Posts From redakcja
Lata 1795-1807 W 1795 roku granice zaborczych państw poprzecinały dawną Rzeczpospolitą, likwidując dotychczasowe związki, wytworzyły się zaś nowe, odmienne relacje. Na 123 lata Polska utraciła niepodległość, a Warszawa spadła do pozycji prowincjonalnego, nadgranicznego pruskiego miasta. Prusy Wcielone do Prus polskie obszary pod względem administracyjnym utworzyły następujące prowincje: Prusy Zachodnie, podzielone na departamenty bydgoski i kwidzyński (ziemie zaboru pierwszego); Prusy Nowowschodnie z departamentami białostockim i płockim (obszary na północ od linii Bugu, głównie z trzeciego zaboru);
Zakończenie konfliktu z Zakonem Szesnaste stulecie to okres szczytowego znaczenia i siły Polski, od 1569 roku stanowiącej wraz z Litwą jeden organizm państwowy (unia lubelska o charakterze realnym), zwany Rzeczpospolitą Obojga Narodów. W przededniu zawarcia aktu unijnego do części polskiej wspólnego potem państwa, zwanej popularnie Koroną, weszły dotychczasowe ziemie litewskie: Podlasie i Ukraina (Wołyń, Kijowszczyzna i Bracławszczyzna). Kilkadziesiąt lat wcześniej, gdy wygasła definitywnie linia mazowieckich Piastów, w 1526 roku wschodnia połowa Mazowsza została inkorporowana do Polski. W pierwszej ćwierci
Unia w Krewie – 1385 Po stosunkowo krótkim epizodzie personalnej unii polsko-węgierskiej (1370-1372) możnowładcy polscy, członkowie Rady Królewskiej młodziutkiej monarchini Jadwigi (również Węgierki), podjęli decyzję o fundamentalnym wręcz znaczeniu. Był to wybór nowego strategicznego sojusznika – Litwy, z którą zawarto unię w Krewie w 1385 roku. Wojny z Zakonem Krzyżackim Początkowo najważniejszym celem obydwu państw stało się zabezpieczenie przed potężnym wspólnym zagrożeniem ze strony Zakonu. Polska miała porachunki z Krzyżakami, które dotyczyły zagarniętego przez nich za Łokietkowych rządów
Próby odzyskania utraconych ziem Kazimierz Wielki (1333-1370) po swoim ojcu (Władysławie Łokietce) odziedziczył obszar wielkości 102 tys. km2 (Małopolska, Wielkopolska oraz ziemie: łęczycka i sieradzka). Król zdając sobie sprawę z ówczesnej słabości jednoczącego się państwa polskiego, zabiegał w pierwszych latach swych rządów o poprawę stosunków z dwoma głównymi rywalami: Czechami i Zakonem Krzyżackim, konsekwentnie przedłużając z nimi rozejmy. Walki o ziemie z Czechami Z władcą czeskim, Janem Luksemburskim kilkakrotnie nawet się spotykał, zarówno na neutralnym, węgierskim gruncie (szczyty wyszehradzkie: 1335
Po śmierci Wacława II Czeskiego (1305) i rychłym wygaśnięciu dynastii Przemyślidów (rok później), do ponownej próby odbudowy już nie tylko umownego Królestwa Polskiego przystąpił książę brzesko-kujawski, dawniejszy niefortunny rywal polskich władców, Władysław Łokietek. Jego sojusznikiem były Węgry pod panowaniem rodu Andegawenów, spowinowaconego z Piastami (córka Łokietka Elżbieta wyszła za Karola Roberta, od 1308 roku władającego niepodzielnie nad Dunajem). Wykorzystując kryzys monarchii czeskiej po zgonie Wacława II, a następnie nieoczekiwaną śmierć jego młodziutkiego syna Wacława
Dokonania Henryka Brodatego Pierwszą poważną próbą przezwyciężenia dzielnicowego rozdrobnienia było państwo Henryków Śląskich w pierwszej połowie XIII stulecia. Właściwym twórcą tego najpoważniejszego organizmu państwowego na terenie ówczesnej Polski był Henryk Brodaty, wnuk Władysława Wygnańca, pierwszego z rzędu seniorów. Henryk I drogą czy to wojskową, czy częściej dyplomatyczną uzależnił od siebie szereg innych księstw i ziem. Po ojcu Bolesławie Wysokim (zmarłym w 1201 roku) odziedziczył księstwo wrocławskie i ziemię lubuską. Po śmierci zaś swego brata stryjecznego Kazimierza
Na mocy postanowień testamentu Bolesława Krzywoustego władza zwierzchnia, obronność i polityka zagraniczna państwa miała przypadać najstarszemu księciu. Obejmował on również władzę w tzw. dzielnicy senioralnej (Małopolska wraz ze stołeczny już wówczas Krakowem). Po kilkudziesięciu latach zasada uległa załamaniu, oficjalnie zlikwidowano ją na łęczyckim zjeździe ówczesnych elit feudalnych w 1180 roku. Podział kraju Najstarszy z synów Bolesława Krzywoustego, wygnany w 1146 roku Władysław, oprócz dzielnicy senioralnej otrzymał Śląsk i zarząd nad całością Pomorza. Bolesław Kędzierzawy otrzymał Mazowsze z Kujawami, Mieszko
Funkcje języka rozumianego jako narzędzie komunikowania się między ludźmi: Funkcja informatywna – informuje, czyli przekazuje informacje – i to na nich skupia się uwaga odbiorcy. Oto charakterystyczne cechy tekstu o tej funkcji: brak słownictwa nacechowanego emocjonalnie i oceniającego, brak środków artystycznych, rzeczowość, precyzyjność, spójność, obecność pojęć, terminów, zdania oznajmujące (zazwyczaj złożone), wskazywanie konkretnych przykładów. Przykład: Wstałem wcześnie, bo egzamin maturalny zaczynał się o ósmej i nie mogłem się spóźnić. Przed wyjściem powtórzyłem jeszcze zagadnienia z gramatyki
Tytuł Tytuł dramatu to imię jego głównego bohatera. Rycerz Makbet jest postacią autentyczną – rzeczywiście żył w XI-wiecznej Szkocji. Ale jego postać została literacko przetworzona. W tragedii jest sportretowany jako wielokrotny, krwawy zabójca, którym w rzeczywistości wcale nie był. Historyczny Makbet naprawdę zabił króla Dunkana, lecz to był jego jedyny występek. Rządy, które sprawował przez kilkanaście lat, były energiczne i bardzo sprawiedliwe. Makbet nie miał nic wspólnego z tyranią. Przeciwnie – bardzo starał się
WYPOWIEDŹ MONOLOGOWA – KROK PO KROKU Kluczem do sukcesu egzaminacyjnego jest, o czym wspominam właściwie przy każdej sposobności, zastosowanie pewnych schematów, procedur postępowania. One pozwalają na opanowanie gonitwy myśli, lub też wprost przeciwnie- pustki w głowie, gdy mamy 15 minut na przygotowanie wypowiedzi! We wcześniejszym artykule (Akademia maturalna cz. 4) zaproponowałam pewien schemat kompozycyjny. Zapisanie go na kartce, a potem uzupełnianie konkretnymi treściami związanymi z tematem, analizowanym fragmentem i przywołanym
ZADANIE IKONICZNE NA MATURZE Bać się czy nie bać? Oto jest pytanie. A odpowiedź brzmi – oczywiście w formie tezy: Zadanie ikoniczne nie sprawi żadnych trudności, gdy opanujemy (1) podstawowe zasady dotyczące tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej na ustnym egzaminie oraz (2) zasady dotyczące analizy interpretacyjnej tekstu ikonicznego. O zasadach tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej pisałam w poprzednich artykułach. Szczególnie polecam: Wypowiedź monologowa krok po kroku. (Akademia maturalna cz. 5). Do opanowania i całkiem
CZAS FUTURE CONTINUOUS (PRZYSZŁY CIĄGŁY) Zdania twierdzące Pytania (Inwersja) Zdania przeczące (dodajemy not) 1 os. lp. I will be doing Will I be doing? I will not (won’t) be doing? 2 os. lp. you will be doing Will you be doing? you will not (won’t) be doing? 3 os. lp. he/she/it will be doing Will he/she/it be doing? he/she/it will not (won’t) be doing? 1 os. lm. we
Wielka Brytania stała się państwem konstytucyjnym w drodze długotrwałej ewolucji, a na tej drodze 2 rewolucje burżuazyjne XVII w. były tylko jednym z etapów. Ustrój polityczny tego państwa wykształcił się w XVII i XVIII stuleciu, w toku sporów parlamentu z królem, co doprowadziło do wyraźnego podziału kompetencji między nimi. Stopniowo faktyczną władzę przejął uformowany na bazie parlamentu rząd – gabinet. Na przełomie kolejnych stuleci system rządów parlamentarno-gabinetowych był już w
W bardzo szeroko pojętych ramach państwa konstytucyjnego mieszczą się kraje o różnych systemach społeczno-politycznych, metodach i zasadach rządzenia, formach rządu, strukturze terytorialnej, zarówno monarchie jak i republiki. Czynnikiem łączącym jest fakt funkcjonowania w nich wszystkich konstytucji. W ten sposób, boczną furtką, drogą nieco karykaturalną do grona państw konstytucyjnych można też zaliczyć państwa totalitarne posiadające również własne ustawy zasadnicze. Tak naprawdę stwierdzenie, czy dane państwo jest (bądź nie) demokratyczne staje się
Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem – Mikołaj Rej Temat Co jest ważne? Co pisać, z czym kojarzyć? Gatunek – dialog udramatyzowany Charakterystyka i krytyka XVI-wiecznego społeczeństwa – stosunki społeczne panujące na wsi. Dyskutują przedstawiciele trzech różnych stanów społecznych: kleru (Pleban), szlachty (Pan) i chłopów (Wójt). Wzajemnie wytykają sobie wady, przez co Rej stwarza ciętą satyrę na szlachtę i księży, i wskazuje, że najbardziej pokrzywdzony i uciskany jest chłop. W Krótkiej rozprawie… obserwujemy problematykę polityczną,
Kandyd – Wolter Temat Co jest ważne? Co pisać, z czym kojarzyć? Wolter – jeden z najważniejszych ludzi oświeconej Europy • Urodzony w Paryżu, w rodzinie mieszczańskiej. Wykształcony, studiował prawo. • Obyty w świecie: bywał w Anglii, Prusach, Lizbonie, osiadł w Szwajcarii. • Przyjaciel królów, bywalec dworów. • Uznany autorytet intelektualny epoki, błyskotliwy pisarz. Inne utwory: Listy o Anglikach, Zadig, Traktat o tolerancji. Temat • Dzieje młodzieńca Kandyda: wyrzucony za romans
Lalka – Bolesław Prus Temat Co jest ważne? Co pisać, z czym kojarzyć? Gatunek: powieść dojrzałego realizmu Temat Miłość kupca Wokulskiego do arystokratki Łęckiej. Portret społeczeństwa polskiego lat 80. XIX wieku. Portret miasta – Warszawy tamtych czasów. Historia – czasy napoleońskie, Wiosna Ludów, powstanie styczniowe. Idealizm – naukowy, polityczny, romantyczny, jego wartość. Wydawana w odcinkach od 1887 do 1889 r. w Kurierze Codziennym, wydanie książkowe – 1890. Czas i miejsce
Dzika kaczka – Henryk Ibsen Temat Co jest ważne? Co pisać, z czym kojarzyć? Gatunek: dramat symboliczny. Temat Dzieje rodziny Hjalmara Ekdala i Giny, ich córeczki Jadwini, której spokojna egzystencja zbudowana jest na kłamstwie. Jadwinia nie jest córką Hjalmara – z tej nieświadomości chce wyprowadzić Hjalmara jego wierny prawdzie przyjaciel Gregers Werle. To, co miało być oczyszczeniem, doprowadza do tragedii. Sztuka podejmuje temat prawdy – jej prawdziwej czy też względnej wartości.
Proces – Franz Kafka Temat Co jest ważne? Co pisać, z czym kojarzyć? Gatunek: Powieść paraboliczna Temat Historia przeciętnego człowieka, Józefa K., na którego spada niespodziewany proces. Życie bohatera zostaje całkowicie podporządkowane procesowi, zamienia się w koszmar i absurd. Finał jest równie niespodziewany jak początek. Nieznani osobnicy wykonują na Józefie K. wyrok – wbijając mu nóż w serce. Dzieje bohatera stają się obrazem ludzkiej egzystencji, pretekstem do stawiania pytań natury etycznej
Iliada – Homer Temat Co jest ważne? Co pisać, z czym kojarzyć? Gatunek: Jest pierwszym dziełem epickim. Ustala wzorzec gatunkowy eposu. Iliada znaczy opowieść o Ilionie (Ilion – Troja). Homer – pierwszy epik, aojda – czyli wędrowny śpiewak; zapewne ślepy. Jego dzieła spisano później. Opowiada o epizodzie wojny trojańskiej – ostatnim roku, choć wojna trwała 10 lat. Wywołał ją królewicz trojański Parys – bo pogwałcił prawa gościnności i porwał żonę
