HISTORIA
Na mocy postanowień testamentu Bolesława Krzywoustego władza zwierzchnia, obronność i polityka zagraniczna państwa miała przypadać najstarszemu księciu. Obejmował on również władzę w tzw. dzielnicy senioralnej (Małopolska wraz ze stołeczny już wówczas Krakowem). Po kilkudziesięciu latach zasada uległa załamaniu, oficjalnie zlikwidowano ją na łęczyckim zjeździe ówczesnych elit feudalnych w 1180 roku. Podział kraju Najstarszy z synów Bolesława Krzywoustego, wygnany w 1146 roku Władysław, oprócz dzielnicy senioralnej otrzymał Śląsk i zarząd nad całością Pomorza. Bolesław Kędzierzawy otrzymał Mazowsze z Kujawami, Mieszko
Wielka Brytania stała się państwem konstytucyjnym w drodze długotrwałej ewolucji, a na tej drodze 2 rewolucje burżuazyjne XVII w. były tylko jednym z etapów. Ustrój polityczny tego państwa wykształcił się w XVII i XVIII stuleciu, w toku sporów parlamentu z królem, co doprowadziło do wyraźnego podziału kompetencji między nimi. Stopniowo faktyczną władzę przejął uformowany na bazie parlamentu rząd – gabinet. Na przełomie kolejnych stuleci system rządów parlamentarno-gabinetowych był już w
W bardzo szeroko pojętych ramach państwa konstytucyjnego mieszczą się kraje o różnych systemach społeczno-politycznych, metodach i zasadach rządzenia, formach rządu, strukturze terytorialnej, zarówno monarchie jak i republiki. Czynnikiem łączącym jest fakt funkcjonowania w nich wszystkich konstytucji. W ten sposób, boczną furtką, drogą nieco karykaturalną do grona państw konstytucyjnych można też zaliczyć państwa totalitarne posiadające również własne ustawy zasadnicze. Tak naprawdę stwierdzenie, czy dane państwo jest (bądź nie) demokratyczne staje się
W drugiej połowie XVII w. Rosja weszła na drogę przeobrażeń, które doprowadziły tam do uformowania się nowożytnego, europejskiego absolutyzmu, jak również do wzrostu jej pozycji na arenie międzynarodowej. Punktem zwrotnym stały się reformy przeprowadzone przez wielką indywidualność – Piotra I, które wyrwały ten kraj z zacofania i zmniejszyły dystans do wysoko już rozwiniętej Europy Zachodniej. Poprzez opanowanie Inflant uaktywnieniu uległy kontakty gospodarcze z Zachodem. Car sprzyjał budowie i funkcjonowaniu manufaktur,
Państwa niemieckie – Rzesza Niemiecka Rzesza Niemiecka od czasu Wielkiego Bezkrólewia i walk dynastycznych o tron stała się faktyczną federacją czy, jak kto woli, konfederacją państw, co potwierdziła Złota Bulla cesarza Karola IV z 1356 r. Na jej mapie politycznej wśród obfitej mozaiki państw wyróżnić można było księstwa lub władztwa terytorialne o charakterze świeckim (np. Austria, Brandenburgia-Prusy, Bawaria, Palatynat Renu, Pomorze Zachodnie należały do większych), księstwa biskupie, następnie mniejsze terytoria
Anglia wraz z rewolucją i republiką (epizod lat 1640-1660) Po zakończeniu krwawej i wyczerpującej kraj wojny domowej (zwanej popularnie „wojna Dwóch Róż”) w 1485 r. przez Henryka VII, zapoczątkowującego rządy dynastii Tudorów, Anglia weszła na drogę burzliwych przemian społecznych i rozwoju ekonomicznego.Ród Tudorów doprowadził też do wzmocnienia autorytetu monarszego i wprowadził lokalną odmianę absolutyzmu niezależnie od funkcjonującego parlamentu. Utrwalił go Henryk VIII konkurujący z Hiszpanią i w rezultacie, po sporach
Formalnie rządy absolutne w tym kraju rozpoczęły się jeszcze za czasów Ludwika XI (1461-1483), oznaczając władzę monarchy nie podlegającą żadnej kontroli. Przechodziły one kilkakrotnie długie okresy kryzysu. Pierwszy nastąpił po rządach Karola VIII, Ludwika XII, Franciszka I i Henryka II. Umocnili oni na pewno swoją pozycję wewnątrz kraju jak i znaczenie Francji na arenie międzynarodowej, wplątali jednak państwo w niefortunne wojny włoskie. Faktyczny kryzys i załamanie monarszego autorytetu przyniosły krwawe
Monarchia absolutna była kolejną formą ustrojową państwa feudalnego. Pojawiła się wraz z ograniczeniem znaczenia bądź likwidacją instytucji stanowych przez panujących oraz redukowaniem uprawnień politycznych poszczególnych stanów. Najwyższa suwerenna pełna władza przeszła w ręce monarchy. Monarchia absolutna zrodziła się w momencie, gdy zarysowały się pierwsze symptomy rozkładu gospodarki feudalnej. W rywalizacji ze szlachtą i możnowładztwem (w celu ograniczenia ich przywilejów) odwoływała się do pomocy rosnącego w siłę, coraz zamożniejszego mieszczaństwa. Królowie
Niewątpliwie Polskę między XV a XVIII stuleciem wyróżniała na tle Europy wyjątkowa pozycja polityczna stanu szlacheckiego. Stosunkowo liczny u nas (ok. 10% populacji) – był wewnętrznie niejednolity. Na szczycie znajdowała się zamożna i wpływowa magnateria, posiadająca nawet prywatne siły zbrojne, w centrum szlachta średnia (specjaliści dzielą ją na wielowioskową, jednowioskową i kollokacyjną, czyli właścicieli części wsi), a na samym końcu szlachta zagrodowa i tzw. gołota (nieposesjonaci). Rzeczpospolita szlachecka w dziejach
Wpływ religii a zarazem Kościoła na życie publiczne w wiekach średnich był znaczny. Instytucje państwa i Kościoła wzajemnie się przenikały. W dobrze pojętym interesie dwóch wielkich instytucji i wspólnot przeważała współpraca, wzajemne wsparcie, choć nie brakowało zgrzytów, czy wręcz konfliktów. Spory wynikały głównie z ambicji władców niemieckich, najczęściej; przy okazji współzawodnictwa cesarzy rzymskich z papieżami o hegemonię. Zmaganiom gigantów epoki przyglądała się z zapartym tchem cała Europa. Pochodną tych konfliktów były
Ogólnoeuropejskie zjawisko rozbicia dzielnicowego nie ominęło również Polski. Na przekór założeniom i planom pomysłodawcy – Bolesława Krzywoustego, zasada senioratu nie utrzymała się. Doszło do rozbicia władzy centralnej, oraz faktycznego rozczłonkowania państwa. Zarówno pierwszy senior, jak i jego bracia – książęta juniorzy, nie pogodzili się z ograniczeniem swych uprawnień. W wyniku wojny domowej, senior Władysław II musiał udać się na wygnanie (1145-46 r.) Osłabienie państwa wykorzystał Fryderyk I Barbarossa zmuszając nowego
Apogeum rozbicia dzielnicowego, praktycznego chaosu i partykularyzmu, przypada na Rusi po 1132 r. Co prawda, dzieło Monomacha próbował kontynuować książę włodzimiersko-suzdalski Andrzej Bogolubski, ale bez rezultatu. W pierwszej poł. XIII w. Ruś stała się celem mongolskiej ekspansji. Już pierwsza konfrontacja militarna zakończyła się totalną klęską nad Kałką (1223 r.), ale rzeczywista tragedia przyszła później, gdy w latach 1236-1240 doszło do podboju mongolskiego i straszliwych zniszczeń m.in. Kijowa, który stracił na
Walki dynastyczne w Niemczech, oraz spór królów, a zarazem cesarzy z rodu Staufów z papiestwem, doprowadziły kraj do krawędzi wojny domowej w poł. XIII w.. Śmierć Konrada IV osłabiła poważnie stronnictwo zmierzające do wzmocnienia autorytetu władzy centralnej, skupione wokół dynastii Staufów. Jego małoletni syn nie liczył się w rozgrywce do tronu. Wkrótce zresztą został zabity, a chaos polityczny sięgnął zenitu (1254-1273 Wielkie Bezkrólewie). Niemal równocześnie zmarł rywal Konrada, Wilhelm z
Pozycja korony w zachodniofrankońskiej części dawnego imperium Karola Wielkiego nie była zbyt wysoka. Stan ten odziedziczyli po wygaśnięciu karolińskiej dynastii Kapetyngowie, władający od 987 r. tronem Francji. Królowie pozostawali jedynie nominalnymi seniorami potężnych wasalów, hrabiów: Szampanii, Flandrii, Poitou, Anjou (Andegawenii), Tuluzy, książąt Normandii, Akwitanii, Bretanii, Burgundii. We wczesnym okresie dziejów Francji nie obejmowała ona jeszcze Lotaryngii, Alzacji czy całej Burgundii. W XII w. do roli wasali wyrośli Plantageneci. Dzięki mariażom
Wczesnofeudalna Polska pojawia się w połowie X w. w wyniku przekształcenia organizacji plemiennej – polańskiej, w państwo ponadplemienne. Mimo niewątpliwych zasług legendarnych poprzedników, za twórcę państwa, a co najmniej pierwszego, historycznego władcę, uważany jest Mieszko I. W ciągu swego panowania (druga poł. X w.), zapewnił krajowi granice w przybliżeniu podobne do dzisiejszych. Szczególną uwagę poświęcił ujściu Odry i opanowaniu Pomorza, a u schyłku swych rządów – Śląsku. Poprzez przyjęcie chrztu
Ruś Kijowska wyrosła w końcu IX w., w wyniku stopniowego procesu zjednoczeniowego ruskich plemion i ośrodków państwowych. Najważniejsze z nich to Kijów i Nowogród Wielki. Pierwszym historycznym władcą Rusi był książę Oleg. Do niedawna bardzo popularna była teza o normańskich korzeniach ruskiej państwowości. Pozostawała ona w ścisłym związku z tradycją opartą na częściowo legendarnych opowieściach o wareskim wodzu Ruryku (Waregami zwano na Rusi Normanów), który miał zostać władcą Rusi i
Po odejściu Rzymian (wycofali się w V w. n.e.) na teren Brytanii napłynęły ludy Anglów i Sasów, dokonując podboju kraju. Początkowo powstało kilkanaście państw, później ukształtowało się 7 królestw. Zostały one zjednoczone przez władcę Wessexu Alfreda Wielkiego (druga połowa IX wieku). W pierwszej połowie XI stulecia Anglia znalazła się przejściowo pod panowaniem duńskim (Kanut Wielki). Okres anglosaski skończył się na królu Edwardzie Wyznawcy, który podobno przekazał swoje państwo w spadku
Niemcy oraz spór o inwestyturę i uniwersalia Wschodniofrankońskie państwo (popularnie zwane Niemcami) było do początków X w. pod rządami dynastii karolińskiej. Przy słabnącym prestiżu tego rodu – rosła rola dawnych państw szczepowych (np. Frankonii, Saksonii itp.) i ich władców – lokalnych książąt. Po wygaśnięciu dynastii Karolingów tron w Niemczech nabrał charakteru elekcyjnego, a książęta, po krótkim panowaniu Konrada I wybrali Henryka I z Saksonii (919) , który zapoczątkował nową dynastię
Początki Okres zamętu, niepokoju i najazdów na Europę we wczesnym średniowieczu, dokonywanych przez różne, głównie koczownicze, ludy (m.in. Hunów, Awarów, Węgrów, Arabów), zrodził potrzebę zbudowania nowych, stabilnych więzi społecznych i prawnych. Na tym właśnie gruncie wyrósł feudalizm i w miarę dojrzałą formę osiągnął w państwie karolińskim (VIII-IX w.). Podstawową cechą ustroju feudalnego był agraryzm, związek z ziemią i produkcją rolną. Grupę panującą w systemie feudalnym stanowili wielcy właściciele ziemscy (w
Jak doszło do wznowienia godności cesarskiej? Po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego w 476 r. tytuł „cesarza rzymskiego” nie był używany, aż do roku 800, kiedy król Franków Karol Wielki został w Rzymie koronowany przez papieża na cesarza. Odtąd Karolingowie używali tytułu cesarza rzymskiego dla podkreślenia uniwersalnej władzy nad całą Europą Zachodnią. Po podziale państwa Franków (traktat w Verdun 843) ziemie położone na wschód od Renu utworzyły monarchię wschodniofrankijską, zwaną później Niemcami.
