Strona Główna
Uznany i szanowany poeta, którego żywot zakończył się… tragicznie. Syn samobójca, choroba umysłowa, utrata wzroku, wyrzucenie na bruk przez Niemców, śmierć w samotności. Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) Poeta, nowelista, powieściopisarz i dramaturg. Urodzony w Ludźmierzu na Podhalu. W jego rodzinie kultywowane były zarówno tradycje patriotyczne (ojciec walczył w powstaniach listopadowym i styczniowym) jak i artystyczne (matka obracała się w kręgu literackim, cioteczny brat Tadeusz Boy-Żeleński był poetą, kabareciarzem, tłumaczem, a przyrodni brat Włodzimierz, znanym malarzem). Ze względów finansowych w 1883
Niezłomność moralna, brak kompromisów z władzą komunistyczną, klasyczny kostium dla problemów współczesnych i mocne osadzenie w kulturze antycznej to cechy poezji Zbigniewa Herberta. Zbigniew Herbert (1924–1998) – jeden z najwybitniejszych polskich poetów, wielki autorytet moralny, którego poezja stała się także punktem odniesienia dla polskiej antykomunistycznej opozycji. Znawca i wielbiciel antyku Pisywał też dramaty i znakomite eseje o sztuce, np. Barbarzyńca w ogrodzie czy Martwa natura z wędzidłem. Nawet niesprawny, schorowany, na wózku, kazał się zawieźć do warszawskiego Muzeum Narodowego,
Co jest Twoją piętą achillesową? Nie umiesz powiedzieć? To źle! Swoje słabe strony trzeba koniecznie zidentyfikować. Moja mama była ostatnio na zebraniu. Nie mam najmniejszych problemów z nauką, ale teraz, przy nowej polonistce nagle okazało się, że moją słabą stroną jest za mały rozmach. Każdego z klasy Polonicha wypunktowała. Tym najsłabszym wyciągnęła ortografię, średniakom – styl, a mnie… brak rozmachu. Wkurzyłam się. Dlaczego ona nie umie nikogo pochwalić? Przyjąć, że jest OK. Ani jedna
Dowodów na to, że bogactwo antyku (mitologia, tragedia grecka, epos, sztuka, architektura) i wartości biblijne, postacie, morały – są wciąż aktualne, były i będą tematem nawiązań – znajdziesz bez liku. Poprowadź myśl tym torem: jakie wartości głoszone już w starożytnych dziełach nie przeminęły? jakie gatunki literackie utworzone w antyku lub praktykowane w Biblii kontynuowano przez wieki? jakie tematy i postacie stały się trwałym punktem odniesień, nawiązań, wręcz tematem późniejszej literatury? I oczywiście: przykłady, przykłady, przykłady. Podpowiedzi:Trwałe problemy
Spróbuj na podstawie fragmentów Wielkiego testamentu odpowiedzieć na pytanie, co François Villon myśli o świecie. Przedstaw jego dwoistą wizję świata, posługując się odpowiednimi cytatami. Podpowiedź Dwoistość wizji świata Przyziemność O sobie: ma niedola Żaczyna lichy i ubogi. Jam grzesznik, złego jadem struty występny ciało głód (…) wysuszył nazbyt wielce ciało grzeszne srogim wyrokiem przepędzony (…) w sam zadek celnie ugodzony Nagi, do skóry ogolony, Na sposób rzepy obłuszczonej O świecie: Wszystko
Święty Aleksy i święty Franciszek – dwa oblicza ascezy. Który z nich jest, Twoim zdaniem, bliższy współczesnemu człowiekowi. 1. Wstęp Zacznij od indywidualnych refleksji. Wskaż, który święty jest według Ciebie bliższy współczesnemu człowiekowi. Można też inaczej – od analizy tematu. Odpowiedz na pytanie – dlaczego zestawieni zostają właśnie ci dwaj święci? 2. Rozwinięcie Dlaczego wybrany przez Ciebie święty jest bliższy współczesnemu człowiekowi? Aby uzasadnić swój wybór, musisz zastanowić się, na czym polega
Wiersz wierszowi nierówny. Nie tylko pod względem artystycznym. Może być zarówno wyznaniem, opisem, jak i dialogiem czy nawet opisem sytuacji! A mówimy po prostu: wiersz… WIERSZ MOŻE BYĆ Dialogiem To po prostu zapis poetyckiej rozmowy: Dziewczyna: Czy pan ją widzi? Czy ona się śni? Czy też nadbiega – nagła jak z pagórka? Poeta: Ona wynika z brodawek ogórka… (Stanisław Grochowiak, Rozmowa o poezji) Opisem sytuacji, króciutką relacją. Wiersz upodabnia się do dramatu lub
Jest wciąż obecny. Romantyzm to symbol polskości w literaturze, zawsze więc pojawia się w sytuacjach egzaminacyjnych. Dawniej mawiano, że wystarczy wyuczyć się literatury wieku XIX – i z pewnością trafi się w maturalny temat. Dziś podobni dowcipnisie nie mają już racji, bo motyw czy zagadnienie danego wieku rzadko pojawia się w izolacji od przeszłości lub współczesności. Przeciwnie – dobrze, by maturzysta patrzył na literaturę panoramicznie, umiał kojarzyć literackie fakty i wyciągał wnioski. Zobaczymy zatem jak to
Wiek XIX często nazywa się wiekiem postępu i nauki. Przywołaj znane Ci fakty z dziedziny nauki i techniki. Wiek XIX to wiek postępu przede wszystkim w dziedzinach nauki i techniki. Praktycznie nie ma takiej dziedziny życia ludzkiego, która nie zostałaby zrewolucjonizowana w owym czasie, a to za sprawą dwóch odkryć, które zmieniły historię ludzkości: pary i elektryczności. To one właśnie przyczyniły się do błyskawicznego zwiększenia przestrzeni życiowej człowieka: dzięki wynalazkowi kolei i telefonu, mógł on przemierzać
Rzadko występuje samodzielnie – z reguły literatura pozytywizmu jest ważnym materiałem do tematów o bohaterach, utworach i wartościach II połowy XIX wieku. Do niedawna modne było zestawienie pozytywizmu z romantyzmem. Maturzysta mógł wówczas ujawnić swoje sympatie i antypatje oraz ocenić ideologie głoszone przez myślicieli epoki. Oto przykłady kilku tematów maturalnych z ubiegłych lat: Etos romantyka i etos pozytywisty z perspektywy odbiorcy schyłku naszego wieku. Poglądy na zadania literatury i rolę artysty w dwu wybranych epokach (np. romantyzm, pozytywizm). Mity polskiego
Przywołaj i wyjaśnij podstawowe hasła epoki pozytywizmu. Do najważniejszych haseł programowych epoki należy: Scjentyzm – zaufanie do nauki, jaki jedynego źródła rzetelnej wiedzy. Praktycyzm – stawianie sobie realnych i możliwych do osiągnięcia celów. Pozytywiści przeformułowali romantyczne hasło: ”mierz siły na zamiary”, postulując, by podejmować cele na miarę własnych sił. Agnostycyzm – to pogląd, który zakłada, że istnieje w świecie tajemnica, której rozum nie jest w stanie zgłębić. Pozytywiści zakładali nieprzenikalność świata np. w kwestii wiary,
Kogo uznasz za osobowości prozy XIX wieku? Osobowości oczywiście – sprawiają kłopoty, głównie z próbą klasyfikacji do nurtu, epoki, prądu itp. Choćby Stendhal – przecież to romantyk. Życie jego mieści się w pierwszych czterdziestu latach XIX wieku, wierzył w odnawiającą moc romantycznych pomysłów – w dziedzinie form literackich, interesował się Szekspirem. A jednak stworzył nowy typ powieści i rozpropagował hasło, iż ma być ona „zwierciadłem przechadzającym się po gościńcu”, co jest przecież kwintesencją realizmu! Najsłynniejsze dzieło
Rzut oka na biografię Władysław Stanisław Reymont urodził się 7 maja 1867 r. we wsi Kobiele Wielkie jako dziewiąte dziecko wiejskiego organisty. Jako trzynastolatek znalazł się w Warszawie, gdzie był uczniem krawieckim i uczęszczał do warszawskiej Szkoły Niedzielno-Rzemieślniczej (to wtedy uzyskał jedyne znane świadectwo potwierdzające zdobyte przez niego szkolne wykształcenie). Przez kilka kolejnych lat występował w wędrownych trupach aktorskich, pracował na kolei jako robotnik, nawiązał kontakty ze spirytystami. Z takimi
Nurty i przedstawiciele polskiego pozytywizmu. Postulaty pozytywistów – odmienny program walki o polskość: Pod znakiem spisku, konspiracji, buntu i powstania upłynął romantyczny zew walki o wolność. Pozytywistyczny program hołduje pracy, oświecaniu ludzi, reformom wsi, opiece nad warstwami ubogimi i zaniedbanymi. Pamiętaj o scjentyzmie, organicyzmie, utylitaryzmie. Poza tym istotny jest postulat: równouprawnienia kobiet i poprawy sytuacji dziecka polskiego równouprawnienia Żydów i tolerancji wyznaniowej pracy na polskiej ziemi, reformy wsi odejścia od romantycznych póz i metod walki. Bohaterowie powieści pozytywistycznych,
Każdy głupiec potrafi podjąć próbę obrony swoich własnych błędów – i większość głupców to robi. Ale przyznanie się do nich daje poczucie wyższości i szlachetności, poczucie, że stajesz się lepszym – mówi Donna Dale Carnegie, autorka superporadnika „Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi”, i radzi, jak mądrze przyznać się do błędu! Każdy od czasu do czasu po królewsku daje plamę, co jest częścią ludzkiej natury – popełnianie błędów należy
Zarządzanie czasem – to brzmi strasznie poważnie. Najkrócej mówiąc, chodzi o to, żeby go nie marnować. Kiedy się uczysz? W nocy przed klasówką czy przez trzy popołudnia tydzień wcześniej? Czasami strach pomaga szybciej przyswoić porcję wiedzy niezbędną do zaliczenia jakiejś partii materiału, ale gdy później próbujemy odtworzyć opanowywane w nerwach informacje, okazuje się często, że mamy dziurę w pamięci. Szybko przyszło, szybko poszło… Bez odpowiedniej liczby powtórzeń nie usystematyzujesz wiadomości. Co
Naturalizm jest jednym z prądów prozy modernistycznej. Jego światowymi prekursorami byli Gustaw Flaubert i Emil Zola, a założenia kierunku to: obiektywny, pozbawiony odautorskiego komentarza opis rzeczywistości, eksponowanie biologicznej strony ludzkiego życia i podkreślanie jego związku z resztą przyrody. W Chłopach spotykamy syntezę wszystkich młodopolskich prądów artystycznych: realizmu, impresjonizmu, symbolizmu i właśnie naturalizmu. Ten ostatni odgrywa bardzo istotną rolę i widoczny jest już w kompozycji utworu. Powieść została podzielona na cztery części, które odpowiadają
Można zacząć tak… W Chłopach mamy do czynienia z syntezą wszystkich charakterystycznych dla Młodej Polski prądów artystycznych. Kreując przedstawiany w tej powieści świat, Reymont posługiwał się środkami typowymi dla realizmu, impresjonizmu, symbolizmu i wreszcie naturalizmu. Prekursorami tego prądu w Europie byli Flaubert i Zola. Jego główne cechy to „naukowość” metod twórczych (np. powieść to eksperyment!) – obiektywny, pozbawiony odautorskiego komentarza opis, eksponowanie biologicznej strony ludzkiego życia i podkreślanie jego związku z resztą przyrody (np. silna więź ludzi
Podpowiedź Młody Ramzes chciałby poprawić los prostego ludu. Umie współczuć i dostrzec niesprawiedliwość. Wpadł w złość, gdy w czasie manewrów Herhor kazał zasypać kanał – efekt dziesięcioletniej pracy nędznego chłopa! Nieszczęśnik popełnił później samobójstwo. Następca tronu interweniował, gdy w więzieniu znaleźli się niewinni ludzie oskarżeni o atak na dom Sary i rzucenie w nią kamieniem. Nie był obojętny, gdy widział, jak poborcy bezlitośnie zbierają podatki. Gdy zmarł Ramzes XII, lud z euforią powitał nowego faraona. Biedni mieli nadzieję,
Refleksja nad kondycją człowieka zawarta w znanych Ci powieściach pozytywistycznych. Powieść (…) ma przede wszystkim dostarczyć odbiorcy materiału do refleksji nad kondycją człowieka, sensem jego istnienia i sensem jego z życiem zmagań. A więc powieść tak bardzo sprzęgnięta z obrazem polskiego losu, tak uwikłana w jego realia, stawia jednocześnie pytania o uniwersalia. Maria Hernasowa, Dlaczego każę interesować się Bogumiłem i Barbarą? Literatura podejmuje problemy społeczne, zagrzewa do walki, przekazuje mity lat dzieciństwa, staje się świadectwem czasu. Niekiedy,
