LICEUM
Czy Kamizelka Prusa zawiera typowe cechy noweli? Zacznij od przypomnienia cech gatunkowych noweli. Nowela jest to krótki utwór fabularno-narracyjny. Występuje zwykle narrator trzecioosobowy, obiektywny. Treść noweli osnuta jest wokół jakiegoś dominującego motywu, może nim być rekwizyt. Nowela ma jeden wątek, brak w niej epizodów, liczba bohaterów noweli jest ograniczona od jednego do najwyżej trzech. Nowela zawiera w swoim zakończeniu przesłanie, czyli morał. Teraz zastanówmy się, które z tych cech ma Kamizelka. Akcja noweli
Gdzie Konopnicka dostrzega źródła nietolerancji – odwołaj się do rozmowy Mendla Gdańskiego z zegarmistrzem. • Rozmowa Mendla i zegarmistrza ujawnia stereotypy, które są przyczyną nietolerancji. Takimi stereotypami operuje zegarmistrz, pozornie zaprzyjaźniony z Mendlem. Dla niego jednak „Żyd zawsze Żydem”, czyli odczuwa obcość, a może nawet niechęć do ludzi pochodzenia żydowskiego i pogardę dla nich. • Uważa, że Żydzi bogacą się kosztem Polaków, podtrzymuje utarty mit Żyda geszefciarza. Jego zdaniem Żydzi zawsze mają dużo pieniędzy, gdyż
Dlaczego Orzeszkowa w Glorii victis uczyniła narratorem przyrodę? Zacznij np. tak: Nowela Orzeszkowej powstała już w epoce Młodej Polski, w odpowiedzi na wydarzenia lat 1905-1907. Pisarka jednak celowo powraca do romantycznego etosu walki bohaterów powstania styczniowego z 1863 r. Byli to jedyni bohaterowie, których znała i rozumiała. Bolało ją, że społeczeństwo polskie tak szybko zapomniało o przelanej krwi powstańców. Tym bardziej że byli to często młodzi chłopcy, idealiści, tak jak bohaterowie jej noweli, Marian i Jagmin. Samotna leśna
Autor Jan Kochanowski (1530-1584), nazywany ojcem literatury polskiej, urodził się w Sycynie pod Zwoleniem, w powiecie radomskim. Trzy lata studiował w Akademii Krakowskiej, potem kontynuował naukę na innych uczelniach: w Królewcu, a także w Padwie we Włoszech. W czasie swoich studiów wielokrotnie odbywał podróże zagraniczne, zwiedził m.in. Rzym, Neapol, Marsylię, Paryż. Po piętnastu latach studiów wrócił do ojczyzny. Studia te dały mu gruntowne wykształcenie: znał grekę i łacinę, poznał literaturę w obu tych językach, literaturę włoską i świat starożytny. 1559
Jak należy rozumieć słowa z wiersza Krótkość żywota: „Dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt – żywot ludzki słynie”? Te słowa podkreślają jeden aspekt ludzkiego życia: jego przemijalność, krótkość, ulotność. Nie sposób zatrzymać życia, bo trwa zaledwie chwilę – jak dźwięk. Jest zmienne niczym zależny od kąta padania promieni słońca cień. Przepływa szybko, jak dym i wiatr. Pojawia się i nagle znika – jak błysk, przemija i nie pozostawia śladów – jak głos, jest
Jaki środek artystyczny pomógł Naborowskiemu zbudować koncept w wierszu Do Anny? Na czym ten koncept polega w tekście? Do Anny Z czasem wszytko przemija, z czasem bieżą lata, Z czasem państw koniec idzie, z czasem tego świata. Za czasem ustawa dowcip i rozum niszczeje, Z czasem gładkość, uroda, udatność wiotszeje. Z czasem kwitnące łąki krasy ostradają, Z czasem drewa zielone z liścia opadają. Z czasem burdy ustają, z czasem krwawe boje, Z czasem
Jaki wzór postępowania wyłania się z wiersza Marność Daniela Naborowskiego? Czy utwór zachęca do ascezy? Marność Świat hołduje marności I wszytkie ziemskie włości; To na wieki nie minie, Że marna marność słynie. Miłujmy i żartujmy, Żartujmy i miłujmy, Lecz pobożnie, uczciwie, A co czyste, właściwie. Nad wszytko bać się Boga – Tak fraszką śmierć i trwoga. Wbrew tytułowi wiersz Marność nie jest potępieniem życia ani zachętą do ascezy. Na początku tego
Kiedy narodził się marinizm i kto był twórcą tego kierunku? Wymień cechy poezji marinistycznej. Marinizm narodził się w siedemnastowiecznych Włoszech. Twórcą kierunku był włoski poeta Giambattista Marino, który żył w latach 1569–1625. Jego błyskotliwe utwory wywarły ogromny wpływ na literaturę całej Europy. W Polsce zwolennikiem i naśladowcą Marina był Jan Andrzej Morsztyn. Poezja marinistyczna jest elegancką, kunsztowną poezją dworską. Jej twórcom zależało na tym, aby zdumieć i zadziwić czytelnika oryginalnymi pomysłami i wyszukaną formą wiersza. Dlatego podstawę
1. Które z poniższych tytułów to wyłącznie tomiki wierszy Leopolda Staffa? a) Sny o potędze, Uśmiechy godzin, Pieśń o skowronku, Wysokie drzewa b) Ptakom niebieskim, Sad rozstajny, Oczy otchłani, Szumiąca muszla c) Barwa miodu, Ptakom niebieskim, Studium przedmiotu, Martwa pogoda d) Wszystkie powyższe tytuły 1. Odpowiedź: a) Komentarz: Leopold Staff, jako poeta trzech pokoleń, był bardzo płodnym twórcą i lista jego tomików wierszy jest długa. Tym niemniej należy umieć je rozpoznać.
Tło epoki Norwid jest często uznawany za artystę epoki przełomu, tworzącego między romantyzmem a pozytywizmem. Rzeczywiście, możemy zaliczyć go do tzw. drugiego pokolenia romantyków. Jako poeta był już wychowany na literaturze polskich romantyków, wieszczów największego formatu. Norwid debiutował w okresie, kiedy polski romantyzm przestaje być awangardowy i łagodnieje. W Polsce romantyczny zapał powoli wygasał i stopniowo zaczynał się krystalizować, zwłaszcza po powstaniu styczniowym, nowy nurt – pozytywizm. Wydarzeniem, które w istotny sposób wpłynęło na twórczość Norwida
Powinności poezji wobec czasu i ludzi na podstawie wybranych wierszy Czesława Miłosza. Wstęp Możesz zacząć od przywołania odwiecznego sporu na temat kształtu poezji: czy poezja to sztuka dla sztuki zwolniona z jakichkolwiek zobowiązań, czy też sztuka zaangażowana stawiająca sobie ambitne zadania? Jeśli jesteś zwolennikiem tej drugiej koncepcji, przywołaj jakiś trafny cytat przekonujący o jej słuszności, na przykład słowa z wiersza Miłosza: Czym jest poezja, która nie ocala Narodów ani ludzi? Możesz również z góry założyć, że
Horacy i liryka starożytna Liryka starożytna, podobnie jak tragedia, wywodzi się z religijnych obrzędów. Przy wtórze różnych instrumentów kapłani i wierni wygłaszali zaklęcia i modlitwy skierowane do nieśmiertelnych bogów. Z czasem przerodziły się one w coraz bardziej skomplikowane i kunsztowne pieśni, które przestały pełnić wyłącznie funkcję religijną. Dzielono je na dwa rodzaje, w zależności od liczby wykonawców. Do pieśni chóralnych zaliczono podniosłe hymny, sławiące bogów i bohaterów. Zmarłych opłakiwano zbiorowo za pomocą żałobnych trenów. Pieśniami wykonywanymi indywidualnie były przede
Omów obraz społeczeństwa polskiego w Potopie. Polska z Potopu to rzeczpospolita szlachecka. Najważniejszą grupą społeczną była wówczas szlachta i to ona została najszerzej opisana i najlepiej scharakteryzowana. Nie pomija jednak również Sienkiewicz magnaterii oraz mieszczan i chłopów (choć ci pojawiają się jako bohater zbiorowy). Magnateria Janusz i Bogusław Radziwiłłowie, Hieronim Radziejowski, Krzysztof Opaliński. Magnaci prowadzą politykę, kierując się jedynie własną korzyścią i prywatnym interesem, wydają kraj na łup Szwedom (sceny
Scharakteryzuj postacie Karola Wielkiego i króla Marka – dwa wzory doskonałego władcy. Karol Wielki Karol Wielki to potężny władca i prawdziwy patriota, ma na swoim koncie mnóstwo sukcesów militarnych i wciąż gotowy jest do podejmowania kolejnych wypraw mogących przysporzyć jemu i „słodkiej Francji” sławy i bogactw. Po drugie to król chrześcijański, pogromca pogan. Jako obrońca krzyża i zapamiętały krzewiciel wiary Karol Wielki mógł w trudnych momentach liczyć na wsparcie Stwórcy. Na prośbę króla Karola ścigającego pogan, którzy
Scharakteryzuj hrabiego Rolanda jako wzór rycerza. Charakteryzując postać hrabiego Rolanda, najsłynniejszego średniowiecznego rycerza, trzymaj się kilku najważniejszych punktów. Każdy z nich możesz do woli rozwijać: Hrabia Roland to człowiek wysoko urodzony, „ukochany siostrzeniec” cesarza, chociażby z tego powodu mający wyjątkową pozycję wśród rycerzy. Roland jest zawsze wierny swojemu panu i ojczyźnie, to wzór patriotyzmu i lojalności wobec władcy. Bardzo ważne miejsce w charakterystyce Rolanda zajmuje troska o honor rycerski, niekiedy przybierająca rozmiary szaleństwa – kiedy dowodzony
Na początku dramatu Krasiński umieścił poetycki komentarz do Części I. Są to rozważania (nie wiadomo, czy autora, czy narratora, czy może podmiotu lirycznego) dotyczące rozdźwięku pomiędzy poezją a życiem. Poezja jest ideałem, jej wyraz w sztuce jest od niej oddalony „przepaścią słowa”. Poeta cierpi, ponieważ ma poczucie, że nie może wiernie przekazać w poezji tego, co pragnie wyrazić. Część I Pewny swojej miłości Mąż przysięga wierność żonie „dobrej i skromnej”. Ale nie sprawdza się on
Makbet to nowożytna tragedia o winie, karze i wnętrzu człowieka. Czy zgodzisz się z tą opinią? Jak zacząć? Ot, choćby w ten sposób. Refleksyjnie i poetycko… W dramacie obserwujemy nierówną walkę, jaka toczy się we wnętrzu głównego bohatera między jego wybujałą i chorą ambicją a wrażliwym sumieniem. I, niestety, te dobre strony jego natury przegrywają – szkoda, bo gdyby Makbet nie uległ swej wręcz patologicznej żądzy władzy, mógłby się stać naprawdę wartościowym
Wyjaśnij, w czym wyrażała się Witkacowska teoria Czystej Formy i w jakim stopniu Szewcy do niej nawiązują. Witkacego interesowała w teatrze czysta teatralność. Nie było tam miejsca na roztrząsanie kwestii narodowych, społecznych, moralnych itp. Teatr to nie zwierciadło rzeczywistości ani psychologiczne „wypruwanie bebechów”. Liczy się jedynie forma, bo pozwala dotrzeć do Tajemnicy Istnienia, zaznać metafizycznego niepokoju, zbadać istotę bytu. Jest dla Witkacego czymś absolutnie wyjątkowym, arystokratycznym. Centralny element dzieła sztuki stanowi niezwykła struktura, której
Jaki obraz rewolucji przedstawia Witkacy w Szewcach? Autora nie interesuje przebieg żadnego konkretnego przewrotu społecznego. Witkacy tworzy obraz rewolucji całkowicie abstrakcyjnej. Chce zobrazować uniwersalne mechanizmy, jakie rządzą każdym tego rodzaju zjawiskiem społecznym, bez względu na jego czas i miejsce. W tym celu wprowadza do utworu taki układ kompozycyjny postaci, który symbolizuje relacje społeczno-klasowe. Oglądamy zatem arystokratkę księżną Irinę, burżuja Prokuratora Scurvy’ego i robotniczy proletariat, czyli Sajetana Tempego i jego Czeladników. To właśnie oni wtrąceni do
Świętoszek to dramat w pięciu aktach. Poznajemy w nim rodzinę zamożnego mieszczanina, pana Orgona. Jego – przypuszczalnie druga – żona, piękna i dużo młodsza Elmira, oraz dorosłe już dzieci – Marianna i Damis, żyli spokojnie i szczęśliwie, dopóki w domu nie pojawił się przyjaciel Orgona, Tartuffe. Ten człowiek „o twarzy pulchnej i rumianej” całkowicie zawładnął uczuciami pana domu i jego matki, pani Pernelle. Cechą, która ich tak ujęła, była jego rzekoma pobożność i – też rzekoma – surowość zasad moralnych.
