PRACA DOMOWA
Jakie znasz główne kierunki filozofii pozytywistycznej? Zaprezentuj głównych filozofów europejskiego pozytywizmu (realizmu). Do najważniejszych twórców i dzieł filozofii pozytywistycznej zalicza się: August Comte – Wykłady filozofii pozytywnej Herbert Spencer – Wstęp do socjologii Hipolit Taine – Rasa, środowisko, moment John Stuart Mill – Co to jest utylitaryzm? Kierunki filozoficzne przez nich reprezentowane to ewolucjonizm, determinizm, utylitaryzm. Ewolucjonizm Twórcą ewolucjonizmu jest Herbert Spencer. W myśl tego poglądu ludzkość podlega nieustannemu rozwojowi wydając jednostki
Odwołując się do swojej wiedzy o europejskim realizmie i polskim pozytywizmie, wypowiedz się na temat: światopoglądy romantyczny i realistyczny – przeciwstawne czy uzupełniające się? Propozycja: Między obydwiema postawami dostrzec można wiele istotnych różnic. Podstawową cechą realizmu jest mimetyzm – czyli naśladownictwo, zgodność z prawdopodobieństwem życiowym – w odwzorowywaniu rzeczywistości. Romantycy stawiali na kreację świata przedstawionego – na tworzenie rzeczywistości. Jeśli idzie o podstawy filozoficzne obydwu światopoglądów, także trudno znaleźć zbieżności. Scjentyzm i kult zdrowego rozsądku
Paryż Balzaka czy Zoli – czym różnią się wizje wielkiego miasta zawarte w powieściach obu pisarzy? Która z nich jest ci bliższa? Obie wizje są przerażające. W obu Paryż jawi się jako miasto pełne kontrastów, bijących w oczy różnic. Trudno powiedzieć, czy w obu ujęciach miasto jest bezdusznym mechanizmem, niszczącym większość ludzkich odruchów, okrutną istotą żyjącą własnym życiem czy nauczycielem twardych praw życia. Jedno jest pewne – zarówno Zola, jak i Balzak są pewni, że Paryż
Świat jako labirynt w kontekście Ojca Goriot Balzaka. Topos labiryntu wywodzi się z mitu o Tezeuszu, który znalazł się wewnątrz tej budowli zamieszkałej przez potwora – Minotaura. Tezeusz nie tylko go zabił, ale szczęśliwie – dzięki nici danej mu przez Ariadnę – wydostał się na zewnątrz. Zacznij od tej historii, potem wspomnij o powstałych wokół pojęcia labiryntu związkach frazeologicznych („labirynt życia”, „ grzechu” czy „świata”) i dopiero teraz przejdź do
Wyjaśnij znaczenie nazwy pozytywizm filozoficzny i omów podstawy jego ideologii. Określenie dat granicznych realizmu jest dosyć kłopotliwe. W Europie mówimy o prądzie literackim – o nazwie realizm i filozoficzno-społecznym – o nazwie pozytywizm. W Polsce – o prądzie literackim i filozoficznym – nazywanym pozytywizmem. W dodatku – rozwój prądu w Polsce przypada znacznie później niż w Europie. Na razie wszak zajmiemy się Europą. Ogólnie przyjmuje się, że z pozytywizmem filozoficznym w Europie mamy do czynienia od połowy od lat 50. do 80. XIX wieku.
Wokulski – romantyk czy pozytywista? Spróbuj odpowiedzieć na to pytanie, wykorzystując formę rozprawki. Stanisław Wokulski, główny bohater Lalki Bolesława Prusa, to postać funkcjonująca pomiędzy romantyzmem i pozytywizmem. Światopoglądy obydwu epok przenikają się w nim, kształtując jego osobowość. Urodził się w roku 1832. Jego młodość upłynęła w okresie międzypowstaniowym, czyli w późnej fazie polskiego romantyzmu. Wiek dojrzały natomiast – przypadł na czasy pozytywizmu. Działalność konspiracyjna Wokulskiego i jego upodobanie do poezji wieszczów świadczą o związku tej postaci z żywą
Uzasadnij, że Lalka jest powieścią o klęsce dwóch ideologii. Przesłanie Lalki wyraża brak wiary zarówno w ideały romantyczne, jak i w pozytywistyczny sposób postrzegania świata. Zwątpienie w romantyzm obrazują trzy pokolenia romantycznych idealistów: Rzecki, Ochocki i Wokulski („człowiek epoki przejściowej”). Wszyscy oni ponoszą klęskę. Rzecki – to romantyk polityczny. Bezgranicznie wierzy w opatrznościową misję Francuzów, którzy „zrobią porządek na całym świecie”. Jego naiwne złudzenia w zestawieniu z rzeczywistością popychają go ku zwątpieniu i poczuciu przegranej. Rozczarowań doświadcza także Wokulski,
Wypisz i wyjaśnij nagromadzone w Trenie X różne wersje wierzeń w życie pozagrobowe. Tren X świetnie oddaje chaos w poglądach poety, który stanowi jedno wielkie pytanie: Gdzie podziało się ukochane dziecko poety? Kochanowski przywołuje różne wersje wierzeń w życie pozagrobowe: „Czyś ty nad wszytki nieba wysoko wzniesiona I tam w liczbę aniołków małych policzona?” – to nawiązanie do platońsko-chrześcijańskich wyobrażeń o siedmiu sferach niebieskich; „Czyliś do raju wzięta?” – to starotestamentowe miejsce pobytu pierwszych ludzi, synonim nieba;
Rozwiń myśl Jastruna Nie tak daleko z Nagłowic do Czarnolasu, a jednak tak daleko… Jest to właściwie pytanie o różnice i podobieństwa między Mikołajem Rejem z Nagłowic a Janem Kochanowskim z Czarnolasu. Reja tradycyjnie nazywa się ojcem literatury polskiej, Kochanowskiego – ojcem polskiej poezji. Co ich łączy? Obaj tworzą w tej samej epoce i obaj w języku polskim. Obaj pozostawili bogaty dorobek literacki w języku ojczystym, uprawiali podobne gatunki literackie (choć nie wszystkie). Rozważając sprawy tego świata, obaj twórcy odwoływali się
Satyry Ignacego Krasickiego – trafna obserwacja rzeczywistości czy krytyka polskiego społeczeństwa? Na początku… W satyrach biskupa Krasickiego znać pióro bacznego obserwatora i krytyka społeczeństwa. Wynika to nie tylko z upodobań autora, ale i ze specyfiki gatunku. Podam jego definicję. Satyra to krótki, wierszowany utwór literacki wyrażający krytyczny stosunek autora do otaczającej go rzeczywistości. Przedstawiony w satyrach świat jest zdeformowany, a piętnowane zjawiska – wyolbrzymiane. Wspomnę o historii gatunku (sięga starożytności, satyry pisywał między innymi Horacy) i podkreślę
Co wiesz na temat poematu dygresyjnego? Poemat dygresyjny – to gatunek typowy dla późnej fazy polskiego romantyzmu. Cechą charakterystyczna poematu dygresyjnego jest to, że zawarte w nim dygresje, czyli poboczne, niezwiązane z treścią wstawki odautorskie, są dużo ważniejsze niż sama oś akcji i główni bohaterowie. Pozostałe cechy gatunkowe to: niezbyt rozbudowana fabuła osnuta najczęściej wokół podróży głównego bohatera; liczne dygresje na tematy osobiste, ideologiczne, artystyczne i filozoficzne, odsłaniające często warsztat samego pisania; ironiczny dystans
Przedstaw krótką charakterystykę postaci występujących w Powrocie posła. Starosta Gadulski – zacofany Sarmata największa wada pieniacza – gadulstwo nie ukrywa, że majątek zdobył w sposób nieuczciwy (tytuł dożywotniego dzierżawcy dóbr królewskich) chciwy – dla pieniędzy ożenił się z kobietą, z którą nic go nie łączy; nie chce dać posagu córce, chciałby mieć syna, który wyręczałby go w pracach gospodarskich nie rozumie potrzeby reform, bo żyje mu się dostatnio i spokojnie; chwali sobie czasy saskie, kiedy żyło
Jakie środki językowe i literackie zostały wykorzystane w tekście satyry Do króla? Podpowiedź Wiersz sylabiczny 13-zgłoskowy (7 + 6) jako odpowiednik heksametrycznej miary satyr Horacego. Sentencje i aforyzmy, np. Im wyżej, tym widoczniej; Satyra prawdę mówi…, często o charakterze ironicznym, np. Król nie człowiek; Mądry przedysputował, ale głupi pobił. Stylizacja na cudzy język, cytaty, które jeszcze dosadniej mówią o głupocie wrogów króla, np. Tyś królem, czemu nie ja? Mówiąc między nami, Ja się nie będę
Co wiesz na temat klasycyzmu? Narodził się we Francji w połowie XVII wieku, na dworze Ludwika XIV, Króla Słońce. W Europie jeszcze królował barok. We Włoszech zmierzch twórczości przeżywał Marino Marini, w Hiszpanii nadal triumfował Pedro Calderon de la Barca, w Polsce pisali Jan Andrzej Morsztyn i Wacław Potocki. Założenia klasycyzmu W tym czasie we Francji pojawili się twórcy, którzy zamiast hołdować barokowej ozdobności, zwrócili się ku antycznemu ładowi, harmonii i elegancji w przekonaniu o ich uniwersalnej wartości. Opowiadali
Podróż do Ciemnogrodu? Oświeceniowa Polska widziana oczami cudzoziemca. Komentarz Jaka jest oświeceniowa Polska? Może to już kraj europejski, a może Ciemnogród, w którym rządzą ciemnota i konserwatyzm. Spojrzenie oczami cudzoziemca pozwala na zachowanie dystansu – niezbędnego, by obiektywnie ocenić polskie sprawy. Jeszcze lepiej, jeśli obserwator nie ograniczy się tylko do zauważania jakichś faktów, ale będzie też próbował je skomentować. Polecenie daje dużą swobodę w doborze treści i opinii. Jest atrakcyjne z jeszcze innej przyczyny – pozwala
Napisz artykuł do jednej z gazet oświeceniowych, w którym zajmiesz się problemami ważnymi dla tego okresu. Jak pisać artykuł? Na co zwrócić uwagę? Określ temat artykułu. Zapisz wcześniej w punktach główne problemy, które chcesz poruszyć. Sformułuj główną ideę artykułu. Miej przy tym świadomość, czego oczekuje czytelnik. Weź pod uwagę możliwość zamieszczenia opinii osób, które uczestniczyły w przedstawianych wydarzeniach oraz tych, które w nich nie uczestniczyły, ale są zainteresowane. Pamiętaj! Nagłówek i pierwszy akapit powinny zawierać najważniejsze
Franciszek Karpiński – poeta arkadii Franciszek Karpiński (1741-1825) pochodził z ubogiej szlacheckiej rodziny osiadłej na Pokuciu. W czasie nauki w jezuickiej akademii we Lwowie przeżył młodzieńczą miłość do „Justyny”, która zaowocowała kilkoma sielankami (m.in. Do Justyny. Tęskność na wiosnę). Po zakończeniu edukacji pracował jako guwerner, a potem jako dzierżawca. Już jako znany poeta przybył Karpiński do Warszawy na zaproszenie Adama Kazimierza Czartoryskiego, by pełnić u niego obowiązki sekretarza, a potem bibliotekarza. Fawory chlebodawcy zapewnił sobie poeta,
Doświadczenia Kandyda jako sposób dyskusji o poglądach filozoficznych. Jaką funkcję spełnia epizod w Eldorado? Wolter odpowiada na optymistyczną wizję świata przedstawioną w poglądach Leibniza i Rousseau. Na pesymistyczny obraz jego świata składają się: wojna – podstawowa instytucja ludzkości, choroby, nędza, trzęsienie ziemi, fanatyzm religijny, prześladowania inkwizycji, nierówność wobec prawa, przesądy stanowe, rozpusta, niewolnictwo. Wolter przedstawia wizytę w Eldorado, aby za pomocą kontrastu ukazać prawdziwą naturę człowieka. Eldorado to kraina szczęśliwości,
Jakie nurty określają epokę oświecenia. Są trzy takie nurty, kolejno: klasycyzm, sentymentalizm i rokoko. Oczywiście, mówimy tu o prądach europejskich, jednak ich wpływ wyraźnie zaznaczył się również w Polsce. . Co różni te prądy i jak wpływały one na siebie? Klasycyzm To główny nurt oświecenia, od niego epoka ta wzięła swoją nazwę. Klasycyzm ukształtował się na dworze Ludwika XIV, zwanego Królem Słońce. Nowa ideologia była filozofią „oświeconych”, tych, którym przyświecało światło rozumu. Jego główne założenia
Jaką rolę spełniał teatr oświeceniowy? Teatr oświeceniowy miał ogromne znaczenie w dziedzinie upowszechniania postępowych treści społecznych i politycznych. Teatr czasów stanisławowskich przeżywał w swojej historii różne okresy. W początkach istnienia scena narodowa służyła polityce królewskiej i stanowiła jakoby narzędzie jej propagandy. Szczególną rolę odgrywały tu komedie Franciszka Bohomolca. Z czasem na scenie zaczęto pokazywać sztuki o treści rozrywkowej i sentymentalnej. W ostatnich latach Rzeczypospolitej teatr stał się trybuną polityczną. Przełomową rolę odegrał wówczas Wojciech Bogusławski, który przeciwstawił się przede
