PRACA DOMOWA
Które zasady średniowiecznego savoir-vivre’u, przedstawione w wierszu Słoty „O zachowaniu się przy stole”, są nadal aktualne? Spróbuj podać 5 zasad, które powinny obowiązywać uczestników współczesnego przyjęcia. Europejska etyka biesiadna dokładnie określała normy postępowania przy biesiadnym stole. Przed posiłkiem odmawiano modlitwę, dobrym zwyczajem było mycie rąk. Miejsca za stołem zajmowano zgodnie ze swoim stanowiskiem (to przypomina nam Pana Tadeusza), również głos zabierano w odpowiedniej kolejności i otaczano szacunkiem damy. Ale to nie wszystko!
Jakie znasz arcydzieła średniowiecznej literatury powszechnej? To na przykład Złota legenda Jakuba de Voragine (czytaj: worażin) – zbiór żywotów świętych, spisany ok. 1266 roku. Przekładano owe żywoty na wiele języków (na polski – Leopold Staff, również tłumacz Kwiatków św. Franciszka). Złota legenda była dziełem bardzo popularnym, jest dowodem na rolę hagiografii w literaturze średniowiecza. Następne dzieło dotyczące dziejów świętych, także bardzo popularne, napisze w renesansie Piotr Skarga (Żywoty świętych). Opowieści kanterberyjskie Geoffreya Chaucera
Jakie cechy średniowiecza, jego światopoglądu i kultury znalazły wyraz w wierszu Miniatura średniowieczna Wisławy Szymborskiej? Miniatura średniowieczna Po najzieleńszym wzgórzu, najkonniejszym orszakiem, w płaszczach najjedwabniejszych. Do zamku o siedmiu wieżach, z których każda najwyższa. Na przedzie xiążę najpochlebniej niebrzuchaty, przy xiążęciu xiężna pani cudnie młoda, młodziusieńka. […] Z tomu Wielka liczba, 1976 (fragment) Podpowiedź Cechy średniowiecza w wierszu Szymborskiej: Miniatura to najczęstsza w średniowieczu forma malarska. Idealizacja i teatralizacja życia. Feudalizm społeczeństwa średniowiecznego. Elementy
Ironia romantyczna – zdefiniuj pojęcie, wskaż przykłady. Jest to wypracowana w epoce romantyzmu postawa artysty wobec świata, zakładająca jego wyższość nad społeczeństwem oraz prymat poetyckiej fantazji nad rzeczywistością. Praktyczną realizację tych poglądów stanowiły dzieła, których twórcy swobodnie igrali z konwencjami literackimi, a jednocześnie podkreślali swój dystans wobec otoczenia. Bawiąc się słowem łączyli pozornie odległe gatunki literackie, mieszali pierwiastki tragiczne z komicznymi, wzniosłość ze śmiesznością itp. Zasady te są doskonale widoczne
Przedstaw historię Abrahama i Izaaka. Dlaczego jest tak poruszająca? Pewnego dnia Bóg chciał wystawić na próbę posłuszeństwo i zaufanie Abrahama, sprawdzić, do jakiego stopnia jest mu oddany. Nakazał mu poświęcić ukochanego, pierworodnego syna Izaaka na całopalenie. Abraham, choć wstrząśnięty okrucieństwem prośby Boga, postanowił ją spełnić. Zabrał ze sobą służbę i baranka i wyruszył. Na wzgórze Moria wszedł sam z Izaakiem. Gdy wszystko było już przygotowane, Abraham związał syna i podniósł nóż, by go zabić. W ostatniej chwili
Treść i symbolika „Apokalipsy św. Jana”. Jan widzi najpierw Chrystusa jako Pana nieba i ziemi, Zwycięzcę, Zbawiciela. Chrystus każe mu napisać siedem listów do siedmiu Kościołów: w Efezie, Smyrnie, Pergamonie, Tiatyrze, Sardes, Filadelfii, Laodycei. Listy zawierają przesłanie Zbawiciela do Kościołów, pocieszenie i polecenie, by wytrwały w wierze. Są też dotyczącym ich proroctwem. Apostoł widzi niebo, a w nim samego zasiadającego na tronie Boga. Stwórca otoczony jest chwałą i Jan dokładnie opisuje, jak wyglądają tron Boży, niebo i ci,
Co oznacza Przypowieść o robotnikach w winnicy? Gospodarz wyszedł rano, by wynająć robotników do pracy w winnicy. Zawarł umowę i wysłał do pracy za denara za dzień. Potem zobaczył kolejną grupę i znów posłał ich do pracy na tych samych warunkach. Historia powtórzyła się o godzinie szóstej, dziewiątej i jedenastej. Kiedy nadszedł wieczór, wszystkim wypłacił po denarze. Nie spodobało się to tym, którzy pierwsi zaczęli pracę. Jeden z nich zrobił uwagę gospodarzowi, a ten odrzekł, że ma prawo robić
Zinterpretuj znaczenie Przypowieści o miłosiernym Samarytaninie. Pewien człowiek w czasie podróży z Jeruzalem do Jerycha został napadnięty przez zbójców, którzy go okradli, pobili i zostawili zakrwawionego na polu. Przechodzący niedaleko kapłan dostrzegł nieszczęśnika, lecz minął go obojętnie. To samo zrobił lewita. Dopiero Samarytanin ulitował się nad rannym, opatrzył go i zawiózł do gospody. Tam zapłacił gospodarzowi dwa denary za opiekę nad rannym. Skojarz Określenie „miłosierny samarytanin” lub „samarytanin” oznacza: człowiek miłosierny, współczujący, litościwy, spieszący z pomocą
Postacie mitologiczne i biblijne jako symbole wartości uniwersalnych. U źródeł naszej kultury, w Biblii i mitologii został ukształtowany cały szereg wzorców o znaczeniu ponadczasowym. Najważniejsze postaci to: Hiob – sprawiedliwy mąż z Księgi Starego Testamentu o jego imieniu. Dla wypróbowania jego pobożności Bóg pozwala szatanowi poddać go próbom cierpienia. Hiob traci majątek, umierają mu dzieci, sam zostaje dotknięty trądem. Mimo chwil zwątpienia nie przestaje ufać Bogu. Jego wierność zostaje nagrodzona
Przedstaw Bogurodzicę jako arcydzieło polskiej poezji średniowiecznej. Bogurodzica arcydzieło polskiej poezji średniowiecznej Bogurodzica jest najbardziej znaną pieśnią polskiego średniowiecza napisaną w języku ojczystym. Jej najstarsza, „zabytkowa”, część, przypisywana początkowo św. Wojciechowi, obejmuje dwie pierwsze strofy. Teraz wiemy, że już w XIII wieku była znana i śpiewana. Treścią Bogurodzicy, uznawanej za najstarszy hymn polski, jest prośba do Maryi o wstawiennictwo u Syna oraz wyjednanie i zesłanie obfitych łask. Zgodnie z teologią katolicką to Maryja pośredniczy pomiędzy Bogiem a ludźmi.
Wizja końca świata w Biblii i innych tekstach kultury. Czy któreś ze znanych Ci dzieł poruszyło Cię szczególnie? Podpowiedź: Skonstruuj wypowiedź na podstawie Apokalipsy świętego Jana, wierszy Czesława Miłosza – Piosenka o końcu świata i Zbigniewa Herberta – U wrót doliny, i na przykład obrazu Hieronima Boscha Sąd Ostateczny. Co pisać? Apokalipsa świętego Jana to najważniejsze proroctwo biblijne, opisujące koniec świata. Zamyka całość świętej księgi, jest pełne niejasnych symboli i zagadkowych obrazów. Zapowiada walkę dobra
Przedstaw różne drogi naprawy Rzeczpospolitej w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego. Na początek – o czym jest Przedwiośnie? Przedwiośnie Stefana Żeromskiego to powieść-dyskusja o przyszłości niepodległej Polski. Pisarz przedstawia sytuację wewnętrzną kraju – zastój, chaos, lekkomyślność i beztroskę warstw posiadających oraz nędzę i prymitywizm ludu. Na tym tle prezentuje różne wizje i idee polityczne. Niestety, żadna z nich nie jest doskonała, wszystkie mają istotne wady. Koncepcja pierwsza: utopijna wizja szklanych domów Seweryna Baryki Majaczący w gorączce ojciec Cezarego –
Typy bohaterów (literackich schematów) modne w epokach Młodej Polski i międzywojnia. Materiał literacki dwóch epok to obszar dość rozległy. Rzeczywiście, można jednak poszukać pewnych powtarzalnych typów postaci, tzw. modeli literackich, które przecież w pewnym stopniu odzwierciedlały prawdę o strukturze ówczesnego społeczeństwa. Typy bohaterów literackich Młodej Polski i międzywojnia Typ mieszczucha – urzędnika Smutna grupa ludzi, wyczerpanych swoją pracą, uporządkowanym życiem – kieratem, naznaczonych niskim statusem, wiecznym strachem i kompleksami. W literaturze obcej opisuje takiego urzędnika
Wesele Stanisława Wyspiańskiego pytaniem o świadomość narodową Polaków. Budowa Wesela Stanisława Wyspiańskiego przypomina jasełka, ludową szopkę. W jednym pomieszczeniu pojawiają się różne postacie – przedstawiciele różnych warstw ówczesnego społeczeństwa zaboru austriackiego. Na weselu poety Rydla rzeczywiście zebrali się ludzie reprezentatywni dla tej społeczności. Możemy bowiem wyróżnić wśród uczestników wesela grupę inteligencji, reprezentowaną przez Poetę, Dziennikarza, Pana Młodego, Gospodarza. Jest tu także grupa chłopów bronowickich: Czepiec, Klimina, Dziad, Ojciec, Panna Młoda, Marysia. Warunki
Udowodnij, że wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera pt. „Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze” jest tekstem dekadenckim. Notatkę sporządź w punktach. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze jest to zegaru miarowe stąpanie – słucham i zimne przejmują mię dreszcze… Coraz mniej życia, niebytu otchłanie coraz mi bliższe, śmierci przeraźliwe, groźne widziadło ciśnie mi się w oczy – – straszno pomyśleć, że ciało, dziś żywe, niedługo w trumnie robactwo roztoczy. Okropna wizja!…
Tematy literatury Młodej Polski Nastroje dekadenckie (schyłek wieku, bierność, zniechęcenie, ucieczka w nirwanę) – poezja młodopolska: (Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff). Motyw szatana i bunt przeciw Bogu (poezja Tadeusza Micińskiego i Hymny Jana Kasprowicza). Temat wsi i chłopa – w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Chłopach Władysława Reymonta, prozie Stefana Żeromskiego (Zmierzch, Wierna rzeka, Rozdziobią nas kruki , wrony). Ludomania widoczna jest nie tylko w literaturze – również w obyczajach, modzie, nawet – tendencji do zaślubin inteligenta z chłopką.
Obraz miasta w Lalce Bolesława Prusa i Ojcu Goriot Honoriusza Balzaka. Pisarze dziewiętnastowieczni odkryli miasto jako nowy, fascynujący temat literacki. Miało to związek z przemianami obyczajowymi i zmianami w stylu życia. W wieku XIX miasta już wyraźnie zaczęły się stawać najważniejszymi ośrodkami życia społecznego oraz centrami opiniotwórczymi, wpływającymi na świadomość całego społeczeństwa. Życie w mieście płynie oczywiście inaczej niż na wsi: w znacznie mniejszym stopniu podporządkowane jest rytmom przyrody, podlega szybszemu tempu, częstszym i gwałtowniejszym zmianom. Sprzyja zarówno nagłym,
Obraz dziecka w nowelach pozytywistów. Problemy dziecka, warunków, w jakich żyje, możliwości jego rozwoju w określonej sytuacji społeczno-politycznej kraju – to jeden z tematów najczęściej poruszanych przez pozytywistów, zwłaszcza w nowelistyce tamtego czasu. Pisarze pozytywizmu podkreślają konieczność edukacji. Pozbawienie młodych ludzi możliwości kształcenia to odebranie dziecku jednego z podstawowych praw, jakie powinno mu się zagwarantować. Mówi o tym nowela A…B…C… Elizy Orzeszkowej, w której dzieci – pokutując za winy ojców – nie mają możliwości skończenia szkoły. Nie
Przedstaw Lalkę Bolesława Prusa jako powieść dojrzałego realizmu. Lata 80. XIX wieku były dla pozytywistów czasem trudnych rozliczeń i refleksji. Czy filozofia pozytywna spełniła stawiane przed nią zadania? Czy społeczeństwo dorosło choć trochę do zmiany? Czy niewola nie zdusiła już całkiem ducha narodu? Czy warto było odrzucać całkowicie wzory romantyczne? Z takimi pytaniami borykali się zwolennicy pracy u podstaw i takie zagadnienia porusza najdoskonalsza chyba polska powieść dojrzałego realizmu – Lalka Bolesława Prusa. Analiza
Artyzm i tendencja – konstrukcja bohaterów „Nad Niemnem” Orzeszkowej. Wypowiedź zilustruj przykładami. W temacie pracy zestawione zostały ze sobą dwa pojęcia: artyzmu i tendencji. Z jednej strony próba ich oddzielenia może wydawać się dziwna – przecież tendencja to termin określający charakterystyczną technikę artystyczną. Zarazem jednak wiadomo, że skłonność do uproszczeń, która była stałą cechą realizmu tendencyjnego, nie najlepiej wpływała na wartość artystyczną powstających zgodnie z tą poetyką dzieł. Czasem wydawać się może, iż rzeczywistość
