Strona Główna
Co się dzieje w powieści? Jej treść to kilka epizodów z życia pisarza-pilota, luźno powiązane opowieści o przygodach samego twórcy, jego przyjaciół i napotkanych ludzi. Ważne miejsce w powieści Saint-Exupéry’ego zajmuje Sahara. Pustynia jest tu zjawiskiem natury, którym autor jest zafascynowany, miejscem sprawdzającym człowieka i obnażającym prawdę o ludzkości. Pisarz wraca myślą do oazy, opisuje obyczaje mieszkańców pustyni, Maurów i ich niebezpieczną „przyjaźń” z białymi; samotnego, starego sierżanta z posterunku w Mauretanii, sierżanta, który płakał na widok ludzi i marzył o pięknej kuzynce
Bolesław Leśmian był absolutną indywidualnością epoki, twórcą o oryginalnej filozofii i poetyce. Debiutował w 1912 r. (więc jeszcze w epoce Młodej Polski), lecz cała jego dojrzała twórczość zawiera się w dwudziestoleciu międzywojennym. Mieszkał na prowincji, w Hrubieszowie i nie związał się z żadną z grup poetyckich. Wśród wierszy Leśmiana wyróżnia się dwa nurty: Utwory opisujące przyrodę, ludzkie przeżycia i uczucia. Wiersze filozoficzne i refleksyjne, przesycone baśniową poetyką. Tematy i cechy twórczości Leśmiana relacja człowiek – Bóg, zderzenie marzeń z rzeczywistością, pochwała aktywności ludzkiej,
Treść Akcja opowiadania Sklepy cynamonowe (jak zawsze u Schulza) toczy się w prowincjonalnym miasteczku bez nazwy, w sennej atmosferze żydowskiej rodziny, w której wychował się autor. Opowiadanie jest wspomnieniem z dzieciństwa. Autor wspomina obraz ojca „zaprzedanego już tamtej stronie”. Jest tu opis wieczornego spaceru – rodzinnej wyprawy do teatru, w którym okazuje się, że ojciec zapomniał portfela. Matka wysyła po portfel chłopca i czytelnik staje się świadkiem wędrówki przez labirynty miasta. Przestrzenie, które przemierza bohater, ulegają odkształceniu
W małym dworku jest parodią dramatu Rittnera W małym domku, dość popularnego w teatralnym repertuarze owych czasów. Witkacy przejął Rittnerowską fabułę i umieścił ją w innym teatralnym świecie – zupełnie nie zważając na reguły realizmu, prawdopodobieństwo, niemożliwości, spójność akcji. Prawdopodobnie stworzył ten dramat po to, by wykazać wyższość swojej teorii Czystej Formy nad starym dramatem realistycznym. Nowatorstwem sceny Witkacego jest fantastyka i groteska – a wszystko to nie tylko po to, by zaszokować odbiorców, a skompromitować Rittnera
Tło epoki Bułhakow wiernie opisał realia epoki, w której przyszło mu żyć. W końcu nie bez powodu książka ujrzała światło dzienne dopiero w dwadzieścia pięć lat po jego śmierci, i to ocenzurowana (w Polsce powieść ukazała się w 1981 roku). Pisarz pokazał Moskwę lat trzydziestych i realia życia w tym dziwnym mieście. Symbolem epoki stał się powieściowy „jesiotr drugiej świeżości” (zauważ, że „druga świeżość” jest oksymoronem, czegoś takiego nie ma – jesiotr był więc po prostu nieświeży, ale
Nowe kierunki propagujące nowe formy to: ekspresjonizm, awangarda poetycka, futuryzm, dadaizm, nadrealizm, neoklasycyzm. Tematem nowej poezji będą: technika, miasto, maszyny, tłum. Ekspresjonizm Ojczyzną nurtu były Niemcy, a podjęło go nowe pokolenie około 1910 roku. Ekspresja – to wyrażanie, uzewnętrznianie tego, co tkwi głęboko we wnętrzu człowieka. Poezja musi wyrażać to wnętrze – tak jak obraz Muncha pt. Krzyk materializuje i obrazuje, zdawałoby się abstrakcyjne, zjawisko. Jakie znasz podstawowe cechy ekspresjonizmu? . Awangarda
Psychoanaliza (freudyzm) – od nazwiska twórcy Zygmunta Freuda. Freud zadał podstawowe pytanie: Co jest przyczyną lęków, nerwic, nierównowagi człowieka? Jak do nich dotrzeć? Gdzie tkwią? Odpowiedź Freuda: nie wszystko człowiek sobie uświadamia. Usiłował poprzez hipnozę, analizę snów, skojarzeń, a nawet pomyłek językowych pacjenta znaleźć przyczynę, która powoduje chorobę. Odkrył, że psychika ludzka posiada 3 pokłady: Ego (jaźń) – to warstwa powierzchniowa, „reprezentacyjna”, kierowana rozumną myślą i uzależniona od wymogów społecznych. Tylko
Rzeczywistość Polski Rzeczywistość ojczyzny, która właśnie odzyskała wolność, musiała być trudna, i literaci – choć początkowo krzyczeli entuzjastycznie o wiośnie, nie mogli w końcu przejść obojętnie obok tego tematu. Wszystko było do odbudowania, wiele do zrobienia, a efekty różne. Literatura w takich sytuacjach reaguje w różny sposób: rejestruje zaistniałą rzeczywistość (obrazuje zło, niesprawiedliwość itp.); propaguje reformy, aktywne postawy patriotów; za pomocą parodii, satyry, szyderstwa krytykuje społeczeństwo lub elity rządzące. Utwory: Najważniejszą powieścią tego tematu jest Przedwiośnie
Literatura tego okresu jest niezwykle różnorodna. Kierunki artystyczne, które wyraźnie odwołują się do tradycji, sąsiadują z tendencjami awangardowymi, zrywającymi z dorobkiem poprzednich epok. Do pierwszej grupy należy neoklasycyzm daleki od eksperymentów, proponujący poezję intelektualną o kunsztownej formie. Kierunki awangardowe – takie jak dadaizm czy surrealizm – dążą do czegoś przeciwnego, do wyzwolenia literatury spod władzy rozumu, proponując zapis swobodnych skojarzeń, snów, wizji, halucynacji. Tendencje te, obserwowane w literaturze europejskiej, miały
Poeci: starsi: Stefan Żeromski, Bolesław Leśmian, Leopold Staff – ci, którzy zaczynali w Młodej Polsce, a w dwudziestoleciu prezentują już twórczość dojrzałą. młodzi: skamandryci (Tuwim, Lechoń, Słonimski, Wierzyński, Iwaszkiewicz), futuryści (Jasieński, Wat, Czyżewski, Stern), awangardziści (Przyboś, Czechowicz), samodzielni (Broniewski, Gałczyński). Poetki: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna. Pisarze: Maria Dąbrowska, Zofia Nałkowska, Maria Kuncewiczowa. Twórcy awangardowi: Witkacy, Witold Gombrowicz, Bruno Schulz… Witkacy Stanisław Ignacy Witkiewicz. Najbardziej chyba barwna postać dwudziestolecia – prowokator, geniusz,
Julian Tuwim był najbardziej reprezentatywnym poetą Skamandra, a jego twórczość jest znamienna i ważna w historii międzywojennej literatury. . Etapy twórczości poety I okres – młodzieńczy, obejmuje lata 1918-1926 Był to etap radosny, w którym twórczość mieszała się z działalnością w kawiarniach i kabaretach, okres studencki – imprez i skandali, dynamicznego ruchu artystycznego w Warszawie. W życiu Tuwima to epoka Pikadora, „wojna o wiosnę” – skandal, jaki wywołał swoim „grzesznym” wierszykiem, pisanie do
Leopold Staff Poeta ,,trzech pokoleń”, debiutował jeszcze w Młodej Polsce. Mówi się o ,,poezji codzienności” w międzywojennym etapie twórczości Staffa, o motywie wiejskiego pejzażu, poszukiwaniu piękna w realiach codziennych (tom Ścieżki polne). Podjął Staff także temat wojny – w swoich wierszach eksponował cierpienie i tragizm ludzi dotkniętych wojenną pożogą. Był autorytetem dla skamandrytów, uczestniczył w poetycko-kawiarnianym życiu stolicy. Bolesław Leśmian Poeta oryginalny, indywidualny, twórca specyficznego świata poezji i filozofii
Władysław Broniewski zajmuje odrębne miejsce w polskiej poezji międzywojennej – zarówno z racji wymowy utworów, jak i specyficznej poetyki. Młodzieńczy etap życia poety to walka o wolność kraju, Broniewski był wielkim zwolennikiem Józefa Piłsudskiego. Broniewski był też uczestnikiem wojny polsko-radzieckiej w 1920 r. W dojrzałej fazie międzywojnia zbliżył się do socjalistów, a w twórczości zawarł krytykę otaczającej go rzeczywistości. W latach 1939-1940 był więziony we Lwowie przez władze radzieckie „za sanację i polski nacjonalizm”. W czasie wojny walczył w armii Andersa. W powojennym
Skamander Poetycka grupa Skamander wywodzi się z grupy pikadorczyków – organizatorzy słynnych imprez „Pod Picadorem” w kilka miesięcy po rozwiązaniu ogłosili się poetycką grupą o nazwie Skamander i urządzili reklamowy wieczór przy ulicy Karowej. Skład grupy: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński. Postulaty: Programowa zapowiedź bezprogramowości. Poeci Skamandra nie chcą określać wspólnego programu. Łączy ich przyjaźń i ogólne poglądy na temat poezji, poza tym obierają różne techniki twórcze. Prawo do swobody
Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) Witkacy – bo tak się nazwał w odróżnieniu od ojca, także literata i krytyka literackiego Stanisława Witkiewicza – był umysłem wszechstronnym, renesansowym. Witkacy to malarz, powieściopisarz, krytyk literacki, poeta i nade wszystko dramaturg i reformator teatru. Przerósł swoją epokę, jego oryginalne pomysły, wizje, nowatorstwo teatralne przekroczyło ramy dwudziestolecia. Jest twórcą filozoficznej teorii Czystej Formy – którą stosował przede wszystkim do teatru i dramatu. To, co stworzył w dramacie, kontynuowali wybitni twórcy powojenni
Nowe cele sztuki w dwudziestoleciu międzywojennym „Zobaczyć świat inaczej” – taki cel stawiają sobie artyści nowej epoki. Oczywiście, taki pogląd wynika z przemian techniczno-filozoficznych w nowym, powojennym świecie, z osiągnięć nauki i filozofii. Jeśli fizyka wkroczyła w głąb materii i rozbiła atom – dlaczego nie rozbić dawnych kanonów sztuki, ujrzeć i przedstawić świat inaczej? Nie naśladować świata, lecz czerpać z bogactwa jego elementów i konstruować go na nowo! Artyści nowej epoki sformułowali kilka niezwykle cennych zasad sztuki Sztuką
Przyszła na świat w artystycznej rodzinie Kossaków: dziadek Juliusz i ojciec Wojciech byli malarzami scen batalistycznych i koni, w ich ślady poszedł też brat poetki, Jerzy. Literatką została też jej młodsza siostra, która pisała pod pseudonimem Magdalena Samozwaniec. Przez salon krakowskiej Kossakówki przewijała się cała ówczesna elita intelektualna; poetka rozwijała się w twórczej atmosferze, w środowisku największych indywidualności tamtych czasów. Sama wkrótce stała się taką znaną osobowością, zyskała miano polskiej Safony i mistrzyni poetyckiej miniatury. Związana z grupą
Kamienie na szaniec Książka przypomina gawędę harcerską. Książka jest prawdziwa w warstwie psychologicznej: „Młodzi, opisani w Kamieniach na szaniec są tacy, jacy byli naprawdę, mówią swymi własnymi słowami, dzielą się swymi prawdziwymi przeżyciami, ich gesty, zachowania, wygląd zewnętrzny utrwalone zostały z najczulszą dokładnością. (Krystyna Heska – Kwaśniewicz, Wstęp do Kamieni na szaniec). Powieść pokazuje, jak życie osobiste bohaterów splatało się z losami okupowanego narodu i że tkwiła w tym WIELKOŚĆ
To jedyny skamandryta, który przetrwał wojnę i okupację w kraju. Jeszcze w dwudziestoleciu zdobył sobie należytą sławę i wraz z żoną stworzył ośrodki życia literackiego i towarzyskiego w swoich domach: najpierw w willi Aidzie, a potem w dworze w Stawisku. Po wojnie Iwaszkiewicz pełnił funkcję redaktora naczelnego Twórczości i prezesa Związku Literatów Polskich. Był bardzo utalentowanym i wszechstronnym literatem – bo nie tylko poetą. Prozaikiem – autorem wielu opowiadań i trzytomowej powieści pt. Sława i chwała, dramaturgiem, a także eseistą i tłumaczem (z angielskiego, francuskiego, duńskiego i rumuńskiego).
Wrzesień 1939 – maj 1945 Kilka lat – czy to oddzielna epoka? Na pewno szczególny czas, lata II wojny światowej – niepodobne ani do entuzjastycznego międzywojnia ani do późniejszych lat wieku XX. A jednak w tym czasie powstawała literatura – przede wszystkim poezja. Trzeba odróżnić ją od literatury dotyczącej wojny – ale powstałej później. Trudno powiedzieć, że to oddzielna epoka literacka. Niektórzy badacze dołączają ją do dwudziestolecia międzywojennego, inni – do tzw.
