Strona Główna
Na czym polega ponadczasowość Antygony Sofoklesa? Nieśmiertelność tego dzieła polega na tym, iż autor tragedii ukazuje ludzkie konflikty i motywy postępowania ludzi, które przetrwały wiele stuleci i jeszcze dziś są aktualne. Wciąż żywy jest konflikt pomiędzy dobrem społecznym a dobrem jednostki, wciąż istnieje walka o władzę, motyw zdrady i dochodzenia swoich praw, zderzenie sfery uczuć i obowiązku. Nadal dyskutujemy pojęcie sprawiedliwości i pragniemy, aby prawo czy ustawa dotyczyły w tej samej mierze wszystkich – nawet rodzin rządzących i wydających
Łańcuch eposów: Iliada • Odyseja • Eneida Iliada, Odyseja, Eneida – to eposy starożytne – wzorcowe dla późniejszych pokoleń. Możemy je nazwać klasycznymi. Ustalają wzorcowy schemat, opiewają dzieje i czyny starożytnych bohaterów, są wspólnym dziedzictwem kulturowym Europy. Iliadę i Odyseję stworzył Homer. Iliada dotyczy Troi (Ilionu) i wojny trojańskiej. Odyseja opowiada o powrocie Odyseusza do domu – dziesięcioletniej tułaczce po morzach. Pojawiają się wątpliwości, czy rzeczywiście Homer był autorem obu dzieł – to słynna
Róg obfitości to dziś symbol bogactwa, niewyczerpanych zasobów. Był to zaś ułamany róg mitycznej kozy Amaltei, która wykarmiła małego Zeusa, mający moc napełniania się zgodnie z życzeniem posiadacza. Puszka Pandory to dzisiaj źródło niekończących się kłopotów, nieszczęść. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała zakazu i namówiła męża do otwarcia puszki. W niej zaś ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby. Syzyfowa praca oznacza
Fragmenty charakteryzujące Edypa jako władcę Na podstawie fragmentu lektury i znajomości mitu scharakteryzuj Edypa jako władcę. Zbieraj punkty Koniecznie zauważ, w jaki sposób zwracają się do Edypa podwładni: O czym świadczą takie określenia? Choć więc my ciebie nie równamy bogom (…) ciebie pierwszym mienimy wśród ludzi. Przypomnij sobie, w jaki sposób Edyp został władcą Teb. Uwolnił miasto od Sfinksa, ponieważ rozwikłał zagadkę, której rozwiązania nikt inny nie mógł odgadnąć. Zauważ koniecznie, w jaki sposób król
Poezja Ostatnie lata upłynęły raczej pod znakiem poezji niż prozy. Świadczy o tym chociażby fakt, że na przestrzeni dwudziestu lat mieliśmy w dziedzinie poezji dwoje noblistów. Czesław Miłosz dostał Nobla w 1980 roku, Wisława Szymborska w roku 1996, kiedy to raczej nikt się nie spodziewał, że drugi poeta z tego samego kraju może otrzymać tak prestiżową nagrodę. Prócz nich za wybitnych twórców uważa się: Zbigniewa Herberta, Adama Zagajewskiego, Tadeusza Różewicza. Nadal aktywni są Ernest Bryll
Na początku lat 90. dużą rolę odegrał bruLion, Fa-art, Kwartalnik Artystyczny. Charakterystyczną cechą nowej poezji jest ekspansja języka potocznego i stylów kultury masowej. Poezja to często przedłużenie mowy ulicy, domu, baru; poeta to nie ten, który się „wynosi”, ale „pogrąża” w nurtach swoich lingwistycznych doświadczeń. Typowa postawa to otwartość, niepokój, „wieczna młodzieńczość”, niezaspokojenie. Marcin Świetlicki sprawia wrażenie wrażliwego samotnika. Wydaje się, że wiersze mają być dla niego jak skóra naciągana na
Tą nazwą określa się formację poetycką nazywaną też pokoleniem 1968. Pokolenie literackie z teoretycznego punktu widzenia to grupa twórców o zbliżonym wieku, którzy wspólnie doświadczyli czegoś, co można nazwać przeżyciem pokoleniowym – i co w jakiś sposób ukształtowało ich twórcze osobowości. Takim przeżyciem dla nowofalowców były, jak się zdaje, ponure wydarzenia Marca 1968 roku. To one sprawiły, że – z jednej strony – poeci tej formacji byli mocno zdystansowani wobec władz i uroków peerelowskiej rzeczywistości –
Dlaczego twórczość Stanisława Barańczaka zyskała sobie miano poezji politycznej? Prawdopodobnie dlatego, że tematy, które podejmuje poeta, były zrośnięte z rzeczywistością Polski lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, że twórczość Barańczaka była reakcją na mechanizmy działające w Polsce Ludowej i że biografia poety w pewnym sensie od wydarzeń politycznych zależała, a wiersze wydawane były w publikacjach podziemnych. Barańczak to poeta tzw. Nowej Fali lat siedemdziesiątych, związany z Poznaniem. Debiutował w roku 1965, działał w KOR, pracował na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, lecz został
Jaka jest funkcja paradoksu w poezji Wisławy Szymborskiej? Funkcja paradoksu w poezji Wisławy Szymborskiej Funkcja paradoksu w poezji Wisławy Szymborskiej należy do jednej z podstawowych i charakterystycznych cech uprawianego przez nią typu poezji. Jednym z przykładów paradoksu są krótkie, dwuwersowe najczęściej utwory, powstające dla zabawy – samej poetki i jej przyjaciół – tzw. lepieje, których konstrukcja jest bardzo prosta – „lepiej zrobić X niż Y”. Zestawienia tych dwóch czynności (czasem
Od kilku ładnych lat poezja Haliny Poświatowskiej jest szczególnie popularna i lubiana, można wręcz powiedzieć modna w kręgach uczniowskich i studenckich. Być może, przyczyniła się do tego tragiczna biografia poetki: ciężka choroba jej i jej męża, śmierć męża, a także przedwczesna śmierć Poświatowskiej. Zmarła bowiem, mając 32 lata. Chora na serce poetka debiutowała w r. 1957. Pozostawiła następujące tomiki: Hymn bałwochwalczy (1958), Dzień dzisiejszy (1963), Oda do rąk (1966) prozę: Opowieść dla przyjaciela. Wśród tematów, które
Problematyka moralna w twórczości Czesława Miłosza Czesław Miłosz był przez wielu uznawany za największy autorytet moralny obok Zbigniewa Herberta. Dość często w jego twórczości pojawiał się temat roli poety i poezji. Znany jest wiersz W Warszawie, pochodzący z wojennego tomiku Ocalenie. Jednym z tematów wiersza jest bolesny rozdźwięk między tragiczną sytuacją a powołaniem sztuki poetyckiej. Aby tworzyć, poetom potrzebne są chwile szczęścia i zachwytu: Zostawcie Poetom chwilę radości, Bo zginie wasz
Zaprezentuj wybrane utwory Miłosza, które powstały w dwudziestoleciu międzywojennym i w czasie wojny. Jeszcze wiersz o ojczyźnie Znany utwór z 1931 r. Jest to poetycki zapis pejzażu Litwy, przyrody nad Niewiażą i nad Niemnem – wiersz-fotografia rajskiej krainy dzieciństwa. Miłosz ukochał swoje rodzinne strony – w obrazie, który maluje zawiera pracę chłopów przy sianie i przy zbożu, wieczór, który przynosi rozrywkę. „Ziemi tej urodzajnej nie każdy godny” – pisze poeta. Tak jakby piękno i wartość ziemi była
Zaprezentuj analizę wybranych utworów Zbigniewa Herberta. Powrót prokonsula Poeta przedstawia prokonsula zdecydowanego powrócić z prowincji na dwór cesarza. Dwór ukazany jest jako siedlisko politycznych matactw, obłudy i lizusostwa. Władza – to temat często podejmowany w poezji Herberta. Jak utrzymać władzę, ludzi w strachu, uniknąć zdrady? – otóż mechanizmy takiej polityki okazują się niezmienne. Prokonsul wyjechał lub został wygnany, być może dlatego, że krytykował stosunki oparte o zawiść, donos i truciznę. Lecz nie jest ideałem. Prokonsul jest
Wśród licznych wierszy Herberta tom pt. Pan Cogito zdobył chyba największą popularność. Herbert spreparował bohatera poetyckiego – pana Cogito (cogito = myślę). Pan Cogito twórczo przemierza świat, analizuje podstawowe zagadnienia egzystencji, problemy moralne i etyczne. Podsumowaniem całej wędrówki, bogatej w obserwacje i doświadczenia jest Przesłanie Pana Cogito. Jest to propozycja dekalogu, przykazań, według których człowiek powinien postępować – by być prawym i godnie przebyć życie, by „dać świadectwo”, bo po to żyje, po to
Zbigniew Herbert to jeszcze jeden poeta, którego debiut związany był z rokiem 1956. Wiersze Herberta są bardzo cenione i wciąż czytane. Część literaturoznawców skłonna jest umieszczać – w nurcie klasycznym – zwłaszcza że poeta ten wciąż odwoływał się do trwałych mitów i wartości kultury, które stanowią o łączności pokoleń. Herbert tworzył poezję intelektualną, związaną z tradycją – stąd jego XX-wieczny klasycyzm. Inne cechy tej poezji to: ujmowanie aktualnych problemów: moralnych i politycznych w uniwersalnej perspektywie, poszukiwanie trwałych wartości,
Stanisław Grochowiak był poetą oryginalnym, należącym do „fali” 1956 roku. Najważniejsze tomy poezji to: debiutancka: Ballada rycerska (1956) i późniejsze: Menuet z pogrzebaczem, Rozbieranie do snu, Agresty, Kanon, Nie było lata, Polowanie na cietrzewie itd. Poeta zmarł młodo – w roku 1976, w wieku czterdziestu dwóch lat. Wystarcza przegląd motywów tematycznych i sposobu ich ujęcia, aby potwierdzić, że zasadą twórczą tej poezji jest turpizm: krajobraz ojczyzny – zamiast piękna i sentymentu prezentował smutek, grozę, biedę. (Pejzaż). miłość–
Miron Białoszewski – twórca polskiego lingwizmu i tzw. poezji rupieci zauważył i wykorzystał możliwości języka, mowy w poezji. Ale to jeszcze nie wszystko. Poeta odwołał się do peryferii kultury, do świata rupieci, przedmieść, jarmarku i wesołego miasteczka. Tandeta jarmarku i odpustu okazała się dlań źródłem poszukiwanych wartości. Upodobał sobie także jako motywy poezji przydrożne kapliczki i świątki, dziadowsko-podwórzową balladę. Białoszewski postulował postawę człowieka prywatnego – czyli takiego, który pragnie zachować niezależność, swoje „ja”, bez splendorów życia.
Pojęcie to zastosował po raz pierwszy Julian Przyboś w swej Odzie do turpistów – wierszu wymierzonym przeciwko pojawieniu się pewnych nowych tendencji w ówczesnej poezji. Trudno powiedzieć, czy Przyboś tak do końca te nowe tendencje rozumiał – z pewnością jednak mu się one nie podobały. Cóż zatem znaczy to słowo? Turpis – to po łacinie tyle co „brzydki”. Przybosiowi chodziło o zganienie dwu młodych poetów – Andrzeja Bursy i Stanisława Grochowiaka. Obydwaj panowie w swoich utworach
Poezja lingwistyczna to silna i ważna orientacja w powojennej poezji. Nazwa jej pochodzi od słowa lingua (język). Tendencja ta ukształtowała się na przełomie lat 50. i 60. Jej założenie brzmi: poezja ma wypróbowywać i wykorzystywać językowe możliwości polszczyzny. Poezja „skonstruowana” z form mowy, z szablonów wypowiedzi, przysłów, konwencji językowych może obfitować w znaczenia. Lingwizm – to gra słów, dowcip językowy, z którego wyłania się niebagatelny sens. Naczelni przedstawiciele nurtu to: Miron Białoszewski, Tadeusz Karpowicz, Zbigniew Bieńkowski, Edward Balcerzan.
Pokolenie – jest to wiersz, który przedstawia straszliwą wizję świata i pokolenia wojny. Młodzi, dwudziestoletni ludzie dorośli już do trumny – śmierć grozi im w każdej chwili, ich życie zostało przyśpieszone. Żyją w odkształconej rzeczywistości, podobnej do wizji Apokalipsy – rzeki ognia, ścięte krą purpurową – to ich normalność. „Czegoż ty jeszcze?” – mówi poeta do siebie lub do rówieśnika, a jest w tym pytaniu i gorycz, i protest, i męstwo „dumy” ze swego losu. Każdy – kolumną
