Strona Główna
Co to jest stylizacja biblijna? Stylizacja Aby zrozumieć termin pojęcie stylizacji biblijnej, trzeba wpierw przypomnieć sobie pojęcie stylizacji. Stylizacja (łac. stylus – rylec) to świadome, zamierzone wykorzystanie w utworze literackim stylów wypowiedzi typowych dla określonych środowisk – np. języka charakterystycznego dla więźniów, lekarzy, informatyków itd. Po co ten zabieg? Wyobraź sobie, że akcja powieści rozgrywa się w więzieniu lub w szkole. Będzie bardziej wiarygodna, jeśli przestępcy będą posługiwali się gwarą więzienną, a uczniowie gwarą
Przedstaw różne drogi naprawy Rzeczpospolitej w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego. Na początek – o czym jest Przedwiośnie? Przedwiośnie Stefana Żeromskiego to powieść-dyskusja o przyszłości niepodległej Polski. Pisarz przedstawia sytuację wewnętrzną kraju – zastój, chaos, lekkomyślność i beztroskę warstw posiadających oraz nędzę i prymitywizm ludu. Na tym tle prezentuje różne wizje i idee polityczne. Niestety, żadna z nich nie jest doskonała, wszystkie mają istotne wady. Koncepcja pierwsza: utopijna wizja szklanych domów Seweryna Baryki Majaczący w gorączce ojciec Cezarego –
Typy bohaterów (literackich schematów) modne w epokach Młodej Polski i międzywojnia. Materiał literacki dwóch epok to obszar dość rozległy. Rzeczywiście, można jednak poszukać pewnych powtarzalnych typów postaci, tzw. modeli literackich, które przecież w pewnym stopniu odzwierciedlały prawdę o strukturze ówczesnego społeczeństwa. Typy bohaterów literackich Młodej Polski i międzywojnia Typ mieszczucha – urzędnika Smutna grupa ludzi, wyczerpanych swoją pracą, uporządkowanym życiem – kieratem, naznaczonych niskim statusem, wiecznym strachem i kompleksami. W literaturze obcej opisuje takiego urzędnika
Wesele Stanisława Wyspiańskiego pytaniem o świadomość narodową Polaków. Budowa Wesela Stanisława Wyspiańskiego przypomina jasełka, ludową szopkę. W jednym pomieszczeniu pojawiają się różne postacie – przedstawiciele różnych warstw ówczesnego społeczeństwa zaboru austriackiego. Na weselu poety Rydla rzeczywiście zebrali się ludzie reprezentatywni dla tej społeczności. Możemy bowiem wyróżnić wśród uczestników wesela grupę inteligencji, reprezentowaną przez Poetę, Dziennikarza, Pana Młodego, Gospodarza. Jest tu także grupa chłopów bronowickich: Czepiec, Klimina, Dziad, Ojciec, Panna Młoda, Marysia. Warunki
Udowodnij, że wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera pt. „Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze” jest tekstem dekadenckim. Notatkę sporządź w punktach. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze jest to zegaru miarowe stąpanie – słucham i zimne przejmują mię dreszcze… Coraz mniej życia, niebytu otchłanie coraz mi bliższe, śmierci przeraźliwe, groźne widziadło ciśnie mi się w oczy – – straszno pomyśleć, że ciało, dziś żywe, niedługo w trumnie robactwo roztoczy. Okropna wizja!…
Tematy literatury Młodej Polski Nastroje dekadenckie (schyłek wieku, bierność, zniechęcenie, ucieczka w nirwanę) – poezja młodopolska: (Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff). Motyw szatana i bunt przeciw Bogu (poezja Tadeusza Micińskiego i Hymny Jana Kasprowicza). Temat wsi i chłopa – w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Chłopach Władysława Reymonta, prozie Stefana Żeromskiego (Zmierzch, Wierna rzeka, Rozdziobią nas kruki , wrony). Ludomania widoczna jest nie tylko w literaturze – również w obyczajach, modzie, nawet – tendencji do zaślubin inteligenta z chłopką.
Obraz miasta w Lalce Bolesława Prusa i Ojcu Goriot Honoriusza Balzaka. Pisarze dziewiętnastowieczni odkryli miasto jako nowy, fascynujący temat literacki. Miało to związek z przemianami obyczajowymi i zmianami w stylu życia. W wieku XIX miasta już wyraźnie zaczęły się stawać najważniejszymi ośrodkami życia społecznego oraz centrami opiniotwórczymi, wpływającymi na świadomość całego społeczeństwa. Życie w mieście płynie oczywiście inaczej niż na wsi: w znacznie mniejszym stopniu podporządkowane jest rytmom przyrody, podlega szybszemu tempu, częstszym i gwałtowniejszym zmianom. Sprzyja zarówno nagłym,
Obraz dziecka w nowelach pozytywistów. Problemy dziecka, warunków, w jakich żyje, możliwości jego rozwoju w określonej sytuacji społeczno-politycznej kraju – to jeden z tematów najczęściej poruszanych przez pozytywistów, zwłaszcza w nowelistyce tamtego czasu. Pisarze pozytywizmu podkreślają konieczność edukacji. Pozbawienie młodych ludzi możliwości kształcenia to odebranie dziecku jednego z podstawowych praw, jakie powinno mu się zagwarantować. Mówi o tym nowela A…B…C… Elizy Orzeszkowej, w której dzieci – pokutując za winy ojców – nie mają możliwości skończenia szkoły. Nie
Przedstaw Lalkę Bolesława Prusa jako powieść dojrzałego realizmu. Lata 80. XIX wieku były dla pozytywistów czasem trudnych rozliczeń i refleksji. Czy filozofia pozytywna spełniła stawiane przed nią zadania? Czy społeczeństwo dorosło choć trochę do zmiany? Czy niewola nie zdusiła już całkiem ducha narodu? Czy warto było odrzucać całkowicie wzory romantyczne? Z takimi pytaniami borykali się zwolennicy pracy u podstaw i takie zagadnienia porusza najdoskonalsza chyba polska powieść dojrzałego realizmu – Lalka Bolesława Prusa. Analiza
Marcel Proust i jego rewolucja w dziedzinie prozy To oczywiście nowatorski cykl powieściowy W poszukiwaniu straconego czasu. Jak pokpiwają niektórzy, nie należy czytać tego dzieła przed ukończeniem czterdziestego roku życia – mamy więc jeszcze czas. Ale może warto zapamiętać, że jest to cykl złożony z następujących tomów: W stronę Swanna (1913), W cieniu zakwitających dziewcząt, Strona Guermantes, Sodoma i Gomora, Uwięziona, Nie ma Albertyny, Czas odnaleziony (1927). Dzieło to, to zarazem wielkie epitafium prozy dziewiętnastowiecznej,
Artyzm i tendencja – konstrukcja bohaterów „Nad Niemnem” Orzeszkowej. Wypowiedź zilustruj przykładami. W temacie pracy zestawione zostały ze sobą dwa pojęcia: artyzmu i tendencji. Z jednej strony próba ich oddzielenia może wydawać się dziwna – przecież tendencja to termin określający charakterystyczną technikę artystyczną. Zarazem jednak wiadomo, że skłonność do uproszczeń, która była stałą cechą realizmu tendencyjnego, nie najlepiej wpływała na wartość artystyczną powstających zgodnie z tą poetyką dzieł. Czasem wydawać się może, iż rzeczywistość
Jaką funkcję w wyobraźni nadniemeńskiej społeczności pełni legenda o Janie i Cecylii? Nadniemeńska społeczność to świat bardzo rozwarstwiony. Zaliczają się do niej zarówno chłopi, z którymi rozmawia Justyna, jak i zaściankowa szlachta – Bohatyrowiczowie, średnio zamożni ziemianie – Korczyńscy, Kirłowie, i wreszcie arystokrata Różyc. Co jeszcze ważniejsze, historię Jana i Cecylii, jak mówi Anzelm, zna w całości tylko kilku starców z rodu Bohatyrowiczów. Nie jest to zatem legenda powszechnie znana. Od Anzelma dowiadujemy się także, że jej fragmenty i urywki powtarzają
Motyw gloria victis w utworach drugiej połowy XIX i początku XX w. Jak zacząć? Od wyjaśnienia łacińskiego zwrotu gloria victis. Znaczy on tyle, co chwała zwyciężonym i jest parafrazą (przeróbką) powiedzenia: vae victis (biada zwyciężonym). Hasło gloria victis jest doskonałą ilustracją sposobu, w jaki twórcy z epoki pozytywizmu i Młodej Polski oceniali nasz ostatni zryw wolnościowy. Materiał literacki Zacznę od Nad Niemnem. Chociaż ukazało się ono 25 lat po powstaniu, to carska cenzura nadal nie pozwalała
Jakie znaczenie ma w „Nad Niemnem” powstanie styczniowe i pamięć o nim? Propozycja: Powstanie styczniowe zostało tu potraktowane w sposób niezwykły dla światopoglądu pozytywistycznego. Takie ujęcie tego wątku było oryginalne, ryzykowne – i nijak nie mieściło się w kręgu społeczno-historycznych tez pozytywistów. Wagę tego zrywu niepodległościowego w utworze podkreślała sama Orzeszkowa, która w jednym z listów napisała: „Powieść cała wysuwa się z oddalonego i osłonionego węzła, którym jest powstanie na Litwie z 1863 roku. […] Wszystko prawie, co się dzieje w powieści,
Andrzej Kmicic jako bohater romantyczny – co zbliża postać Sienkiewiczowską do tego typu, a co ją od niego oddala? Jego biografia przypomina życiorysy bohaterów romantycznych: Gustawa-Konrada z Dziadów, Konrada Wallenroda, przemiana Andrzeja przywodzi na myśl metamorfozę Jacka Soplicy; można w niej odnaleźć rysy bohaterów bajronicznych. Andrzeja poznajemy jako hulakę, zawadiakę, człowieka nieodpowiedzialnego, mordercę i podpalacza. Jacek Soplica w młodości także uczestniczył w różnych burdach, awanturował się w trakcie sejmików. Andrzej zostaje uznany za zdrajcę ojczyzny. Składa szczególnie
Utwór Goethego został wydany w 1774 roku, a więc na długo przed właściwym rozkwitem romantyzmu (w Polsce za „początek” epoki uznaje się opublikowanie Ballad i romansów Mickiewicza w 1822 roku). A jednak mimo to zawiera on ważne przesłanki nadchodzącej epoki. Nowatorska w dziele Goethego jest kreacja wielkiej romantycznej miłości, tak różnej od obowiązujących wzorców klasycystycznych (przypomnij sobie chociażby intrygę miłosną z komedii Moliera Świętoszek). Miłość Wertera jest dramatyczna, targana sprzecznościami, buntownicza – przeciwko obowiązującym normom społecznym (Werter kocha kobietę,
Wymień tematy świadczące o specyfice polskiego romantyzmu. Romantyzm polski tym różni się od europejskiego, że oprócz tematów charakterystycznych dla tego prądu literackiego, szczególnie wiele miejsca poświęca wątkom patriotycznym i historycznej sytuacji Polski. Polski bohater romantyczny zwykle z kochanka przeistacza się w obrońcę ojczyzny, walka o własne uczucie przeradza się tu w walkę o dobro wspólne. Charakterystyczne wątki to: Mesjanizm Temat charakterystyczny dla romantyzmu polskiego. Literatura romantyczna wykreowała mit jednostki poświęcającej się za innych walce o daną ideę. Koncepcja
Wymień główne założenia romantyzmu. Czym romantyczna wizja świata różni się od oświeceniowej? Romantyczna wizja świata powstała jako zaprzeczenie prawd oświeceniowych. Zanegowano oświeceniowe ideały oparte na ładzie, wiedzy i rozumie. Romantycy, wbrew swoim poprzednikom, twierdzili, że świata nie da się przejrzeć i zrozumieć, można go, co najwyżej odczuć. O ile w oświeceniu świat przedstawiał się jako logiczny i uporządkowany, w romantyzmie jawił się jako wszechogarniający i niedający się przeniknąć chaos. Świat widzieli romantycy jako wielki łańcuch bytów, który
Dobro Aniołowie (m.in. Anioł Stróż) Duchy po prawej stronie Pokora księdza Piotra Polska młodzież cierpiąca w więzieniach i na Syberii Patriotyzm części polskiego społeczeństwa („wewnętrzny ogień”) Zło Diabły Duchy po lewej stronie Pycha Konrada Carscy urzędnicy, w tym Nowosilcow Polacy nietroszczący się o ojczyznę, kolaboranci i karierowicze (zewnętrzna skorupa „sucha i plugawa”) Konkretne wydarzenia historyczne (1823 r.) podniósł Mickiewicz do rangi ponadczasowego ścierania się dobra i zła. Przedstawił prześladowanie polskich patriotów w kategoriach
Ballada – gatunek charakterystyczny dla wczesnej fazy romantyzmu. Wywodzi się z celtyckich podań ludowych, a jej artystyczną wersję stworzyli romantycy niemieccy – głównie Johann Wolfgang Goethe (Król olch) i Fryderyk Schiller (Rękawiczka). Jej romantyczny wzorzec w literaturze polskiej ustalił zaś Adam Mickiewicz. Główne cechy ballady to: • epicka narracja połączona z lirycznym komentarzem i dialogami • niezwykłe wydarzenie odkrywające prawdę ludowej etyki • fabuła zaczerpnięta z ludowych podań • fantastyka:
