Strona Główna
Narracja ówczesnych nowel jest zróżnicowana. Bardzo często mamy do czynienia z opowiadaniem rzeczowym, nastawionym na konkret, sprawiającym wrażenie całkowicie obiektywnego. Tak jest na przykład w nowelach Prusa – nie bez powodu rzeczowniki były ulubioną częścią mowy tego pisarza. W podobny sposób prowadzi narrację Eliza Orzeszkowa w Tadeuszu. W nowelach dojrzałego realizmu rzadko spotykamy się z odautorskimi komentarzami, znanymi z nowel tendencyjnych, np. Antka, ponieważ ambicją pisarzy było sięganie po nowatorskie
A… B… C… Elizy Orzeszkowej Tadeusz Elizy Orzeszkowej Miłosierdzie gminy Marii Konopnickiej Dym Marii Konopnickiej Nasza szkapa Marii Konopnickiej Katarynka Bolesława Prusa Antek Bolesława Prusa Szkice węglem Henryka Sienkiewicza Janko Muzykant Henryka Sienkiewicza Latarnik Henryka Sienkiewicza A… B… C… Elizy Orzeszkowej Ta nowelka miała być wydrukowana w Świcie w 1884 roku, ale jej publikacja została wstrzymana przez carską cenzurę. Autorka zmieniła więc realia z rosyjskich na niemieckie i wydała
Dramat ukazał się w 1904 r., a jego powstanie związane jest z jedynym pobytem Stanisława Wyspiańskiego w Warszawie w 1898 r. Wielkie wrażenie zrobiły na artyście Łazienki, dlatego swój historyczny dramat umieścił przede wszystkim w nich (7 scen z 10). Noc listopadową nazywa się często „dramatem Łazienek”. . To dramat miejsca, postaw i zdarzeń Wszystkie wydarzenia utworu rozgrywają się w ciągu jednej nocy – 29 listopada 1830 roku. Wyspiański nie
Akcja Kamizelki toczy się w Warszawie – mieście ukochanym przez Bolesława Prusa. Narrator wspomina różne miejsca np. Ogród Botaniczny, Łazienki. Bohater czyta czasopismo warszawskie, w którym zresztą Prus publikował swoje prace, Kurier Świąteczny. Miejsce akcji to typowa warszawska kamienica. Fabuła nowelki toczy się w czasach współczesnych autorowi, a akcja trwa od kwietnia do listopada. Utwór rozpoczyna opowieść narratora, w którym badacze literatury dopatrują się samego Prusa, o jego osobliwej kolekcji
Najlepszym przykładem jest pan Onufry Zagłoba z Trylogii Henryka Sienkiewicza. Można przywołać także Rejenta i Cześnika z Zemsty Fredry, Sędziego czy Jacka Soplicę z Pana Tadeusza Mickiewicza. Konkretny przykład z epoki baroku to sam Jan Chryzostom Pasek – autor i bohater Pamiętników. Sarmata kojarzy się z postawnym szlachcicem, dumnym, walecznym, lecz kłótliwym, skłonnym do bójek i do napitku, kultywującym tradycje, przekonanym o świetności polskiego ustroju złotej szlacheckiej wolności. Wzór Sarmaty
Trudno go przecenić. Nie będzie przesady w stwierdzeniu, że bez ich znajomości Sienkiewicz nie napisałby Trylogii. Zachwyca nas bogactwo scen obyczajowych w powieści Sienkiewicza, jego drobiazgowa znajomość siedemnastowiecznej broni i ówczesnych technik walki, a tymczasem wszystko to zawdzięcza Paskowi, u którego co rusz napotykamy z rozmachem kreślone, prawdziwie malarskie – czy może raczej filmowe – sceny batalistyczne. Do tradycji Pamiętników nawiązuje też bogata galeria postaci – po sarmacku walecznych i
Opowiadania Marka Hłaski zawarte w tomie Pierwszy krok w chmurach powstały w klimacie przełomu październikowego. Drapieżną, naturalistyczną wizją świata ogarniętego paranoją komunizmu uderzały w baśń socrealizmu. Demaskowały jej fałsz, odsłaniały ponure mity PRL-owskiej rzeczywistości. Stanowiły zapowiedź nowej literatury wyzwalającej się z ciasnej, a przede wszystkim kłamliwej doktryny realizmu socjalistycznego. Nic więc dziwnego, że zostały przyjęte z entuzjazmem przez czytelników, a także część krytyki literackiej. Dzisiaj entuzjazm dla prozy Marka Hłaski
Postaci Balzaka są bardzo realne, mają rzeczywiste rozterki, sytuacje, w jakich się znajdują, mogą być udziałem człowieka funkcjonującego w wielkomiejskiej przestrzeni, która dla Balzaka jest czymś jednoznacznie złym, demonicznym, kruszy bowiem najbardziej szlachetne charaktery, wpycha w otchłań samotności, głosi apoteozę pieniądza. Ojciec Goriot Na przeszłość bohatera składają się elementy niekoniecznie afirmatywne. Goriot, prosty robotnik pracujący w wytwórni makaronu, dzięki sprzyjającej sytuacji politycznej (wybuch rewolucji 1789 roku) kupuje fabrykę swojego pracodawcy, następnie zdobywa pokaźny
All is true (wszystko jest prawdą) „Ten dramat – powiedział o swojej powieści Balzak – nie jest ani utworem fikcyjnym, ani romansem. All is true (wszystko jest prawdą)”. Balzak precyzyjnie określił czas i miejsce akcji Ojca Goriot. Powieściowe wydarzenia rozgrywają się w Paryżu, w ciągu zaledwie trzech miesięcy – od grudnia 1819 roku do lutego 1820 roku. Czytelnik poznaje dokładną topografię miasta, układ uliczek, wygląd kamienic. Wraz z bohaterami przemierza
Na pierwszy rzut oka sytuacja wygląda banalnie: panicz uwodzi córkę kucharki, ale żeni się z „odpowiednią” panną. Jak w wielu romansach mamy oszukiwaną żonę, zemstę odrzuconej kochanki itp. A jednak Nałkowska od pierwszego zdania każe nam zerwać ze schematyzmem myślenia: Krótka i piękna kariera Zenona Ziembiewicza, zakończona tak groteskowo i tragicznie, dała się teraz od strony tego niedorzecznego finału rozważyć całkiem na nowo. Połączenie sprzecznych określeń uniemożliwia jednoznaczną ocenę losów
Powieść zaczyna się od sytuacji absurdalnej. Józio w gimnazjum jest traktowany jak uczeń, jakby nikt nie widział w tym niczego dziwnego. Zaskakuje postawa samego bohatera. Zachował on świadomość dorosłego człowieka, a jednak bywa zaskakująco nieporadny, nie potrafi sobie poradzić w tej dziwnej sytuacji. Jak to interpretować? Podstawowym błędem popełnianym przy czytaniu powieści Gombrowicza jest próba logicznego interpretowania pokazanej tam rzeczywistości. Przyzwyczajeni do powieści realistycznych lub przynajmniej pokazujących zdarzenia w „normalny”
Rewolucja na farmie pana Jonesa zaczyna się hasłami równości, braterstwa, wzajemnego poszanowania. Treść zwierzęcych wymagań pokrywa się niemal z tym, co później głosiła Deklaracja praw człowieka i obywatela uchwalona przez ONZ w 1948 r. Deklaracja ta ogłaszała w swych dekretach to, co każdy, intuicyjnie, odczuwa jako należne osobie ludzkiej. Głosiła prawo do życia i zakaz tortur – zwierzęta z farmy ustaliły, że żadne zwierzę nie zabije innego zwierzęcia. Mówiła o
Pozostawił powieści bardzo ważne w literaturze światowej i trudne do jednoznacznego zaklasyfikowania. Jedyne w swoim rodzaju. Wykraczające poza realizm, ale też nieczysto naturalistyczne. Michał Bachtin, rosyjski teoretyk literatury, nazywał je polifonicznymi. Są mroczne, badają najczarniejsze pokłady ludzkiej psychiki, szpiegują, analizują naturę ludzką, zło i szaleństwo. Terytorium powieści Dostojewskiego często bywa świat okrucieństwa, nędzy, głodu. Bohaterów nieodmiennie prześladują wszelkie ludzkie przewinienia, zbrodnie, nierząd, nałogi. Pisarz wkracza głęboko w ludzką duszę, a
Emil Zola jest ojcem naturalizmu w prozie. Powieść jest dla niego czymś więcej niż opowieścią o ludzkim życiu – jest eksperymentem, studiowaniem postaci po to, by odkryć prawa rządzące człowiekiem i społeczeństwem. Jest to oczywiste przeniesienie metod przyrodniczych w rejon literatury. Tak jak medycyna bada, obserwuje, próbuje eksperymentów dotyczących ciała – tak pisarz może dokonywać doświadczeń w prozie. Na człowieka wpływają według Zoli dwa czynniki: środowisko, w którym żyje, i
Emil Zola uważany jest za właściwego twórcę naturalizmu, choć „otworzyli” ten kierunek w literaturze bracia Goncourtowie (Edmond i Jules). Także Francuzi, którzy pragnęli być historykami teraźniejszości, i potrafili ze sobą współpracować. Historia, problematyka społeczno-obyczajowa i psychologia – to były główne dziedziny ich zainteresowań – obserwują i analizują swoich bohaterów, a proza zaczyna przypominać działalność naukową. Tę tendencję podchwyci naturalizm. Zola był wielbicielem Goncourtów, a także niezwykle płodnym pisarzem. Jego wielkie
Maria Kuncewiczowa (1895-1989) Urodziła się w Samarze jako Maria Szczepańska. Studiowała filologię francuską w Nancy, filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Warszawskim, śpiew w konserwatoriach warszawskim i paryskim. Jako literatka zadebiutowała w 1918 roku w piśmie Pro arte et studio. Wyszła za mąż za Jerzego Kuncewicza – prawnika, dramaturga i filozofa, współpracownika Witosa. W 1938 roku otrzymała Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. Po wybuchu wojny w 1939 roku Maria
Znakomita powieść Thomasa Manna ze światowego kanonu wielkich powieści XX w. Znajdziesz się w centrum Europy, a jednocześnie z dala od niej, bo na wysokości dwóch tysięcy metrów w szwajcarskim Berghofie. Tam przeciętny inżynier z Hamburga spotka nieprzeciętnych kuracjuszy i od tej chwili inaczej spojrzy na świat. Czego można się spodziewać? magicznej, sennej atmosfery namiętności i erotyzmu zażartych dyskusji natłoku idei, teorii, programów Zanim zaczniesz czytać, zapamiętaj… Powieść Thomasa Manna była efektem dwunastoletniej pracy, którą rozpoczął po krótkim
Powieść – wydana przez teoretyka i czołowego przedstawiciela francuskiego naturalizmu w roku 1880 – jest dziewiątą z cyklu Rougon-Macquartowie. Podtytuł cyklu brzmi: Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa. I rzeczywiście, ten utwór to coś więcej niż obraz błyskotliwej kariery i upadku słynnej paryskiej kurtyzany. To historia ekspansji rodów biednych i zdemoralizowanych, ich odwetu za wielowiekową pogardę sfer wyższych. To także historia upadku starych i niegdyś szanowanych rodzin szlacheckich,
Powieść Krasickiego pisana w pierwszej osobie, tym samym sugeruje, iż jest relacją pamiętnikarską, autor co jakiś czas akcentuje prawdziwość wydarzeń. Czyni tak celowo, by stworzyć nowy typ powieści, zupełnie różny od znanych do tej pory awanturniczo-miłosnych romansów. Powieść Krasickiego posiada wiele nowoczesnych, oświeceniowych elementów, jest satyrą obyczajową, ma elementy utopii, robinsonady, powieści podróży i powieści przygodowej. Treść i przesłanie utworu Pierwszą polską powieścią nowożytną są Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego
Tadeusz Konwicki urodzony w 1926 r w Nowej Wilejce, wychowany w Kolonii Wileńskiej tuż koło Wilna, ukochał ten pejzaż. Później, już jako dorosły twórca niejednokrotnie ujawni sentyment do tych miejsc. Konwicki to nie tylko pisarz. Ma za sobą także rozdział pracy dziennikarskiej, jest dziś też znanym reżyserem. Dlaczego „apokalipsa”? Apokalipsa to termin wzięty z Biblii. Oznacza szczególny rodzaj proroctwa opisującego tajemnicę czasów ostatecznych i sensu dziejów. Apokaliptyczny charakter miały na
