Wypracowania z literatury XX wieku
Podróż w głąb siebie – to jeden z ważniejszych tematów literatury. Na wybranych przez siebie przykładach literackich wskaż, na czym polegało dojrzewanie bohaterów do samoświadomości. Najważniejsze przykłady bohaterów dojrzewających do samoświadomości: François Villon – życie przemija, więc trzeba się nim cieszyć Bohater Wielkiego Testamentu François Villona był przez większość życia hulaką rozsmakowanym w rozmaitych przyjemnościach i uciechach, nierzadko dalekich od tego, co uznajemy za moralne i uczciwe. Dojrzewa jednak do świadomości najważniejszej –
Jakie znasz literackie i kulturowe portrety kobiety? Odwołaj się do wybranych wizerunków postaci kobiecych w tekstach kultury. Starożytność Antyk przynosi wizerunek bardzo niezwykłej dziewczyny, jaką jest Antygona – główna bohaterka dramatu Sofoklesa. Wbrew temu, jakie były lansowane wówczas wzorce, Antygona jest odważna, bezkompromisowa, nie waha się poświęcić życia w imię wartości przez siebie wyznawanych. Jej działanie skonfrontowane jest z postawą Ismeny, którą charakteryzują jej własne słowa, komentujące planowany czyn siostry: Zginiemy marnie,
Trzeba zawsze starać się osiągnąć niemożliwość, możliwość w ogóle nie jest interesująca. Które ze znanych Ci postaci literackich realizowały marzycielską ideę Karola Szymanowskiego? Marzenia o człowieku niczym nieograniczonym, przekraczającym ludzkie granice: Faust Johanna Wolfganga Goethego – doktor Johannes Faust, alchemik, pragnie poznać tajemnice życia i śmierci. Postanawia zaprzedać swoje życie diabłu, aby dotknąć istoty bytu, poznać tajemnicę świata, niedostępną dla innych ludzi. Oda do młodości Adama Mickiewicza – to pean na cześć nieograniczonych
Najsłynniejsi autorzy bestsellerów tzw. literatury sensacyjnej: Alistair MacLean Najbardziej znane powieści: Tylko dla orłów, Działa Nawarony, HMS Ulisses. mistrz powieści przygodowo-sensacyjnej; bardzo często odwołuje się do charakterystycznego dla siebie motywu fabularnego: jego bohaterem jest zwykle bohaterski samotnik, wielokrotnie ranny i stający w obliczu śmierci, toczący rozliczne „prywatne” wojny ze złem, który w finale musi zawsze udaremnić skomplikowany spisek lub pokonać czarne charaktery; stosuje zwykle narrację pierwszoosobową; pisze językiem prostym – jeśli nawet stosuje
Czy żyjemy w świecie wirtualnych złudzeń? Twoje refleksje na temat współczesnych mediów. Temat dość trudny, nie wymaga wielkiej literackiej wiedzy, ale – pomyśl, jak urozmaicić własne refleksje spostrzeżeniami socjologów lub psychologów, odwołaniami do filmu czy choćby odległymi skojarzeniami literackimi albo filozoficznymi. Unikaj banałów! Przywołaj nawet odległe skojarzenia literackie! Dzisiejsi mieszkańcy medialnego świata żyjący w „wirtualnej rzeczywistości” telewizji czy Internetu mają swoich literackich poprzedników! Don Kichot Cervantesa – dla tytułowego bohatera codzienną
„Tolerancja – to nie obojętność ani akceptacja. To inne słowo na miłość. Nie możemy zapominać o minionym wieku, który pokazuje wyraźnie, jak wiele musimy się jeszcze w sprawie tolerancji nauczyć”. Skomentuj słowa ks. prof. Mieczysława Malińskiego. Trudno nie zgodzić się ze słowami księdza Malińskiego, bo wiek XX ma na sumieniu wiele grzechów wynikających z nietolerancji, która zaowocowała wielkimi, ogólnoświatowymi tragediami, a przede wszystkim – brakiem szacunku dla godności człowieka. Uwaga Skup się
„Niezdolni do życia w świecie takim, jaki jest” (Izabella Cywińska). Twoje refleksje na temat marzycieli, idealistów i „wrażliwców” w odwołaniu do wybranych przykładów filmowych i literackich. Uwaga! W temacie nie pojawia się bezpośrednio polecenie: „oceń” lub „wyraź sąd”, ale tak właśnie musisz zrobić! Dlatego oprócz przywołania konkretnych przykładów, nie zapomnij o krytycznym, indywidualnym spojrzeniu na bohaterów. Zastanów się więc: Czy idealizm i wrażliwość musi oznaczać samotność? Czy zamknięcie w świecie własnych złudzeń słusznie
Czy dobro i szczęście muszą się wykluczać? Odwołaj się do postaw wybranych bohaterów literackich. Prawe życie – zgodnie z utrwalonym w naszej kulturze sposobem myślenia – przynosi szczęście, ponieważ: oznacza pogardę dla wartości doczesnych i przemijających: Pieśń o dobrej sławie Jana Kochanowskiego – „dobrą sławę” zapewnia przede wszystkim zabieganie o „dobro wspólne” i popularyzowanie „między ludźmi dobrych obyczajów”; pozwala oswoić lęk przed śmiercią: Legenda o świętym Aleksym – cnotliwe życie Aleksego kończy śmierć w osamotnieniu i skrajnej nędzy, która
Analiza i interpretacja wiersza Wisławy Szymborskiej pt. Radość pisania. Jak rozumiesz tytuł? W czym tkwi radość pisania? Czy tylko w samej radości twórczej? Czy może podpowiedź tkwi w ostatnim wersie utworu? Co znaczy „zemsta ręki śmiertelnej”? Jeśli myślisz, że radość pisania przeistacza się w radość tworzenia nowych światów – to dobrze. Rozpoznaj pierwszy obraz zarejestrowany w utworze poetki. Las, sarna u wodopoju, cisza zakłócona nagłym dźwiękiem – sygnałem niebezpieczeństwa. Czy kojarzysz tę scenę z idyllą lub wizją
Przy takim temacie nie unikniesz wyjaśnienia, czym jest kicz – i w jaki sposób przejawia się w sztuce. Pamiętaj jednak, że określenie „kiczowaty” ma wydźwięk negatywny, dlatego należy używać go ostrożnie. Bezpieczniej jest mówić o utworach, które zawierają w sobie elementy estetyki kiczu. A co się na nią składa? Schematyczna konstrukcja postaci: papierowe, czarno-białe charaktery, stereotypowe wizerunki mężczyzn (silnych i odważnych) oraz kobiet (pięknych i wrażliwych), schematyczne typy bohaterów – kobieta wamp, tajemniczy złoczyńca (np. w filmach sensacyjnych), zła
„Należy uwierzyć, że w tym powszednim krzątaniu są też jakieś rzeczy wiekuiste, powszechne” (Maria Dąbrowska). Odwołując się do wybranych przykładów z literatury oraz własnych doświadczeń, podziel się spostrzeżeniami na temat znaczenia codzienności w życiu człowieka. O kim pisać? Najpierw możesz wymienić tych, którzy codzienności nie znoszą: Codzienność często uznawana jest za zło konieczne, za coś gorszego niż na przykład bohaterskie czyny, wielkie odkrycia itp. Dlatego wiele postaci literackich ucieka od codzienności:
Film coraz częściej żywi się literaturą. To dobrze – czy źle? Twoje refleksje na temat wybranych adaptacji filmowych. Pamiętaj, że temat wymaga od Ciebie własnego zdania. Nie bój się stanowczych stwierdzeń, które adaptacje Ci się podobają, a które nie – jeśli tylko potrafisz swoje zdanie dobrze uargumentować. Pytanie zawarte w temacie jest podchwytliwe (uwazaj na stwierdzenia: „adaptacje zabijają literaturę”) – nie można jednoznacznie ocenić, że zjawisko filmowania książek jest złe lub dobre.
Referat jest to tekst przeznaczony zwykle do publicznego wygłoszenia, prezentujący wiedzę na określony temat – poglądy autora referatu lub cudze. Jest to zatem tekst informacyjny. Może mieć charakter twórczy (wówczas zbliża się do pracy naukowej) lub sprawozdawczy (kiedy na przykład dotyczy konkretnej książki. W referacie autor posługuje się takimi formami, jak: streszczenie, opowiadanie, charakterystyka, opis, logiczna argumentacja. Liczy się intencja autora. Wypowiedź może być jedynie zbiorem suchych informacji, a może
Jak uwspółcześniać historie o bohaterach antycznych i romantycznych Współczesne wersje lektur czy dziejów postaci. Ma to swój sens: wyłapujesz to, co nieprzemijalne! Zadaj sobie pytania: Co musisz pozostawić z oryginalnych historii? Czego absolutnie nie wolno Ci zmieniać? A co wręcz powinieneś? Minipodręcznik „uwspółcześniania” Dokładnie przeanalizuj pierwowzór. Sprawdź, „kto z kim i dlaczego”. Skup się na tym, co stanowi o odrębności danego problemu lub bohatera – o tym, że Hiob jest Hiobem, a nie – dajmy na to –
Sztuka i literatura zmienia się, poszukuje nowych środków wyrazu, chce przemawiać do współczesnych pokoleń odbiorców. W jaki sposób eksperymentują pisarze i poeci? Twoje refleksje na temat nowatorskich zjawisk w literaturze. Temat dotyczy wieku XX, ale to nie znaczy, że nie możesz odwołać się do pojedynczych przykładów z innych epok. Eksperymenty w literaturze nie zaczęły się w wieku XX! Burzycielem literackich zasad był np. już William Szekspir. To on sprzeciwił się zasadzie trzech jedności (czasu, miejsca i akcji), łączył
Współczesny świat został zdominowany przez kulturę masową. To dobrze czy źle? Twoje refleksje na temat wspomnianego zjawiska na podstawie wybranych tekstów kultury. Temat ten wymaga samodzielnych przemyśleń, znajomości kultury współczesnej i trochę socjologii. Zyskasz na ocenie, jeśli stać Cię na subiektywizm i śmiałe oceny oraz kiedy własne refleksje poprzesz opiniami autorytetów, o kulturze masowej napisano już przecież całe tomy. Warto podać przykłady nie tylko ze świata literatury (także np. filmu, sztuki,
Czym broni się miniony wiek XX przed skrajnie negatywną oceną potomnych? Skorzystaj ze swoich doświadczeń czytelniczych i innych tekstów kultury. O kompozycji pracy: Najlepsza będzie rozprawka: Bronię XX wieku. Wówczas uporządkujesz argumenty – z zakresu historii, nauki, literatury. Nie należy w obronnej pracy pomijać milczeniem negatywnych stron stulecia – lepiej używać konstrukcji typu – to prawda, że to wiek zbrodni, ale i heroizmu. Prawda, że ubiegłe stulecie zdominowała kultura masowa, ale zwiększyła się
Być pisarzem – to szczególne posłannictwo czy zwykła rzecz, zawód jak każdy inny? Jak zmieniało się postrzeganie roli twórcy na przestrzeni dziejów, do której koncepcji Ty się przychylasz? Jeśli wybierasz ten temat: Możesz pójść najprostszą drogą i ułożyć chronologicznie materiał – koncepcje dotyczące roli pisarza w kolejnych wiekach. Prezentujesz je, popierasz przykładami, czasem cytatem. Do tego dołączasz swoje zdanie – jesteś, dajmy na to, zwolennikiem traktowania artystów jako zwykłych zjadaczy chleba, cenisz
Człowiek wobec kultury, cywilizacji, konwencji w ujęciach polskich twórców XX wieku. Witkacy, Gombrowicz, Mrożek – to podstawowe nazwiska, które trzeba będzie przywołać w tej odpowiedzi. Witkacy popełnił samobójstwo, 18 września 1939 roku, na wieść o wkroczeniu wojsk radzieckich w polskie granice. Czy – jak chce tradycja – uczynił to w obawie przed nadciągającą władzą totalitaryzmu? Przeczuwał zbrodnie, tragedie XX wieku, które zniweczą indywidualizm jednostki? W każdym razie przewidział wiele, czego
Najwybitniejsze adaptacje filmowe dzieł literatury polskiej. Takie pytanie proponowano (wśród wielu innych) kandydatom na polonistykę Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest ono przestrogą dla tych osób, które zamiast czytać – oglądają wielkie pozycje naszej literatury. Otóż nie wystarczy śledzenie akcji, warto zapamiętać reżysera, aktorów, i to, jak film ma się do swojego literackiego pierwowzoru (innymi słowy czytać jednak trzeba). Podpowiadam następujące tytuły do omówienia: Adaptacje filmowe dzieł literatury polskiej Lalka – film w
