Wygnaniec, ciekawy świata podróżnik, poszukiwacz sensu życia… Twoje przemyślenia na temat motywu wędrowca na podstawie wybranych
Przykłady: Ikar Prometeusz Don Kichot Konrad Wallenrod Justyna Orzelska Doktor Rieux Kolumbowie Bohaterowie romantyczni Gustaw-Konrad Kordian Bohaterowie Lalki Wokulski Rzecki Ochocki Sformułowania tematów: Życie literackie jest mieszanką szaleństwa i rozsądku. Wskaż, w jakim stopniu wpływały one na postępowanie wybranych bohaterów literackich. Idealiści i marzyciele zbyteczni czy potrzebni światu? Rozważ, odwołując się do wybranych lektur. Straceńcy, marzyciele, społecznicy – bohaterowie literaccy. Prezentacja i ocena. Trud wierności sobie. Słowa te uczyń mottem
Przykłady: Ariosto Don Kichot Ofelia Lady Makbet Maria z Nie-Boskiej komedii Harry Haller z Wilka stepowego Myszkin z Idioty Dostojewskiego Sformułowania tematów: Życie ludzkie jest mieszanką szaleństwa i rozsądku. Wskaż, w jakim stopniu wpływały one na postępowanie wybranych bohaterów literackich. Kim są szaleńcy? Według racjonalistów – to chorzy ludzie, którymi trzeba się opiekować. Ale nie według romantyków: w tej epoce szaleństwo i obłęd postrzegano jako niezwykły dar, swojego rodzaju boskość, cenioną odmienność od
Kazimierz Przerwa-Tetmajer Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej Taki tam spokój… Na gór zbocza Światła się zlewa mgła przeźrocza, na senną zieleń gór. Szumiący z dala wśród kamieni w słońcu się potok skrzy i mieni w srebrnotęczowy sznur. Ciemnozielony w mgle złocistej wśród ciszy drzemie uroczystej głuchy smrekowy las. Na jasnych, bujnych traw pościeli pod słońce się gdzieniegdzie bieli w zieleni martwy głaz. O ścianie nagiej, szarej, stromej spiętrzone wkoło
Julian Tuwim Wspomnienie Mimozami jesień się zaczyna, Złotawa, krucha i miła. To ty, to ty jesteś ta dziewczyna, która do mnie na ulicę wychodziła. Od twoich listów pachniało w sieni, Gdym wracał zdyszany ze szkoły, A po ulicach w lekkiej jesieni Fruwały za mną jasne anioły. Mimozami zwiędłość przypomina Nieśmiertelnik żółty – październik. To ty, to ty, moja jedyna, Przychodziłaś wieczorem do cukierni. Z przemodlenia, z przeomdlenia senny, W parku
